Archoffeiriad: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 00:33, 11 Awst 2018

Crist o flaen Caiaphas. Paentiad gan Bachiacca, 16eg ganrif

Offeiriad uchel, neu brif offeiriad yw archoffeiriad (Saesneg: High Priest). Gall y term gyfeirio at y prif offeiriad mewn teml neu gysegrfa (shrine) arall neu at bennaeth enwad crefyddol. Yr enw cyfatebol am fenyw yw archoffeiriades.

Mae union ystyr y term yn amrywio o grefydd i grefydd.

Y traddodiad Abrahamig

Yn Iddewiaeth, gelwir prif offeiriad yn yr eglwys Iddewig yn archoffeiriad. Yn y traddodiad Iddewig, aberthid yn y Tabernacl yn wreiddiol, ac wedyn yn y Deml yn Jerwsalem a adnabyddir yn gyffredin fel Teml Solomon. Rhennid y deml yn sawl ystafell, ac elwid yr adran fewnol y "lle sancteiddiaf". Yr archoffeiriad oedd yr unig berson â'r hawl i fynd i mewn i'r "lle sancteiddiaf", a dim ond ar un diwrnod yn y flwyddyn, sef Yom Kippur, pan arferid offrymu anifail yno. Yn wreiddiol, prif offeiriad y Lefitiaid, yr offeiriadaeth a oedd yn ddisgynyddion o lwyth Lefi, oedd yr archoffeiriad Iddewig. Erbyn cyfnod y Rhufeiniaid, yr archoffeiriad hwnnw oedd pennaeth gwladwriaeth Judaea. Roedd yn cael ei apwyntio gan y Rhufeiniaid. Yn ôl y Testament Newydd, Caiaphas oedd yr archoffeiriad y dygwyd Iesu o Nasareth o'i flaen i sefyll ei brawf.

Mewn Cristnogaeth, mae'n enw a ddefnyddir am Grist weithiau, yn bennaf yn y Llythyr at yr Hebreaid. Ond mae'r llythyr yn gwahaniaethu rhwng rhôl archoffeiriadaeth Iesu a'r archoffeiriaid cynt; yn ôl y llythyr, roedd rhaid i'r hen aberthau cael eu hailgyflawni bob tro achos nad oedden nhw'n effeithiol i ddileu pechod, ond offrymodd Iesu ei hun yn aberth unwaith ac am byth ac wedyn esgynnodd i eistedd ar ochr dde Duw.

Crefyddau'r Henfyd a Phaganiaeth

Mae'n derm a gymhwysir yn gyffredin i ddisgrifio swydd prif Offeiriad yng nghrefyddau'r Henfyd. Fel rheol byddai'r Archoffeiriad(es) yn gwasanaethu duw neu dduwies neilltuol a gan amlaf yn bennaeth teml wedi'i chysegru i'r bod dwyfol hwnnw.

Ceir tystiolaeth am Archoffeiriaid ac Archoffeiriaid mewn sawl diwylliant hynafol, yn cynnwys yr Hen Aifft a Mesopotamia a'r Rhufain hynafol. Fel rheol byddai dyn yn gwasanaethu duw fel Archoffeiriad a dynes yn gwasanaethu duwies, ond ceir eithriadau hefyd.

Neo-baganiaeth

Yn Wica, mae Archoffeiriad ac Archoffeiriades yn arwain Cwfen ac yn gallu croesawu eraill i’r cwfen a’r grefydd.
Yn Nharot Rider Waite, mae'r Archoffeiriades yn un o'r cardiau yn y Prif Arcana.

Eginyn erthygl sydd uchod am grefydd. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
 [[Delwedd:Bachiacca.jpeg|200px|bawd|Crist o flaen Caiaphas. Paentiad gan Bachiacca, 16eg ganrif]]
-[[Offeiriad]] uchel, neu brif offeiriad yw '''archoffeiriad''' ({{Iaith-en|High-priest/Kohen Gadol}}). Gall y term gyfeirio at y prif offeiriad mewn [[teml]] neu [[cysegrfa|gysegrfa]] (''shrine'') arall neu at bennaeth [[enwad]] [[crefydd]]ol. Yr enw cyfatebol am fenyw yw '''archoffeiriades'''.
+[[Offeiriad]] uchel, neu brif offeiriad yw '''archoffeiriad''' ({{Iaith-en|High Priest}}). Gall y term gyfeirio at y prif offeiriad mewn [[teml]] neu [[cysegrfa|gysegrfa]] (''shrine'') arall neu at bennaeth [[enwad]] [[crefydd]]ol. Yr enw cyfatebol am fenyw yw '''archoffeiriades'''.
 Mae union ystyr y term yn amrywio o grefydd i grefydd.
 ==Y traddodiad Abrahamig==
-Yn [[Iddewiaeth]], gelwir prif offeiriad yn yr eglwys Iddewig yn archoffeiriad.  Yn y traddodiad Iddewig, [[aberth]]id yn y [[Tabernacl]] yn wreiddiol, ac wedyn yn y Deml yn [[Jerwsalem]] a adnabyddir yn gyffredin fel [[Teml Solomon]].  Rhennid y deml yn sawl stafell, ac elwid yr adran fewnol y "lle sancteiddiaf".  Yr archoffeiriad oedd yr unig berson â'r hawl i fynd i mewn i'r "lle sancteiddiaf", a dim ond ar un diwrnod yn y flwyddyn, sef [[Yom Kippur]], pan arferid offrymu anifail yno. Yn wreiddiol, prif offeiriad y Lefitiaid, yr offeiriadaeth a oedd yn ddisgynyddion o lwyth [[Lefi]], oedd yr archoffeiriad Iddewig. Erbyn cyfnod y [[Rhufeiniaid]], yr archoffeiriad hwnnw oedd pennaeth gwladwriaeth [[Judaea]]. Roedd yn cael ei apwyntio gan y Rhufeiniaid. Yn ôl y [[Testament Newydd]], [[Caiaphas]] oedd yr archoffeiriad y dygwyd [[Iesu o Nasareth]] o'i flaen i sefyll ei brawf.
+Yn [[Iddewiaeth]], gelwir prif offeiriad yn yr eglwys Iddewig yn archoffeiriad.  Yn y traddodiad Iddewig, [[aberth]]id yn y [[Tabernacl]] yn wreiddiol, ac wedyn yn y Deml yn [[Jerwsalem]] a adnabyddir yn gyffredin fel [[Teml Solomon]].  Rhennid y deml yn sawl ystafell, ac elwid yr adran fewnol y "lle sancteiddiaf".  Yr archoffeiriad oedd yr unig berson â'r hawl i fynd i mewn i'r "lle sancteiddiaf", a dim ond ar un diwrnod yn y flwyddyn, sef [[Yom Kippur]], pan arferid offrymu anifail yno. Yn wreiddiol, prif offeiriad y Lefitiaid, yr offeiriadaeth a oedd yn ddisgynyddion o lwyth [[Lefi]], oedd yr archoffeiriad Iddewig. Erbyn cyfnod y [[Rhufeiniaid]], yr archoffeiriad hwnnw oedd pennaeth gwladwriaeth [[Judaea]]. Roedd yn cael ei apwyntio gan y Rhufeiniaid. Yn ôl y [[Testament Newydd]], [[Caiaphas]] oedd yr archoffeiriad y dygwyd [[Iesu o Nasareth]] o'i flaen i sefyll ei brawf.
 Mewn [[Cristnogaeth]], mae'n enw a ddefnyddir am [[Iesu|Grist]] weithiau, yn bennaf yn [[y Llythyr at yr Hebreaid]].  Ond mae'r llythyr yn gwahaniaethu rhwng rhôl archoffeiriadaeth Iesu a'r archoffeiriaid cynt; yn ôl y llythyr, roedd rhaid i'r hen aberthau cael eu hailgyflawni bob tro achos nad oedden nhw'n effeithiol i ddileu pechod, ond offrymodd Iesu ei hun yn aberth unwaith ac am byth ac wedyn esgynnodd i eistedd ar ochr dde Duw.
@@ Llinell 16: / Llinell 16: @@
 ==Neo-baganiaeth==
-* Yn [[Wica]], mae Archoffeiriad ac Archoffeiriades yn gallu dilyn Cwfen ac yn ynydu eraill.
+* Yn [[Wica]], mae Archoffeiriad ac Archoffeiriades yn arwain Cwfen ac yn gallu croesawu eraill i’r cwfen a’r grefydd.
-* Yn [[Tarot Rider Waite|Darot Rider Waite]], mae'r [[Yr Archoffeiriades|Archoffeiriades]] yn un o'r cardiau yn y [[Prif Arcana]].
+* Yn [[Tarot Rider Waite|Nharot Rider Waite]], mae'r [[Yr Archoffeiriades|Archoffeiriades]] yn un o'r cardiau yn y [[Prif Arcana]].
 {{eginyn crefydd}}