Eon (daeareg)

Oddi ar Wicipedia
(Ailgyfeiriad o Eon)
e  h
Unedau daearegol mewn amser a stratigraffeg[1]
Talpiau o (strata) creigiau mewn stratigraffeg Cyfnodau o amser mewn cronoleg daearegol Nodiadau
Eonothem
Eon
cyfanswm o 4, hanner biliwn o flynyddoed, neu ragor
Erathem
Gorgyfnod
cyfanswm o 10, sawl can miliwn o flynyddoedd
System
Cyfnod
diffiniwyd 22, degau i ~miliwn o flynyddowedd
Cyfres
Cyfres (Epoc)
degau o filiynnau o flynyddoedd
Uned
Oes
miliynnau o flynyddoedd
Chronozone
Chron
llai nag oes, nis defnyddir yn llinell amser yr ICS

Rhaniad amser daearegol yw Eon (weithiau 'aeon'), sy'n cael ei rannu ymhellach yn Orgyfnodau. Ceir 4 eon, gyda phob un yn ymestyn am ysbaid o dros 500 miliwn o flynyddoedd:

  • Ffanerosöig - yr eon rydym yn byw ynddi heddiw
  • Proterosöig - atmosffer o ocsigen yn cael ei greu; bywyd amlgellog yn ymddangos
  • Archeaidd - ffurfiau syml o fywyd: bacteria ungellog yn ymddangos. Mae'r eon hwn (3,800 miliwn o flynyddoedd yn ôl hyd at 2,500 miliwn o flynyddoedd yn ôl) wedi'i rannu'n bedwar gorgyfnod, sef yr Eoarcheaidd, y Palaeoarcheaidd, y Mesoarcheaidd a'r Neoarcheaidd.
  • Hadeaidd - yn yr oen hwn y crewyd y creigiau hynaf ar y ddaear (4,030 Miliwn o flynyddoedd CP). Mae'r eon hwn yn ymestyn o oddeutu 4,600 miliwn o flynyddoedd yn ôl hyd 3,800 miliwn o flynyddoedd yn ôl.

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]

  1. Comisiwn Rhyngwladol ar Stratograffeg. "International Stratigraphic Chart" (PDF).