Jonathan Sacks, Barwn Sacks

Jonathan Sacks, Barwn Sacks
Jonathan Sacks yn 2006.
Ganwyd	Jonathan Henry Sacks  8 Mawrth 1948  Lambeth
Bu farw	7 Tachwedd 2020  o canser  Llundain
Dinasyddiaeth	y Deyrnas Unedig
Alma mater	Etz Chaim Yeshiva Coleg Newydd Coleg y Brenin Coleg Gonville a Caius Christ's College
Galwedigaeth	rabi, gwleidydd, diwinydd, academydd
Swydd	Chief Rabbi, aelod o Dŷ'r Arglwyddi
Cyflogwr	Prifysgol Essex Prifysgol Middlesex Prifysgol Newcastle Coleg y Brenin
Gwobr/au	Gwobr Grawemeyer, Gwobr Templeton, Doethor Anrhydeddus Prifysgol Basel, doethur anrhydeddus Prifysgol St Andrews, doethur anrhydeddus Prifysgol Glasgow, Doethor Anrhydeddus Prifysgol Caergrawnt, Doethuriaeth Anrhydeddus Prifysgol Haifa, honorary doctor of the Bar-Ilan University, MBE, honorary doctor of Yeshiva University, Marchog Faglor
Gwefan	http://rabbisacks.org

Rabi Uniongred, diwinydd, ac athronydd o Loegr oedd Jonathan Henry Sacks, Barwn Sacks (8 Mawrth 1948 – 7 Tachwedd 2020) a fu'n Brif Rabi Prydain Fawr a'r Gymanwlad o 1991 i 2013.

Ganed yn Lambeth, Llundain, yn fab i Louis Sacks, marsiandïwr a ymfudodd o Wlad Pwyl, a'i wraig Louisa, Frumkin gynt. Yn wahanol i'r rhelyw sydd wedi gwasanaethu yn swydd y prif rabi, nid oedd Jonathan Sacks yn un o linach o rabïaid. Mynychodd ysgol ramadeg Christ's College yn Finchley, gogledd Llundain, a derbyniodd radd baglor dosbarth-cyntaf mewn athroniaeth o Goleg Gonville a Caius, Caergrawnt. Teithiodd ar draws Unol Daleithiau America yn ystod haf 1967, yn 19 oed, ar fysiau Greyhound. Cyfarfu â sawl Iddew blaenllaw yn yr Unol Daleithiau, gan gynnwys y "Rebbe" Menachem Mendel Schneerson, a phenderfynodd Sacks hyfforddi i fod yn rabi yn hytrach na chyfrifydd. Priododd Jonathan Sacks ag Elaine Taylor ym 1970, a chawsant dri phlentyn.

Cafodd Sacks ei ordeinio'n rabi ym 1976 yng Ngholeg yr Iddewon (bellach Ysgol Astudiaethau Iddewig Llundain). Treuliodd gyfnod yn arwain addysg grefyddol i blant yn Luton cyn iddo gael ei benodi'n rabi synagog Golders Green ym 1978. Trosglwyddodd i synagog Marble Arch, a bu'n rabi yno o 1983 i 1990. Gwasanaethodd hefyd yn brifathro ar Goleg yr Iddewon o 1984 i 1990.

Ym 1990 dewiswyd Sacks i olynu'r Barwn Jakobovits yn Brif Rabi Cynulleidfaoedd Hebreaidd Unedig Prydain Fawr a'r Gymanwlad. Cafodd gyfeillgarwch agos â George Carey, Archesgob Caergaint. Cafodd ei urddo'n farchog yn 2005 ac yn arglwydd am oes yn 2009. Bu ei lais yn gyfarwydd i wrandawyr "Thought for the Day" ar raglen Today, BBC Radio 4. Cafodd ei olynu yn swydd y prif rabi gan Ephraim Mirvis yn 2013. Penodwyd Sacks yn athro meddwl Iddewig ym Mhrifysgol Yeshiva, Efrog Newydd, yn 2013. Bu farw o ganser yn 2020 yn 72 oed.