Siwgr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Thaf (sgwrs | cyfraniadau) BDim crynodeb golygu |
Escarbot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn ychwanegu: an, ht, kn, nv, pnb, sh, so yn tynnu: hi, sk yn newid: tr |
||
| Llinell 16: | Llinell 16: | ||
[[af:Suikers]] |
[[af:Suikers]] |
||
[[an:Zucre]] |
|||
[[ar:سكر]] |
[[ar:سكر]] |
||
[[arz:سكر]] |
[[arz:سكر]] |
||
| Llinell 44: | Llinell 45: | ||
[[gn:Eiratã]] |
[[gn:Eiratã]] |
||
[[he:סוכר]] |
[[he:סוכר]] |
||
[[hi:शर्करा]] |
|||
[[hr:Šećeri]] |
[[hr:Šećeri]] |
||
[[ht:Sik (materyo)]] |
|||
[[hu:Cukor]] |
[[hu:Cukor]] |
||
[[ia:Sucro]] |
[[ia:Sucro]] |
||
| Llinell 57: | Llinell 58: | ||
[[jv:Gula]] |
[[jv:Gula]] |
||
[[ka:შაქარი]] |
[[ka:შაქარი]] |
||
[[kn:ಸಕ್ಕರೆ]] |
|||
[[ko:설탕]] |
[[ko:설탕]] |
||
[[lt:Cukrus]] |
[[lt:Cukrus]] |
||
| Llinell 68: | Llinell 70: | ||
[[no:Sukker]] |
[[no:Sukker]] |
||
[[nrm:Chucre]] |
[[nrm:Chucre]] |
||
[[nv:Áshįįh łikan]] |
|||
[[oc:Sucre]] |
[[oc:Sucre]] |
||
[[pl:Cukier spożywczy]] |
[[pl:Cukier spożywczy]] |
||
[[pnb:شکر]] |
|||
[[pt:Açúcar]] |
[[pt:Açúcar]] |
||
[[qu:Asukar]] |
[[qu:Asukar]] |
||
| Llinell 75: | Llinell 79: | ||
[[ru:Сахар]] |
[[ru:Сахар]] |
||
[[scn:Zùccaru]] |
[[scn:Zùccaru]] |
||
[[sh:Šećer]] |
|||
[[simple:Sugar]] |
[[simple:Sugar]] |
||
[[sk:Sacharid]] |
|||
[[sl:Sladkor]] |
[[sl:Sladkor]] |
||
[[so:Sonkor]] |
|||
[[sq:Sheqeri]] |
[[sq:Sheqeri]] |
||
[[sr:Шећер]] |
[[sr:Шећер]] |
||
| Llinell 87: | Llinell 92: | ||
[[th:น้ำตาล]] |
[[th:น้ำตาล]] |
||
[[tl:Asukal]] |
[[tl:Asukal]] |
||
[[tr: |
[[tr:Şeker]] |
||
[[ug:شېكەر]] |
[[ug:شېكەر]] |
||
[[uk:Цукор]] |
[[uk:Цукор]] |
||
Fersiwn yn ôl 13:59, 22 Rhagfyr 2010
Math o garbohydrad yw siwgr neu siwgwr, defnyddir mewn bwyd ar ffurf grisialau, sef swcros. Y siwgr sydd iw gael mewn celloedd planhigion neu anifeiliaid yw glwcos.
Cemeg
Mewn biocemeg, mae siwgr yn foleciwl carbohydrad syml, sef monosaccharid a disaccharid. Mae siwgr yn cynnwys y grŵp aldehyd (-CHO) neu grŵp keton (C=O) gan fondiau dwbl carbon-ocsigen a mae'r siwgr mwyaf cyffredin yn (CH2O)n gan yr n yn rhwybeth rhwng 3 a 7. Beth bynnag, mae deoxyribos yn eithriad am fod ef yn siwgr heb ocsigen.
Rhennir siwgr ar ôl ei cynnwys carbon hefyd, ac er enghraifft mae siwgr trios (C3H6O3) a siwgr pentos. Mae siwgr pentos yn cynnwys ribos a deocsiribos sydd mewn asid niwcleig (DNA). Mae siwgr hecsos yn cynnwys glwcos (ATP) sydd yn bwysig i gynhyrchu ynny. Mae planhigion yn cynhyrchu glwcos (C6H12O6) yn ystod ffotosynthesis ac yn ei droi hi i starts i'w storio.
Siwgr sydd yn rhoi flas i fwyd
Cynhyrchir siwgr o wialenni siwgr, betys siwgr neu palmwydd siwgr. Gwledydd sydd yn cynhyrchu siwgr yw'n cynnwys Awstralia, Brasil a Thailand, ond mae'r cynhyrchwyr bennaf yn wledydd America Ladin, y Môr Caribî a'r Dwyrain Pell.