Lôn Goed

Oddi ar Wicipedia
Lôn Goed
Mathllwybr Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirGwynedd Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Cyfesurynnau52.91452°N 4.322494°W Edit this on Wikidata
Map

Lôn wledig yn Eifionydd, Gwynedd, yw'r Lôn Goed. Ceir sawl cyfeiriad ati gan lenorion Cymraeg, e.e. gan y bardd R. Williams Parry. Fe'i henwir ar ôl y ddwy res o goed ar ochr y lôn.[1]

Y Lôn Goed yn yr haf.
Y Lôn Goed yn y gaeaf.

Mae'r Lôn Goed yn cychwyn ym mhentref Afon Wen, ar y briffordd A497 tua hanner milltir i'r de o Chwilog a thua hanner y ffordd rhwng Cricieth a Pwllheli, lle mae'r afon o'r un enw yn cyrraedd y môr. Cafodd ei chreu rhwng 1819 a 1828 gan y goruchwylwr lleol John Maughan drwy ystâd Talhenbont (Plas-hen) er mwyn hwyluso cludo calch a mawn. Mae'n rhedeg am tua 5 milltir i gyfeiriad y gogledd o Afonwen i Hendre Cennin (Mynydd y Cennin).[1]

Cyfeirir ati yn lleol fel "Lôn Môn" hefyd, llygriad o'r enw Maughan.

Yn ei gerdd 'Eifionydd' mae R. Williams Parry yn clodfori harddwch a "llonydd gorffenedig" y Lôn Goed gan ei gwrthgyferbynu â "hagrwch Cynnydd".[2] Cyfeiria'r llenor o Eifionydd J. G. Williams ati yn ei waith hefyd, e.e. yn ei lyfr Pigau'r Sêr.

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. 1.0 1.1 Meic Stephens (gol.), Cydymaith i Lenyddiaeth Cymru (Gwasg Prifysgol Cymru).
  2. R. Williams Parry, Cerddi'r Gaeaf (Gwasg Gee, 1952).