Gweriniaeth Canolbarth Affrica

Oddi ar Wicipedia
Gweriniaeth Canolbarth Affrica
ArwyddairUndon, Urddas a Gwaith Edit this on Wikidata
Mathgwladwriaeth sofran, gwlad dirgaeedig, gwlad, gweriniaeth Edit this on Wikidata
PrifddinasBangui Edit this on Wikidata
Poblogaeth4,659,080 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 1960 Edit this on Wikidata
AnthemLa Renaissance Edit this on Wikidata
Pennaeth llywodraethFirmin Ngrébada Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC+01:00, Africa/Bangui Edit this on Wikidata
Iaith/Ieithoedd
  swyddogol
Ffrangeg, Sango Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolCanol Affrica Edit this on Wikidata
GwladBaner Gweriniaeth Canolbarth Affrica Gweriniaeth Canolbarth Affrica
Arwynebedd622,984 km² Edit this on Wikidata
Yn ffinio gydaTsiad, Swdan, Camerŵn, Gweriniaeth y Congo, De Swdan, Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo, Y Cynghrair Arabaidd Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau6.7°N 20.9°E Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
Corff deddfwriaetholNational Assembly Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y wladwriaeth
President of the Central African Republic Edit this on Wikidata
Pennaeth y wladwriaethFaustin-Archange Touadéra Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y Llywodraeth
Prime Minister of the Central African Republic Edit this on Wikidata
Pennaeth y LlywodraethFirmin Ngrébada Edit this on Wikidata
Map
Ariannol
Cyfanswm CMC (GDP)$2,516 million, $2,383 million Edit this on Wikidata
ArianFfranc Canol Affrica (CFA) Edit this on Wikidata
Canran y diwaith7 ±1 % Edit this on Wikidata
Cyfartaledd plant4.286 Edit this on Wikidata
Mynegai Datblygiad Dynol0.404 Edit this on Wikidata

Gwlad dirgaeedig yng Nghanolbarth Affrica yw Gweriniaeth Canolbarth Affrica (yn Ffrangeg: République Centrafricaine, yn Sango: Ködörösêse tî Bêafrîka). Y gwledydd cyfagos yw Gweriniaeth Ddemocrataidd Congo (Cinsiasa) a Gweriniaeth y Congo (Brazzaville) i'r de, Swdan a De Swdan i'r dwyrain, Tsiad i'r gogledd, a Chamerŵr i'r gorllewin. Mae Gweriniaeth Canolbarth Affrica yn gorchuddio ardal o 620,000 cilometr sgwâr (240,000 milltir sgwâr), ac mae ganddo boblogaeth o tua 4.7 miliwn.

Prifddinas a dinas fwyaf Gweriniaeth Canolbarth Affrica yw Bangui.

Mae hi'n annibynnol ers y 13eg o Awst, 1960, pan cafodd y wlad ryddid wrth Ffrainc.

Arlywydd y wlad yw Faustin Touadera.

Demograffeg[golygu | golygu cod]

Ers cael annibynniaeth wrth Ffrainc, mae poblogaeth y wlad wedi cynyddu pedwar gwaith. Cododd y boblogaeth o 1,232,000 yn 1960 i tua 4,666,368 erbyn heddiw.

Mae dros 80 o grŵpiau ethnig gwahanol yng Ngweriniaeth Canolbarth Affrica. Y grŵpiau ethnig mwyaf yw :

  • Yr Arabiaid Baggara
  • Y Baka
  • Y Banda
  • Y Bayaka
  • Y Fula
  • Y Gbaya
  • Y Kara
  • Y Kresh
  • Y Mbaka
  • Y Mandja
  • Y Ngbandi
  • Y Sara
  • Y Vidiri
  • Y Wodaabe
  • Y Yakoma
  • Y Yulu
  • Y Zande
  • Ffrancwyr (oherwydd y cyfnod dan reolaeth Ffrainc)
  • A llawer o grŵpiau ethnig lleol eraill

Crefydd[golygu | golygu cod]

Yn 2010, roedd 80.3% o'r boblogaeth yn Gristnogion (60.7% Protestanaidd, 28.5% Catholig), ac 8.9% yn Fwslemiaid.

Ieithoedd[golygu | golygu cod]

Mae gan Gweriniaeth Canolbarth Affrica ddau iaith swyddogol - Ffrangeg a Sango. Iaith greole yw Sango sydd wedi'i ddatblygu i weithredu fel lingua franca i gysylltu'r holl grŵpiau ethnig yn y wlad. Mae e wedi'i selio ar iaith y Ngbandi. Gweriniaeth Canolbarth Affrica yw un o'r unig wledydd yn Affrica gyda iaith Affricanaidd fel iaith swyddogol.

Eginyn erthygl sydd uchod am Weriniaeth Canolbarth Affrica. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.