Neidio i'r cynnwys

Pathogen

Oddi ar Wicipedia

Mae pathogen yn asiant heintus, sydd fel arfer yn un o'r germau, ac yn asiant biolegol sy'n achosi clefyd neu afiechyd i'w organeb letyol.[1] Defnyddir y term gan amlaf i gyfeirio at germau sy'n aflonyddu ar anifail neu blanhigyn sy'n organeb amlgellog (er y gall pathogenau heintio organeb ungellog hefyd).

Mae'r term pathogen yn deillio o ddau air croes eu hystyr, bron: y gair Groeg παθογένεια "sy'n achosi dioddefaint" a'r gair γἰγνομαι (γεν-) gignomai (gen-) "geni"), h.y. 'rhoi geni i ddioddefaint'.

Mae gan y corff dynol system imiwnedd sy'n cynnwys bacteria "da" sy'n ddigon cryf i drechu ambell bathogen. ysywaeth, os yw'r system imiwnedd neu'r bacteria da yma'n cael eu niweidio mewn unrhyw fodd (e.e. gan gemotherapi neu HIV neu gwrthfiotigau gall y pathogenau lewyrchu ac amlhau gan niweidio'r organeb letyol neu'r cynhaliwr (h.y. yr anifail neu'r person).

Un pathogen bach (bacteria) o'r enw Yersinia pestis, fwy neu thebyg, a oedd wrth wraidd y Pla Du; a'r firws Variola a'r protosoa Malaria sydd wrth wraidd y rhan fwyaf o farwolaethau y dyddiau hyn. Mae'r HIV wedi effeithio ar filiynau.

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. "Diffiniad pathogen". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-07-22. Cyrchwyd 2007-11-21.
Eginyn erthygl sydd uchod am feddygaeth. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.