Urdd yr Ymerodraeth Brydeinig: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B robot yn ychwanegu: sk:Rad britského impéria |
B iaith |
||
Llinell 2: | Llinell 2: | ||
[[Delwedd:Ster Orde van het Britse Rijk.jpg|thumb|250px|Seren ''Order of the British Empire'']] |
[[Delwedd:Ster Orde van het Britse Rijk.jpg|thumb|250px|Seren ''Order of the British Empire'']] |
||
[[Trefn urddas marchog]] [[Prydeinig]] ydy '''Trefn Arbennig yr Ymerodraeth Brydeinig''' ([[Saesneg]]: ''The Most Excellent Order of the British Empire'') a sefydlwyd ar [[4 Mehefin]] [[1917]] gan [[Siôr V, brenin y Deyrnas Unedig]]. Mae'r drefn yn cynnwys |
[[Trefn urddas marchog]] [[Prydeinig]] ydy '''Trefn Arbennig yr Ymerodraeth Brydeinig''' ([[Saesneg]]: ''The Most Excellent Order of the British Empire'') a sefydlwyd ar [[4 Mehefin]] [[1917]] gan [[Siôr V, brenin y Deyrnas Unedig]]. Mae'r drefn yn cynnwys pum dosbarth o raniadau dinesig a milwrol; yn nhrefn y pwysicaf gyntaf: |
||
* '''Marchog y Groes Fawr''' neu '''Bonesig y Groes Fawr) (Saesneg: ''Knight Grand Cross'' neu ''Dame Grand Cross'') (GBE) |
* '''Marchog y Groes Fawr''' neu '''Bonesig y Groes Fawr) (Saesneg: ''Knight of the Grand Cross'' neu ''Dame of the Grand Cross'') (GBE) |
||
* '''Marchog Cadlywydd''' neu '''Bonesig Cadlywydd''' (Saesneg: ''Knight Commander'' or ''Dame Commander'') (KBE or DBE) |
* '''Marchog Cadlywydd''' neu '''Bonesig Cadlywydd''' (Saesneg: ''Knight Commander'' or ''Dame Commander'') (KBE or DBE) |
||
* '''Cadlywydd''' (Saesneg: ''Commander'' (CBE) |
* '''Cadlywydd''' (Saesneg: ''Commander'') (CBE) |
||
* '''Swyddog''' (Saesneg: ''Officer'') (OBE) |
* '''Swyddog''' (Saesneg: ''Officer'') (OBE) |
||
* '''Aelod''' (Saesneg: ''Member'') (MBE). |
* '''Aelod''' (Saesneg: ''Member'') (MBE). |
||
Llinell 11: | Llinell 11: | ||
Dim ond y ddwy urdd uchaf sy'n galluogi i'r derbynnydd ddod yn aelod o'r [[urdd marchog]], gan roi'r hawl iddynt ddefnyddio'r teitl 'Syr' (gŵr) neu 'Bonesig' (benyw) o flaen eu henwau, cyn belled â'u bod yn enedigol o wlad y mae [[Elizabeth II, brenhines y Deyrnas Unedig]] yn [[pennaeth gwladwriaeth|bennaeth gwladwriaeth]] arni. Os nad ydynt, gallent ddefnyddio enw'r urdd yn eu henwau ond nid y teitlau. |
Dim ond y ddwy urdd uchaf sy'n galluogi i'r derbynnydd ddod yn aelod o'r [[urdd marchog]], gan roi'r hawl iddynt ddefnyddio'r teitl 'Syr' (gŵr) neu 'Bonesig' (benyw) o flaen eu henwau, cyn belled â'u bod yn enedigol o wlad y mae [[Elizabeth II, brenhines y Deyrnas Unedig]] yn [[pennaeth gwladwriaeth|bennaeth gwladwriaeth]] arni. Os nad ydynt, gallent ddefnyddio enw'r urdd yn eu henwau ond nid y teitlau. |
||
Mae hyn yn berthnasol hefyd i'r [[British Empire Medal]], nid yw |
Mae hyn yn berthnasol hefyd i'r [[British Empire Medal]], nid yw derbynwyr o'r fedal honno yn aelodau o'r drefn, ond mae perthynas gyda'r drefn. Ni wobrwyir y fedal hon bellach yn y [[Y Deyrnas Unedig|Deyrnas Unedig]] na'i gwledydd dibynadwy, ond mae'r [[Ynysoedd Cook]] a rhai [[Gwledydd y Gymanwlad]] yn dal i'w gwobrwyo. |
||
Arwyddair y drefn yw ''I Dduw a'r Ymerodraeth''. Hon yw'r drefn |
Arwyddair y drefn yw ''I Dduw a'r Ymerodraeth''. Hon yw'r drefn leiaf pwysig Brydeinig, ac mae ganddi fwy o aelodau nac unrhyw drefn arall. |
||
== Hanes == |
== Hanes == |
||
Sefydlodd [[Siôr V, brenin y Deyrnas Unedig]] y drefn i lenwi gwagle yn [[Trefn anrhydeddau Prydeinig|Nhrefn anrhydeddau Prydeinig]]: ''[[Order of the Bath|The Most Honourable Order of the Bath]]'' a wobrwywyd i swyddogion uwch filwrol yn unig a gweinyddion dinasol; ''[[Order of St Michael and St George|The Most Distinguished Order of St Michael and St George]]'' a anrhydeddodd llysgenaid; a [[Trefn Frenhinol |
Sefydlodd [[Siôr V, brenin y Deyrnas Unedig]] y drefn i lenwi gwagle yn [[Trefn anrhydeddau Prydeinig|Nhrefn anrhydeddau Prydeinig]]: ''[[Order of the Bath|The Most Honourable Order of the Bath]]'' a wobrwywyd i swyddogion uwch filwrol yn unig a gweinyddion dinasol; ''[[Order of St Michael and St George|The Most Distinguished Order of St Michael and St George]]'' a anrhydeddodd llysgenaid; a [[Trefn Frenhinol Fictoraidd|Threfn Frenhinol Fictoraidd]] a anrhydeddodd pobl a oedd wedi gweinyddu'r [[Teulu Brenhinol|Teulu Brenhinol]] yn bersonol. Bwriad pennaf y brenin oedd anrhydeddu'r miloedd o bobl a weinyddodd o fewn sawl ffurf answyddogol yn ystod y [[Rhyfel Byd Cyntaf]]. Dim ond un dosbarth oedd gan y drefn yn wreiddiol, ond yn [[1918]], yn fuan wedi ei sefydliad, rhannwyd hi'n swyddogol i raniadau Milwrol a Dinesig. |
||
Mae trefn y |
Mae trefn y Marchogion yn fwy gweriniaethol na threfnau anghynhwysol Bath neu San Michael a San Siôr, ac yn ei dyddiau cynnar, ni theilwyd hi mewn cyfrifiaeth uchel. Newidiodd hyn dros y blynyddoedd. |
||
== Cyfansoddiad == |
== Cyfansoddiad == |
||
[[Delwedd:Gog 06.jpg|thumb|Isgapten Cadfridog Syr [[Robert Fulton (governor)|Robert Fulton]] KBE]] |
[[Delwedd:Gog 06.jpg|thumb|Isgapten Cadfridog Syr [[Robert Fulton (governor)|Robert Fulton]] KBE]] |
||
Mae'r [[Y Frenhiniaeth Prydeinig|Frenhiniaeth Brydeinig]] yn |
Mae'r [[Y Frenhiniaeth Prydeinig|Frenhiniaeth Brydeinig]] yn Sofren y Drefn, ac yn gweinyddu pob aelod arall y Drefn (yn arferol, ar gyngor y llywodraeth). |
||
{{eginyn}} |
{{eginyn}} |
||
== Gwisgoedd ac offer == |
== Gwisgoedd ac offer == |
||
[[Delwedd:Mbe medal front and obverse.jpg|thumb|Bathodyn Aelodau Trefn yr |
[[Delwedd:Mbe medal front and obverse.jpg|thumb|Bathodyn Aelodau Trefn yr Ymerodraeth Brydeinig, blaen a chefn]] |
||
[[Delwedd:Order of the British Empire (Civil) Ribbon.png|thumb|Rhuban Dosbarth Dinesig y Drefn]] |
[[Delwedd:Order of the British Empire (Civil) Ribbon.png|thumb|Rhuban Dosbarth Dinesig y Drefn]] |
||
[[Delwedd:Order of the British Empire (Military) Ribbon.png|thumb|Rhuban Dosbarth Milwrol y Drefn]] |
[[Delwedd:Order of the British Empire (Military) Ribbon.png|thumb|Rhuban Dosbarth Milwrol y Drefn]] |
||
[[Delwedd:Bessie Rischbieth.jpg|thumb|Gwisgai swyddogion benywaidd y Drefn eu symbolau ar fwa, fel dengys yn y llun hwn]] |
[[Delwedd:Bessie Rischbieth.jpg|thumb|Gwisgai swyddogion benywaidd y Drefn eu symbolau ar fwa, fel dengys yn y llun hwn]] |
||
Mae aelodau'r drefn yn gwisgo gwisgoedd llafurfawr ar ddigwyddiadau arbennig (megis gwasanaethau ''quadrennial'' a |
Mae aelodau'r drefn yn gwisgo gwisgoedd llafurfawr ar ddigwyddiadau arbennig (megis gwasanaethau ''quadrennial'' a choroni), sy'n newid o ran dosbarth (gwnaethpwyd newidiadau mawr i ddyluniad y gwisgoedd yn [[1937]]) |
||
{{eginyn}} |
{{eginyn}} |
||
== Capel == |
== Capel == |
||
Capel y drefn yw crypt dwyreiniol [[Prifeglwys San Paul]], ond deilir y gwasanaethau mawr ym mhrif gorff y brifeglwys. (Mae'r brifeglwys hefyd yn gartref i gapel [[Trefn San Michael a St Siôr]].) Deilir gwasanaethau crefyddol y Drefn pob pedair |
Capel y drefn yw crypt dwyreiniol [[Prifeglwys San Paul]], ond deilir y gwasanaethau mawr ym mhrif gorff y brifeglwys. (Mae'r brifeglwys hefyd yn gartref i gapel [[Trefn San Michael a St Siôr]].) Deilir gwasanaethau crefyddol y Drefn pob pedair blynedd, yn y gwasanaethau hyn gweinyddir Marchogion a Boneddigesau newydd, neilltuwyd y capel yn [[1960]]. |
||
== Blaenoriaeth a Breintiau == |
== Blaenoriaeth a Breintiau == |
||
[[Delwedd:Circlet K.B.E..jpg|bawd|Gall Marchog neu |
[[Delwedd:Circlet K.B.E..jpg|bawd|Gall Marchog neu Fonesig ddangos cylch y drefn ar eu [[arfbais]] gyda bathodyn y Drefn wedi ei hongian arni.<ref>Yn y llun hwn, mae derbynnydd yr anrhydedd hefyd wedi eu derbyn i [[Drefn Feneral San John]], felly dengys y bathodyn hwnnw hefyd, ar y rhuban du ar y dde.</ref>]] |
||
Gwobrwyir aelodau'r drefn safle yn y [[drefn |
Gwobrwyir aelodau'r drefn safle yn y [[drefn blaenoriaeth]]. Mae gwragedd dynion y drefn hefyd yn ymddangos yn y flaenoriaeth, yn ogystal â meibion, merched a merched-yng-nghyfraith Marchog y Groes Fawr a Marchog Cadlywydd; ni ddengys perthnasau merched y drefn unrhyw flaenoriaeth arbennig. Gall perthnasau ennill blaenoriaeth, fel rheol gyffredin, gan eu tadau a'u gwyr, ond nid gan eu mamau a'u gwragedd. |
||
== |
== Diddymiadau == |
||
{{Prif|Rhestr diddymiadau o wobrwyaethau Trefn yr Ymerodraeth Brydeinig}} |
{{Prif|Rhestr diddymiadau o wobrwyaethau Trefn yr Ymerodraeth Brydeinig}} |
||
* 1921: Cymerwyd anrhydedd OBE [[Cecil Malone]] oddiarno (gwobrwywyd 1919), yn dilyn ei gyhuddiaeth yn ôl [[Deddf Amddifyniaeth y Deyrnad (Caffaeliad Tir) 1920]].<ref>''The [[London Gazette]]'', [[24 Mehefin]] [[1921]].</ref> |
* 1921: Cymerwyd anrhydedd OBE [[Cecil Malone]] oddiarno (gwobrwywyd 1919), yn dilyn ei gyhuddiaeth yn ôl [[Deddf Amddifyniaeth y Deyrnad (Caffaeliad Tir) 1920]].<ref>''The [[London Gazette]]'', [[24 Mehefin]] [[1921]].</ref> |
Fersiwn yn ôl 18:02, 12 Awst 2009
Mae "CBE", "DBE", "MBE" ac "OBE" i gyd yn ail-gyfeirio yma. Am ddefnyddiau eraill o'r term gweler CBE (gwahaniaethu), DBE (gwahaniaethu), MBE (gwahaniaethu) neu OBE (gwahaniaethu)
Trefn urddas marchog Prydeinig ydy Trefn Arbennig yr Ymerodraeth Brydeinig (Saesneg: The Most Excellent Order of the British Empire) a sefydlwyd ar 4 Mehefin 1917 gan Siôr V, brenin y Deyrnas Unedig. Mae'r drefn yn cynnwys pum dosbarth o raniadau dinesig a milwrol; yn nhrefn y pwysicaf gyntaf:
- Marchog y Groes Fawr neu Bonesig y Groes Fawr) (Saesneg: Knight of the Grand Cross neu Dame of the Grand Cross) (GBE)
- Marchog Cadlywydd neu Bonesig Cadlywydd (Saesneg: Knight Commander or Dame Commander) (KBE or DBE)
- Cadlywydd (Saesneg: Commander) (CBE)
- Swyddog (Saesneg: Officer) (OBE)
- Aelod (Saesneg: Member) (MBE).
Dim ond y ddwy urdd uchaf sy'n galluogi i'r derbynnydd ddod yn aelod o'r urdd marchog, gan roi'r hawl iddynt ddefnyddio'r teitl 'Syr' (gŵr) neu 'Bonesig' (benyw) o flaen eu henwau, cyn belled â'u bod yn enedigol o wlad y mae Elizabeth II, brenhines y Deyrnas Unedig yn bennaeth gwladwriaeth arni. Os nad ydynt, gallent ddefnyddio enw'r urdd yn eu henwau ond nid y teitlau.
Mae hyn yn berthnasol hefyd i'r British Empire Medal, nid yw derbynwyr o'r fedal honno yn aelodau o'r drefn, ond mae perthynas gyda'r drefn. Ni wobrwyir y fedal hon bellach yn y Deyrnas Unedig na'i gwledydd dibynadwy, ond mae'r Ynysoedd Cook a rhai Gwledydd y Gymanwlad yn dal i'w gwobrwyo.
Arwyddair y drefn yw I Dduw a'r Ymerodraeth. Hon yw'r drefn leiaf pwysig Brydeinig, ac mae ganddi fwy o aelodau nac unrhyw drefn arall.
Hanes
Sefydlodd Siôr V, brenin y Deyrnas Unedig y drefn i lenwi gwagle yn Nhrefn anrhydeddau Prydeinig: The Most Honourable Order of the Bath a wobrwywyd i swyddogion uwch filwrol yn unig a gweinyddion dinasol; The Most Distinguished Order of St Michael and St George a anrhydeddodd llysgenaid; a Threfn Frenhinol Fictoraidd a anrhydeddodd pobl a oedd wedi gweinyddu'r Teulu Brenhinol yn bersonol. Bwriad pennaf y brenin oedd anrhydeddu'r miloedd o bobl a weinyddodd o fewn sawl ffurf answyddogol yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf. Dim ond un dosbarth oedd gan y drefn yn wreiddiol, ond yn 1918, yn fuan wedi ei sefydliad, rhannwyd hi'n swyddogol i raniadau Milwrol a Dinesig.
Mae trefn y Marchogion yn fwy gweriniaethol na threfnau anghynhwysol Bath neu San Michael a San Siôr, ac yn ei dyddiau cynnar, ni theilwyd hi mewn cyfrifiaeth uchel. Newidiodd hyn dros y blynyddoedd.
Cyfansoddiad
Mae'r Frenhiniaeth Brydeinig yn Sofren y Drefn, ac yn gweinyddu pob aelod arall y Drefn (yn arferol, ar gyngor y llywodraeth).
Mae'r erthygl hon yn Eginyn. Gallwch helpu Wicipedia drwy ei datblygu. |
Gwisgoedd ac offer
Mae aelodau'r drefn yn gwisgo gwisgoedd llafurfawr ar ddigwyddiadau arbennig (megis gwasanaethau quadrennial a choroni), sy'n newid o ran dosbarth (gwnaethpwyd newidiadau mawr i ddyluniad y gwisgoedd yn 1937)
Mae'r erthygl hon yn Eginyn. Gallwch helpu Wicipedia drwy ei datblygu. |
Capel
Capel y drefn yw crypt dwyreiniol Prifeglwys San Paul, ond deilir y gwasanaethau mawr ym mhrif gorff y brifeglwys. (Mae'r brifeglwys hefyd yn gartref i gapel Trefn San Michael a St Siôr.) Deilir gwasanaethau crefyddol y Drefn pob pedair blynedd, yn y gwasanaethau hyn gweinyddir Marchogion a Boneddigesau newydd, neilltuwyd y capel yn 1960.
Blaenoriaeth a Breintiau
Gwobrwyir aelodau'r drefn safle yn y drefn blaenoriaeth. Mae gwragedd dynion y drefn hefyd yn ymddangos yn y flaenoriaeth, yn ogystal â meibion, merched a merched-yng-nghyfraith Marchog y Groes Fawr a Marchog Cadlywydd; ni ddengys perthnasau merched y drefn unrhyw flaenoriaeth arbennig. Gall perthnasau ennill blaenoriaeth, fel rheol gyffredin, gan eu tadau a'u gwyr, ond nid gan eu mamau a'u gwragedd.
Diddymiadau
- 1921: Cymerwyd anrhydedd OBE Cecil Malone oddiarno (gwobrwywyd 1919), yn dilyn ei gyhuddiaeth yn ôl Deddf Amddifyniaeth y Deyrnad (Caffaeliad Tir) 1920.[2]
- 1940: Cymerwyd anrhydedd CBE Vidkun Quisling oddiarno (gwobrwywyd 1929), yn dilyn ei gydweithrediad â'r Yr Almaen Naziaidd yn eu meddiant o Norwy.
- 1949: Cymerwyd anrhydedd OBE Man Wai Wong oddiarno (gwobrwywyd 1947), yn dilyn ei gyhuddiaeth am ymddygiad anghyfreithlon ym Malaya.[3]
- 1965: Cymerwyd anrhydedd OBE Kim Philby oddiarno (gwobrwywyd 1946), yn dilyn ei amlygiad fel asiant ddwbl.[4]
- 1975: Cymerwyd anrhydedd MBE William Spens oddiarno (gwobrwywyd 1954), yn dilyn ei gyhuddiaeth am ddwyn.[5]
- 1980: Cymerwyd anrhydedd KBE Albert Henry oddiarno (gwobrwywyd 1974), yn dilyn ei gyhuddiaeth o dwyll etholaethol.[6]
- 1988: Cymerwyd anrhydedd OBE Lester Piggott oddiarno (gwobrwywyd yn 1975), yn dilyn ei gyhuddiaeth o dwyll treth tax fraud.[7]
- 2006: Cymerwyd anrhydedd MBE Michael Eke oddiarno (gwobrwywyd yn 2003) yn dilyn ei gyhuddiaeth am ddwyn a thwyllo.[8]
- 2006: Cymerwyd anrhydedd MBE Naseem Hamed oddiarno (gwobrwywyd yn 1999) yn dilyn ei gyhuddiaeth o yrru'n beryglus.[9]
Beirniadaeth
Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu at yr adran hon.
Beirniadodd John Lennon y drefn filwrol yn hallt gan ddweud:
- Saesneg: "Lots of people who complained about us receiving the MBE received theirs for heroism in the war - for killing people. We received ours for entertaining other people. I'd say we deserve ours more."
Nodiadau
- ↑ Yn y llun hwn, mae derbynnydd yr anrhydedd hefyd wedi eu derbyn i Drefn Feneral San John, felly dengys y bathodyn hwnnw hefyd, ar y rhuban du ar y dde.
- ↑ The London Gazette, 24 Mehefin 1921.
- ↑ The London Gazette, 20 December 1949.
- ↑ The London Gazette, 10 August 1965. Retrieved 28 Feb 2007.
- ↑ The London Gazette, 18 July 1975. Retrieved 28 Feb 2007.
- ↑ The London Gazette, 11 April 1980. Retrieved 28 Chwefror 2007.
- ↑ The London Gazette, 6 Mehefin 1981.
- ↑ MBE conman is stripped of honour
- ↑ 'Prince' Naseem stripped of MBE after time in jail for car crash
Ffynonellau
- www.honours.gov.uk
- Cambridge University Heraldic and Genealogical Society. (2002). The Most Excellent Order of the British Empire.
- Peter Galloway, The Order of the British Empire, Cyhoeddwyr: Central Chancery of the Orders of Knighthood Cyhoeddwyd: 1996 ISBN: 0-907605-65-6
- "Knighthood and Chivalry." (1911). Encyclopædia Britannica, 11th ed. London: Cambridge University Press.
- Velde, F. R. (2003). "Order of Precedence in England and Wales.