Lydia Chukovskaya
| Lydia Chukovskaya | |
|---|---|
 | |
| Ffugenw | Алексей Углов  |
| Ganwyd | Ли́дия Никола́евна Корнейчуко́ва (ru) 11 Mawrth 1907 (yn y Calendr Iwliaidd) St Petersburg, Helsinki |
| Bu farw | 7 Chwefror 1996 Moscfa |
| Dinasyddiaeth |  Rwsia |
| Alma mater |
|
| Galwedigaeth | ysgrifennwr, bardd, awdur plant, rhyddieithwr, golygydd cyfrannog, bywgraffydd, beirniad llenyddol, gohebydd gyda'i farn annibynnol |
| Adnabyddus am | Q3963932 |
| Tad | Korney Chukovsky |
| Mam | Maria Goldfeld |
| Priod | César Volpé, Matvei Petrovich Bronstein |
| Plant | Elena Chukovskaia |
Awdures o Rwsia a'r Undeb Sofietaidd oedd Lydia Chukovskaya (Rwseg: Лидия Корнеевна Чуковская; 11 Mawrth 1907 - 7 Chwefror 1996) sy'n cael ei hystyried yn nodigedig am ei gwaith fel awdur ac awdur plant, bardd, rhyddieithwr, golygydd a bywgraffydd. Mae ei gwaith llenyddol yn bersonol iawn ac yn adlewyrchu cost enbyd totalitariaeth Sofietaidd; aberthodd y rhan fwyaf o'i hoes yn amddiffyn anghydffurfwyr fel Aleksandr Solzhenitsyn ac Andrei Sakharov.
Fe'i ganed yn Helsinki, Ffindir ar 11 Mawrth 1907 a oedd yr adeg honno yn Ymerodraeth Rwsia. Roedd yn ferch i'r awdur plant enwog Korney Chukovsky. Derbyniodd Wobr Andrei Sakharov i Awduron am eu Dewrder Dinesig. Bu farw yn Moscfa ac fe'i claddwyd ym Mynwent Peredelkino.
Magwraeth[golygu | golygu cod]
Cafodd ei magu yn St Petersburg, sef prifddinas yr ymerodraeth a gafodd ei rhwygo gan ryfel a chwyldro. Nododd Chukovsky fod ei ferch, pan oedd yn fawr ddim. yn hoffi trafod problemau am gyfiawnder cymdeithasol. Ond angerdd pennaf Lydia oedd llenyddiaeth, yn enwedig barddoniaeth. Ymwelodd prif lenorion y genedl â'i chartrefi: Alexander Blok, Nikolay Gumilyov ac Akhmatova.[1]
Chwip y Bolsieficiaid[golygu | golygu cod]
Aeth Chukovskaya i drafferth gydag awdurdodau'r Bolsieficiaid pan oedd yn ifanc iawn, pan ddefnyddiodd un o'i ffrindiau deipiadur tad Lydia Chukovskaya i argraffu taflen wrth-Bolsiefic. Cafodd ei halltudio i ddinas Saratov am gyfnod byr. Ond, ar ôl iddi ddychwelyd o'i halltudiaeth, dychwelodd i fyd llenyddol Leningrad, gan ymuno â'r cyhoeddwr 'Detgiz' yn 1927 fel golygydd llyfrau plant.
Roedd ei gwaith llenyddol cyntaf yn stori fer o'r enw Leningrad-Odessa, a gyhoeddwyd tua'r adeg hon, o dan y ffugenw "A. Uglov". Syrthiodd Chukovskaya mewn cariad â ffisegydd ifanc o darddiad Iddewig, Matvei Bronstein, a phriododd y ddau yn fuan.
Ar ddiwedd y 1930au, roedd 'Terfysg Fawr' Joseph Stalin yn amgáu'r tir. Daeth Detgiz, cyflogwr Chukovskaya, dan ymosodiad am fod yn rhy bourgeois, a chafodd nifer o'i awduron eu harestio a'u dienyddio. Daeth Matvei Bronstein hefyd yn un o lawer o ddioddefwyr Stalin. Cafodd ei arestio yn 1937 ar gyhuddiad ffug ac, yn anhysbys i'w wraig Lydia, cafodd ei roi ar brawf a'i ddienyddio ym mis Chwefror 1938. Byddai Chukovskaya hefyd wedi'i arestio, pe na bai i ffwrdd o Leningrad ar y pryd.[2][3][4][5][6][7]
Gwaith[golygu | golygu cod]
Ymhlith y gwaith pwysig a nodedig yr ysgrifennodd y mae: Sofia Petrovna.
Rhai gweithiau eraill[golygu | golygu cod]
- Y Cartref Gwag (1967)
- Mynd Oddi Tanodd (1972) ISBN 0-214-65407-9
- Er Cof am Blentyndod (1988) ISBN 0-8101-0789-9
- Sofia Petrovna (1994) ISBN 0-8101-1150-0
- Dyddlyfrau Akhmatova (1994) ISBN 0-374-22342-4
Aelodaeth[golygu | golygu cod]
Bu'n aelod o Academi Celfyddydau Cain Bafaria am rai blynyddoedd. [8]
Anrhydeddau[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Armstrong, Judith (2 Ionawr 2019). "Hidden women of history: Lydia Chukovskaya, editor, writer, heroic friend". The Conversation (yn Saesneg). Cyrchwyd 3 Ionawr 2019.
- ↑ Cyffredinol: http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119261469. ffeil awdurdod y BnF. dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015. https://libris.kb.se/katalogisering/75kmjnxr3qbdfvm. LIBRIS. dyddiad cyrchiad: 24 Awst 2018. dyddiad cyhoeddi: 26 Mawrth 2018.
- ↑ Disgrifiwyd yn: https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-476-03702-2_79. dyddiad cyrchiad: 31 Gorffennaf 2022.
- ↑ Rhyw: Ffeil Awdurdodi Rhyngwladol. dyddiad cyrchiad: 4 Tachwedd 2018. Deutsche Nationalbibliothek; Staatsbibliothek zu Berlin; Bayerische Staatsbibliothek; Llyfrgell Genedlaethol Awstria (yn de), Gemeinsame Normdatei, Wikidata Q36578, https://gnd.network/, adalwyd 28 Ebrill 2014 http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119261469. ffeil awdurdod y BnF. dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015.
- ↑ Dyddiad geni: https://cs.isabart.org/person/69588. dyddiad cyrchiad: 1 Ebrill 2021. dynodwr abART (person): 69588.
- ↑ Dyddiad marw: http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119261469. ffeil awdurdod y BnF. dyddiad cyrchiad: 10 Hydref 2015. https://www.nytimes.com/1996/02/09/nyregion/lidiya-chukovskaya-champion-dissidents-chronicler-stalinistabuses-dies-88.html.
- ↑ Man geni: Národní autority České republiky. dyddiad cyrchiad: 29 Ionawr 2023.
- ↑ Galwedigaeth: Národní autority České republiky. dyddiad cyrchiad: 15 Rhagfyr 2022.