Bynsen saffrwm
 | |
| Math | bara saffrwm  |
|---|---|
| Gwlad | y Deyrnas Unedig |
| Yn cynnwys | saffrwm, blawd gwenith, burum, siwgr, cwrens Zante |
Mae bynsen saffrwm yn dorth bychan, neu'n gacen gyfoethog, sbeislyd gyda burum a wneir ar achlysuron arbennig, gyda saffrwm. Mae'n cynnwys ffrwythau sych cyrens ac fel rhesins ac yn debyg i wicsen. Y prif gynhwysion yw blawd plaen, menyn, burum, siwgr mân, cyrens a syltanas.[1] Gelwir fersiynau mwy wedi'u pobi mewn tun torth yn gacen saffrwm.
Bynsen debyg yw'r lussebulle o Sweden neu'r lussekatt o Norwy.
Mae'r revel bun o Gernyw yn cael ei bobi ar gyfer achlysuron arbennig, fel gwleddoedd pen-blwydd (revels), neu ddigwyddiadau eglwysig. Tyfir Saffrwm yn hinsawdd mwyn Dyfnaint a Chernyw, ond mae'n debygol i saffrwm o Sbaen gael ei fasnachu am ganrifoedd cyn hynny. Yng Ngorllewin Cernyw, gelwir byns saffrwm mawr hefyd yn "tea treat buns" ac maent yn gysylltiedig â gwibdeithiau neu weithgareddau ysgol Sul y Methodistiaid. Mewn rhannau o Ynys Prydain, roedd y byns yn cael eu pobi'n draddodiadol ar ddail sycamorwydden a'u harddu â phowdwr siwgr.
Yn Sweden a Norwy, ni ddefnyddir sinamon na nytmeg yn y bynsen, a defnyddir rhesins yn lle cyrens. Mae'r byns wedi'u pobi i lawer o siapiau traddodiadol, ee mewn siâp S wedi'i wrthdroi. Yn draddodiadol fe'u bwyteir yn ystod yr Adfent, ac yn enwedig ar Ddydd Santes Lucy, sef 13 Rhagfyr. Yn ogystal â Sweden, maent hefyd yn cael eu paratoi a'u bwyta yn yr un ffordd fwy neu lai yn y Ffindir, fel arfer mewn ardaloedd lle siaredir Swedeg, yn ogystal ag yn Norwy[2] ac yn fwy anaml yn Nenmarc.[3]
Mae'r rhan fwyaf o byns a chacennau saffrwm sydd ar gael yn fasnachol heddiw'n cynnwys llifynnau bwyd sy'n gwella'r melyn naturiol a ddarperir gan saffrwm. Mae cost uchel iawn saffrwm - sbeis drutaf y byd yn ôl pwysau[4] - yn golygu bod cynnwys saffrwm digonol i gynhyrchu lliw cyfoethog yn opsiwn aneconomaidd, ac yn rhy ddrud. Roedd ychwanegu lliw bwyd mewn byns saffrwm Cernyw eisoes yn gyffredin erbyn diwedd y Rhyfel Byd Cyntaf pan oedd prinder saffrwm yn temtio pobyddion i ddod o hyd i ffyrdd eraill o liwio eu cynhyrchion, a gwneud elw.
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]Llyfryddiaeth
[golygu | golygu cod]- Davidson, Alan. Oxford Companion to Food (1999), "Bun". t. 114,ISBN 0-19-211579-0
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]- Rysáit Bun Saffron Cernyw
- Gretchencooks.com Archifwyd 2021-05-12 yn y Peiriant Wayback
- Globalgourmet.com[dolen farw]
- ↑ Babington, Moyra (1971) The West Country Cookery Book. London: New English Library; pp. 111-12
- ↑ "Lussekatter må man ha når man skal feire Luciadagen". Aktivioslo.no. 2009-12-01. Cyrchwyd 2014-02-13.
- ↑ "Luciadag". kristendom.dk. Cyrchwyd 2013-10-15.
- ↑ "The world's priciest foods - Saffron (4) - Small Business". Money.cnn.com. 2008-07-23. Cyrchwyd 2013-10-15.