Brwydr Hexham: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
newydd |
2 |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
Brwydr olaf y brenin Brythonig [[Cadwallon ap Cadfan]] o [[Teyrnas Gwynedd|Wynedd]] oedd '''Brwydr Hexham''' (Saesneg: ''Battle of Heavenfield'') a ymladdwyd yn [[634]]. Fe'i lladdwyd gan fyddin [[Oswallt|Oswallt, Brenin Northumbria]] ac yn ôl yr hanesydd [[John Davies]] yn ei lyfr Hanes Cymru, mai'r flwyddyn 634 sy'n "dynodi diwedd y posibilrwydd o adfer penarglwyddiaeth y Brythoniaid ym Mhrydain." |
Brwydr olaf y brenin Brythonig [[Cadwallon ap Cadfan]] o [[Teyrnas Gwynedd|Wynedd]] oedd '''Brwydr Hexham''' (Saesneg: ''Battle of Heavenfield'') a ymladdwyd yn [[634]]. Fe'i lladdwyd gan fyddin [[Oswallt|Oswallt, Brenin Northumbria]] ac yn ôl yr hanesydd [[John Davies]] yn ei lyfr Hanes Cymru, mai'r flwyddyn 634 sy'n "dynodi diwedd y posibilrwydd o adfer penarglwyddiaeth y Brythoniaid ym Mhrydain."John Davies, ''Hanes Cymru'' (Penguin Books, 1990), tudalen 66.</ref> |
||
Mae'r ''Annales Cambriae'' yn cofnodi'r fwrydr fel ''Bellum Cantscaul'' yn 631 a [[ |
Mae'r ''Annales Cambriae'' yn cofnodi'r fwrydr fel ''Bellum Cantscaul'' yn 631 a [[Beda]] yntau'n ei alw'n Frwydr ''Deniseburna'' ger ''Hefenfelth''. |
||
==Y frwydr== |
==Y frwydr== |
||
Symudodd y fyddin Gymreig i ogledd [[Efrog]]. Angorodd Oswallt ei filwyr ger [[Mur Hadrian|Fur Hadrian]] tua phedair milltir i'r gogledd o [[Hexham]]. Yn ystod y nos (yn ôl y chwedl) ymddangosodd Sant Columba o flaen Oswallt, mewn breuddwyd, gan broffwydo iddo fuddugoliaeth. Trodd Oswallt ei filwyr i wynebu'r dwyrain, gydag ochrau'r fyddin yn cael eu hamddiffyn gan "Brady's Crag" yn y gogledd a Mur Hadrian i'r de. Yn ôl |
Symudodd y fyddin Gymreig i ogledd [[Efrog]]. Angorodd Oswallt ei filwyr ger [[Mur Hadrian|Fur Hadrian]] tua phedair milltir i'r gogledd o [[Hexham]]. Yn ystod y nos (yn ôl y chwedl) ymddangosodd Sant Columba o flaen Oswallt, mewn breuddwyd, gan broffwydo iddo fuddugoliaeth. Trodd Oswallt ei filwyr i wynebu'r dwyrain, gydag ochrau'r fyddin yn cael eu hamddiffyn gan "Brady's Crag" yn y gogledd a Mur Hadrian i'r de. Yn ôl Beda, cododd groes a dechreuodd weddio. |
||
Ymosododd y Cymry, gan fethu ymosod ar ochrau'r fyddin Sacsonaidd, a dechreuant adael faes y gad i gyfeiriad y de a daliwyd a lladdwyd Cadwallon mewn lle o'r enw Nant Denis (Saesneg: ‘Brook of Denis’), a adnabyddir heddiw fel "Rowley Burn". Roedd hon yn fuddugoliaeth bwysig i Oswallt a chredir fod llawer iawn o Gymry wedi'u lladd. Yn ddiweddarach, daethpyd i alw'r safle yn "Heavenfield" ("Hefenfelth"). |
Ymosododd y Cymry, gan fethu ymosod ar ochrau'r fyddin Sacsonaidd, a dechreuant adael faes y gad i gyfeiriad y de a daliwyd a lladdwyd Cadwallon mewn lle o'r enw Nant Denis (Saesneg: ‘Brook of Denis’), a adnabyddir heddiw fel "Rowley Burn". Roedd hon yn fuddugoliaeth bwysig i Oswallt a chredir fod llawer iawn o Gymry wedi'u lladd. Yn ddiweddarach, daethpyd i alw'r safle yn "Heavenfield" ("Hefenfelth"). |
||
==Cyfeiriadau== |
|||
{{cyfeiriadau}} |
|||
[[Categori:632]] |
|||
[[Categori:Brenhinoedd Gwynedd]] |
|||
[[Categori:Brwydrau Cymru|Brwydr Hexham]] |
|||
[[Categori:Hanes Lloegr]] |
|||
[[Categori:Brwydrau Lloegr|Brwydr Hexham]] |
|||
[[en:Battle of Heavenfield]] |
[[en:Battle of Heavenfield]] |
||
Fersiwn yn ôl 07:44, 5 Gorffennaf 2009
Brwydr olaf y brenin Brythonig Cadwallon ap Cadfan o Wynedd oedd Brwydr Hexham (Saesneg: Battle of Heavenfield) a ymladdwyd yn 634. Fe'i lladdwyd gan fyddin Oswallt, Brenin Northumbria ac yn ôl yr hanesydd John Davies yn ei lyfr Hanes Cymru, mai'r flwyddyn 634 sy'n "dynodi diwedd y posibilrwydd o adfer penarglwyddiaeth y Brythoniaid ym Mhrydain."John Davies, Hanes Cymru (Penguin Books, 1990), tudalen 66.</ref>
Mae'r Annales Cambriae yn cofnodi'r fwrydr fel Bellum Cantscaul yn 631 a Beda yntau'n ei alw'n Frwydr Deniseburna ger Hefenfelth.
Y frwydr
Symudodd y fyddin Gymreig i ogledd Efrog. Angorodd Oswallt ei filwyr ger Fur Hadrian tua phedair milltir i'r gogledd o Hexham. Yn ystod y nos (yn ôl y chwedl) ymddangosodd Sant Columba o flaen Oswallt, mewn breuddwyd, gan broffwydo iddo fuddugoliaeth. Trodd Oswallt ei filwyr i wynebu'r dwyrain, gydag ochrau'r fyddin yn cael eu hamddiffyn gan "Brady's Crag" yn y gogledd a Mur Hadrian i'r de. Yn ôl Beda, cododd groes a dechreuodd weddio.
Ymosododd y Cymry, gan fethu ymosod ar ochrau'r fyddin Sacsonaidd, a dechreuant adael faes y gad i gyfeiriad y de a daliwyd a lladdwyd Cadwallon mewn lle o'r enw Nant Denis (Saesneg: ‘Brook of Denis’), a adnabyddir heddiw fel "Rowley Burn". Roedd hon yn fuddugoliaeth bwysig i Oswallt a chredir fod llawer iawn o Gymry wedi'u lladd. Yn ddiweddarach, daethpyd i alw'r safle yn "Heavenfield" ("Hefenfelth").