DNA: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B [r2.6.5] robot yn newid: hak:Thot-yong Fu̍t-thông Fu̍t-son |
B r2.7.1) (robot yn newid: nl:Desoxyribonucleïnezuur |
||
Llinell 27: | Llinell 27: | ||
{{Cyswllt erthygl ddethol|en}} |
{{Cyswllt erthygl ddethol|en}} |
||
{{Cyswllt erthygl ddethol|zh}} |
{{Cyswllt erthygl ddethol|zh}} |
||
⚫ | |||
[[af:DNS]] |
[[af:DNS]] |
||
Llinell 88: | Llinell 86: | ||
[[ms:DNA]] |
[[ms:DNA]] |
||
[[my:ဒီအန်အေ]] |
[[my:ဒီအန်အေ]] |
||
[[nl: |
[[nl:Desoxyribonucleïnezuur]] |
||
[[nn:DNA]] |
[[nn:DNA]] |
||
[[no:DNA]] |
[[no:DNA]] |
||
Llinell 104: | Llinell 102: | ||
[[ro:ADN]] |
[[ro:ADN]] |
||
[[ru:Дезоксирибонуклеиновая кислота]] |
[[ru:Дезоксирибонуклеиновая кислота]] |
||
⚫ | |||
[[sah:ДНА]] |
[[sah:ДНА]] |
||
[[scn:DNA]] |
[[scn:DNA]] |
Fersiwn yn ôl 03:38, 23 Mawrth 2011
Moleciwl mawr iawn (polymer) yw DNA, sef asid deocsiriboniwcleig, sy'n cynnwys y wybodaeth etifeddol, y côd genetig. Mae DNA wedi `i wneud o'r elfennau carbon, hydrogen, ocsigen, ffosfforws a nitrogen.
Adeiledd DNA
Darganfu Friedrisch Miescher DNA ym 1869 heb ddeall ei pwrpas. Darganfu James Watson a Francis Crick adeiledd DNA ym 1953. Mae dwy gadwyn o niwcliotidau gyda'r DNA a mae niwcliotid sy'n moleciwlau llai (monomerau) a wedi'i wneud o siwgr pentos, bas nitrogenaidd a grŵp ffosffad. Mae'r dwy gadwyn o niwcliodidau yn ffurfio helics dwbl a chadwyd y dwy gyda'i gilydd gan bondiau hydrogen sy'n cysylliau'r basau y dwy gadwyn yn wan (paru basau cyflenwol). Adenin (A), Thymin (T), Gwanin (G) a Cytosin (C) yw'r pedair bas y DNA. Mae Adenin o hyd yn cysylltu trwy dai bondiau hydrogen a Thymin. A mae Gwanin o hyd yn cysylltu trwy tri bondiau hydrogen a Cytosin. Mae llawer o baru basau cyflenwol mewn DNA, ond fod pob tri ohonyn yn côd tripled. Fel hynny, Mae nifer o godau tripled a pob un ym golygu un o'r 20 asid amino, asid sy'n cael ei cynnwys mewn proteinau. O ganlyniad, mae'r trefn y basau (a'r codau tripled hefyd) yn achosi'r trefn asid amino mewn proteinau - a mae hynny'n golygu fod y wybodaeth am adeiledd prodeinau mewn y DNA. Gall y DNA trawsgrifio'r wybodaeth hwn i'r mRNA i wneud proteinau mwen ribosomau y cell.
Dyblygiad DNA
Mae angen dyblygiad DNA wrth i gellau rannu (mitosis) Gall y DNA cynhyrchu copi ei hyn trwy ensymau a moleciwlau cludo arbennig. I wneud hynny, mae ensym yn rhannu'r DNA i'r dwy niwcliotidau ac ar un pryd mae pob niwcliotid yn dechrau cynhyrchu niwcliotid newydd. Wedi'r gorffen y proses hyn, mae dwy DNA newydd, pob un gyda un niwcliotid hen ac un niwcliotid newydd.
Camgymeriadau dybligiad yw'n achosi mwtaniadau.
Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol Nodyn:Cyswllt erthygl ddethol