Emma Bolam
| Emma Bolam | |
|---|---|
| Ganwyd | 30 Rhagfyr 1970  |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Alma mater | |
| Galwedigaeth | ymchwilydd, imiwnolegydd, vaccinologist |
| Cyflogwr | |
| Adnabyddus am | Creu Brechlyn COVID-19 |
| Gwefan | https://www.research.ox.ac.uk/Researchers/emma-bolam |
Gwyddonydd o Gymru yw Emma Bolam (ganwyd 30 Rhagfyr 1970), sy'n Bennaeth Cynhyrchu yn Sefydliad Jenner (sefydliad sy'n ymchwilio brechlynnau newydd). Tyfwyd i fyny ym Mhen-y-bont, Sir Gaerfyrddin.[1]
Hanes
[golygu | golygu cod]Cafodd ei fagwriaeth ym Mhen-y-bont, Sir Gaerfyrddin ei mam a'i thad yn dod o Lundain. Mae ganddi un chwaer sef Lucie Mcknight Hardy a ddaeth yn awdur.[2]
Aeth Bolam i Ysgol Gynradd Hafodwenog yn Nhrelech[3] ac Ysgol Bro Myrddin nes 1989[1], mae'n rhugl yn y Gymraeg.[4]
Astudiodd ym Mrifysgol Brookes Rhydychen gan cael gradd mewn Bioleg Amgylcheddol.
Swyddi
[golygu | golygu cod]Mae Bolam wedi bod yn ymchwilydd ym Mhrifysgol Rhydychen am 25 o flynyddoedd. Fe wnaeth dechrau fel technegydd ymchwil yn y Ganolfan Gwrthgyrff Therapiwtig, gan chware ei rhan i ddatblygu cyffur a ddefnyddir i drin sglerosis gwasgaredig a lewcemia lymffocytig cronig.[5]
Ar ôl i'r ganolfan Bio-weithgynhyrchu Clinigol (CBF) gael ei sefydlu yn y Sefydliad Jenner (sefydliad sy'n ymchwilio brechlynnau newydd) yn Rhydychen fe wnaeth Bolam weithio ar y brechlynnau niferus a ddefnyddir bellach mewn treialon clinigol.[5]
Yn Ebrill 2019 fe ddaeth Bolam yn Bennaeth Cynhyrchu yn Sefydliad Jenner.[6] Yn y swydd yma mae Bolam yn rheoli tîm o wyddonwyr ymchwil a chynhyrchu gan sicrhau bod nhw'n dilyn amserlen a bod gwaith yn dod ymlaen ar darged.[1]
Cyn ddatblygu'r brechlyn COVID, roedd Bolam yn weithio ar brechlyn Ebola.[5]
Roedd Bolam yn rhan o'r tîm wnaeth creu'r brechlyn COVID-19 Rhydychen. Cafodd ei cael gwybod Rhwng mis Chwefror i fis Ebrill roedd Bolam yn gweithio'n ddi-stop i geisio cael brechlyn yn barod ar gyfer treialon clinigol, gan gael un yn barod ar 2 Ebrill 2020. Cafodd y brechlyn ei brechu i'r gwirfoddolwr cyntaf ar 23 Ebrill 2020. Roedd y brechlyn yn llwyddiant a drwy weithio gyda'r cwmni AstraZeneca fe wnaeth derbyn cymeradwyaeth gan y MHRA (awdurdod rheoli meddygaeth DU) a'r 30 Rhagfyr 2020.[7] Dyma oedd diwrnod pen-blwydd Bolam yn 50 ac roedd yn teimlo'n 'anhygoel'.[4] Mae'n gweithio ar wella'r brechlyn wrth i amrywiolion newydd COVID ddatblygu.[4]
Roedd Emma Bolam ar raglen Heno ar 11 Chwefror 2021 i ddathlu Diwrnod Menywod mewn Gwyddoniaeth. Roedd ffrind ysgol a phrifysgol Bolam, Lynne Edwards, yn rhan o'r rhaglen hefyd gan fod hi'n gydlynydd dosbarthu brechlynnau yn Hywel Dda. Dywedodd Bolam bod hi'n "gobeithio bydd mwy o ferched yn dechrau gyrfa mewn gwyddoniaeth" oherwydd bod nifer o fenywod wedi bod yn allweddol wrth ddatblygu'r brechlyn yma fel hi a Sarah Gilbert.[4]
Bywyd personol
[golygu | golygu cod]Mae Bolam wedi ymgartrefi yn Rhydychen ers iddi graddio ym Mrifysgol Brookes. Mae ganddi un Mab, Alex.[3]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ 1.0 1.1 1.2 Youle, Richard (2021-01-25). "Interview with Welsh scientist running Oxford vaccine facility". WalesOnline (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-02-27.
- ↑ "Lucie McKnight Hardy". Watson Little (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-03-01.
- ↑ 3.0 3.1 "Y Gymraes sy' wedi newid taith Covid". BBC Cymru Fyw. 2021-03-08. Cyrchwyd 2021-03-09.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 (yn cy) Diwrnod Menywod mewn Gwyddoniaeth, https://www.facebook.com/HenoS4C/videos/diwrnod-menywod-mewn-gwyddoniaeth/260769395558754/, adalwyd 2021-03-01
- ↑ 5.0 5.1 5.2 "Emma Bolam". www.research.ox.ac.uk (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-03-01.
- ↑ "Emma Bolam". Linkedin.
- ↑ "Cymeradwyo brechlyn AstraZeneca". Golwg360. 2020-12-30. Cyrchwyd 2021-03-01.