Hanes ffiseg
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | cangen o wyddoniaeth, agwedd o hanes  |
|---|---|
| Math | history of natural science |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Ffiseg yw'r gangen o wyddoniaeth sy'n ymwneud â mater, ymddygiad mater a mudiant. Dyma un o'r disgyblaethau gwyddonol hynaf. Enw'r gwaith ysgrifenedig cyntaf am ffiseg a wyddys yw Ffiseg Aristotlys.
Mae pobl wedi ceisio deall ymddygiad byd natur ers cyfnod yr Henfyd a chynt. Un rhyfeddod oedd y gallu i ragfynegi ymddygiad cyrff gwybrennol megis yr Haul a'r Lleuad. Cafodd nifer o ddamcaniaethau eu cynnig, a chafodd y rhan fwyaf ohonynt eu hanghymeradwyo. Cafodd y damcaniaethau cynnar hyn eu seilio ar dermau athronyddol, ac ni chawsant eu harbrofi na'u gwireddu fel y gwelir heddiw. Nid oedd damcaniaethau gwyddonwyr cynnar fel Ptolemi ac Aristotlys yn cael eu derbyn yn aml fel rhai a gyfatebai i arsylwadau pob dydd. Er hynny, roedd athronyddwyr a seryddwyr Indiaidd a Tsieineaidd yn rhoi nifer o ddisgrifiadau dilys yn y maes atomig a seryddiaeth, ac roedd y Groegwr Aristolys wedi disgrifio nifer o ddamcaniaethau dilys am fecaneg a hydrostateg. Fe ddatblygodd ffiseg yn wyddoniaeth fwy arbrofol gyda gwaith y ffisegwyr Mwslim yn yr Oesoedd Canol ac ar ôl hynny gan ffisegwyr Ewropeaidd.
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "If I have seen further, it is only by standing on the shoulders of giants."