Dardanelles

Oddi ar Wicipedia
Dardanelles
Mathculfor Edit this on Wikidata
Enwyd ar ôlHelle, Dardanos (ancient city) Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolMôr Marmara, Y Môr Du Edit this on Wikidata
SirÇanakkale Edit this on Wikidata
GwladTwrci Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau40.2°N 26.4°E Edit this on Wikidata
Hyd61 cilometr Edit this on Wikidata
Map
Statws treftadaethImportant Bird Area Edit this on Wikidata
Manylion
Dardanelles

Culfor sy'n gorwedd rhwng rhan Ewropeaidd Twrci a'r rhan Asiaidd (Asia Leiaf) yw'r Dardanelles (hen enw Groeg Hellespont; Tyrceg Çannakale Boğazi). Mae'n ffurfio sianel morwrol rhwng Môr Aegea a Môr Marmara sydd o bwys strategol mawr ers canrifoedd. Ei hyd yw tua 60 km (37 milltir). Ar ei letaf mae 3½ milltir yn gwahanu'r ddwy lan, ond dim ond tua hanner milltir yn y man cyfyngaf.

Yr Hellespont (Hellespontos) oedd ei enw yn Hen Roeg, ar ôl y cymeriad chwedlonol Helle, ferch Athamas a Nephele. Roedd yn enwog yn yr Henfyd am ei gysylltiad â chwedl Hero a Leander ac am y bont o gychod a godwyd gan Xerxes er mwyn i'w fyddin ei groesi. Roedd y wlad ar y lan Asiaidd yn dwyn yr un enw.

Yn y Rhyfel Byd Cyntaf gwelwyd brwydro mawr rhwng y Cynghreiriaid a lluoedd Twrci yn y Dardanelles, yn arbennig ar orynys Gallipoli.