Cyngor Dosbarth Gwledig Caerfyrddin

Cyngor Dosbarth Gwledig Caerfyrddin
Motto: ONI HEUIR NI FEDIR
Daearyddiaeth
Cyfesurynnau	51.856°N 4.316°W / 51.856; -4.316
Statws	Dosbarth Gwledig
Pencadlys	3 Heol Spilman, Caerfyrddin
Hanes
Tarddiad	Deddf Llywydraeth Lleol 1888
Crëwyd	1894
Diddymwyd	1974
Ailwampio	Cyngor Dosbarth Caerfyrddin

Roedd Cyngor Dosbarth Gwledig Caerfyrddin yn awdurdod lleol yng nghanol Sir Gaerfyrddin, Cymru a grëwyd ym 1894. Cynhaliwyd yr etholiad cyntaf i'r awdurdod ym mis Rhagfyr 1894.[1]

Fel awdurdodau lleol tebyg a sefydlwyd ym 1894, roedd Cyngor Dosbarth Gwledig Caerfyrddin yn gyfrifol am dai, glanweithdra ac iechyd y cyhoedd ac roedd ganddo hefyd rywfaint o reolaeth dros ffyrdd a chyflenwad dŵr.[2]

Roedd yr awdurdod yn cwmpasu plwyfi Abergwili, Cynwyl Elfed, Llanarthey, Llanddarog, Llandyfaelog, Llangain, Llangyndeyrn, Llangynog, Llansteffan, Merthyr, Llannewydd a Llanismel.

Ardal wledig ac amaethyddol ydoedd yn bennaf, er pan sefydlwyd yr Ardal Wledig, yr oedd mwyngloddio glo yn ehangu ym mhlwyfi de-ddwyreiniol Llanarthne a Llangyndeyrn. Tra bod y rhan fwyaf o'r aelodau etholedig yn Annibynnol neu'n anwleidyddol, roedd y plwyfi diwydiannol yn cael eu cynrychioli gan gynghorwyr Llafur ar ôl y Rhyfel Byd Cyntaf.

Diddymwyd yr awdurdod yn dilyn ad-drefnu llywodraeth leol yn 1974, a chymerwyd ei rôl gan Gyngor Dosbarth Caerfyrddin.