Siwgr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B robot yn ychwanegu: mn:Элсэн чихэр yn newid: af:Suikers |
B robot yn tynnu: be-x-old, ce, mn yn newid: af, la |
||
| Llinell 23: | Llinell 23: | ||
<!-- [[ja:砂糖]] --> |
<!-- [[ja:砂糖]] --> |
||
[[af: |
[[af:Suiker]] |
||
[[ar:سكر]] |
[[ar:سكر]] |
||
[[bat-smg:Sokros]] |
[[bat-smg:Sokros]] |
||
[[be:Цукар]] |
[[be:Цукар]] |
||
[[be-x-old:Цукар]] |
|||
[[bg:Захар]] |
[[bg:Захар]] |
||
[[bn:চিনি]] |
[[bn:চিনি]] |
||
[[ca:Sucre]] |
[[ca:Sucre]] |
||
[[ce:Шекар]] |
|||
[[cr:Kashiuasht]] |
[[cr:Kashiuasht]] |
||
[[cv:Сахăр]] |
[[cv:Сахăр]] |
||
| Llinell 61: | Llinell 59: | ||
[[ka:შაქარი]] |
[[ka:შაქარი]] |
||
[[ko:설탕]] |
[[ko:설탕]] |
||
[[la: |
[[la:Saccharosium]] |
||
[[lt:Cukrus]] |
[[lt:Cukrus]] |
||
[[mk:Шеќер]] |
[[mk:Шеќер]] |
||
[[mn:Элсэн чихэр]] |
|||
[[ms:Gula]] |
[[ms:Gula]] |
||
[[nl:Tafelsuiker]] |
[[nl:Tafelsuiker]] |
||
Fersiwn yn ôl 22:54, 7 Chwefror 2009
Fath o garbohydrad yw siwgr, a'r hyn a ddefnyddir i baratoi bwyd yw'n grisialau gwyn, sef swcros. Y siwgr sydd mewn celloedd blanhigion neu anifeiliaid yw glwcos.
Cemeg
Mewn biocemeg, mae siwgr yn moleciwl carbohydrad symlaf, sef monosaccharid a disaccharid. Mae siwgr yn cynnwys grŵp aldehyd (-CHO) neu grŵp keton (C=O) gan bondiau dwbl carbon-ocsigen a mae siwgr amlaf yn (CH2O)n gan yr n yn rhwybeth rhwng 3 a 7. Beth bynnag, mae deoxyribos yn eithriad am fod ef yn siwgr heb ocsigen.
Rhennir siwgr ar ôl ei cynnwys carbon hefyd, ac er enghraifft mae siwgr trios (C3H6O3) a siwgr pentos. Mae siwgr pentos yn cynnwys ribos a deocsiribos sydd mewn asid niwcleig (DNA). Mae siwgr hecsos yn cynnwys glwcos (ATP) sydd yn bwysig i gynhyrchu ynny. Mae planhigion yn cynhyrchu glwcos (C6H12O6) yn ystod ffotosynthesis ac yn ei droi hi i starts i'w storio.
Siwgr sydd yn rhoi flas i fwyd
Cynhyrchir siwgr o wialenni siwgr, betys siwgr neu palmwydd siwgr. Gwledydd sydd yn cynhyrchu siwgr yw'n cynnwys Awstralia, Brasil a Thailand, ond mae'r cynhyrchwyr bennaf yn wledydd America Ladin, y Môr Caribî a'r Dwyrain Pell.