Urdd yr Ymerodraeth Brydeinig: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Alan012 (sgwrs | cyfraniadau) BDim crynodeb golygu |
Alan012 (sgwrs | cyfraniadau) typos and stuff |
||
Llinell 9: | Llinell 9: | ||
* '''Aelod''' (Saesneg: ''Member'') (MBE). |
* '''Aelod''' (Saesneg: ''Member'') (MBE). |
||
Dim ond y ddwy urdd uchaf sy'n galluogi i'r derbynnydd ddod yn aelod o'r [[urdd marchog]], gan roi'r hawl iddynt ddefnyddio'r teitl 'Syr' (gŵr) neu 'Bonesig' (benyw) o flaen eu henwau, cyn belled â'u bod yn enedigol o wlad y mae [[Elizabeth II, brenhines y Deyrnas Unedig]] yn [[pennaeth gwladwriaeth|bennaeth gwladwriaeth]] arni. Os nad ydynt, gallent ddefnyddio |
Dim ond y ddwy urdd uchaf sy'n galluogi i'r derbynnydd ddod yn aelod o'r [[urdd marchog]], gan roi'r hawl iddynt ddefnyddio'r teitl 'Syr' (gŵr) neu 'Bonesig' (benyw) o flaen eu henwau, cyn belled â'u bod yn enedigol o wlad y mae [[Elizabeth II, brenhines y Deyrnas Unedig]] yn [[pennaeth gwladwriaeth|bennaeth gwladwriaeth]] arni. Os nad ydynt, gallent ddefnyddio enw'r urdd yn eu henwau ond nid y teitlau. |
||
Mae hyn yn berthnasol hefyd i'r [[British Empire Medal]], nid yw derbynnwyr o'r fedal honno yn aelodau o'r drefn, ond mae perthynas gyda'r drefn. Ni wobrwyir y fedal hon bellach yn y [[Y Deyrnas Unedig|Deyrnas Unedig]] na'i gwledydd dibynadwy, ond mae'r [[Ynysoedd Cook]] a rhai [[Gwledydd y Gymanwlad]] yn dal |
Mae hyn yn berthnasol hefyd i'r [[British Empire Medal]], nid yw derbynnwyr o'r fedal honno yn aelodau o'r drefn, ond mae perthynas gyda'r drefn. Ni wobrwyir y fedal hon bellach yn y [[Y Deyrnas Unedig|Deyrnas Unedig]] na'i gwledydd dibynadwy, ond mae'r [[Ynysoedd Cook]] a rhai [[Gwledydd y Gymanwlad]] yn dal i'w gwobrwyo. |
||
Arwyddair y drefn yw ''I Dduw a'r Ymerodraeth''. Hon yw'r drefn lleiaf pwysig |
Arwyddair y drefn yw ''I Dduw a'r Ymerodraeth''. Hon yw'r drefn lleiaf pwysig Brydeinig, ac mae ganddi fwy o aelodau nac unrhyw drefn arall. |
||
== Hanes == |
== Hanes == |
||
Sefydlodd [[Siôr V, brenin y Deyrnas Unedig]] y drefn i lenwi gwagle yn [[Trefn anrhydeddau Prydeinig|Nhrefn anrhydeddau Prydeinig]]: ''[[Order of the Bath|The Most Honourable Order of the Bath]]'' a wobrwywyd i swyddogion uwch filwrol yn unig a gweinyddion dinasol; ''[[Order of St Michael and St George|The Most Distinguished Order of St Michael and St George]]'' a anrhydeddodd llysgenaid; a [[ |
Sefydlodd [[Siôr V, brenin y Deyrnas Unedig]] y drefn i lenwi gwagle yn [[Trefn anrhydeddau Prydeinig|Nhrefn anrhydeddau Prydeinig]]: ''[[Order of the Bath|The Most Honourable Order of the Bath]]'' a wobrwywyd i swyddogion uwch filwrol yn unig a gweinyddion dinasol; ''[[Order of St Michael and St George|The Most Distinguished Order of St Michael and St George]]'' a anrhydeddodd llysgenaid; a [[Trefn Frenhinol Fictorianaidd|Threfn Frenhinol Fictorianaidd]] a anrhydeddodd pobl a oedd wedi gweinyddu'r [[Teulu Brenhinol|Teulu Brenhinol]] yn bersonol. Bwriad pennaf y brenin oedd i anrhydeddu'r miloedd o bobl a weinyddodd o fewn sawl ffurf answyddogol yn ystod y [[Rhyfel Byd Cyntaf]]. Dim ond un dosbarth oedd gan y drefn yn wreiddiol, ond yn [[1918]], yn fuan wedi ei sefydliad, rhannwyd hi'n swyddogol i raniadau Milwrol a Dinesig. |
||
Mae trefn y Farchogath yn fwy gweriniaethol na threfnau anghynhwysol Bath neu San Michael a San Siôr, ac yn ei dyddiau cynnar, ni deilwyd hi mewn cyfrifiaeth uchel. Newidiodd hyn drost y blynyddoedd. |
Mae trefn y Farchogath yn fwy gweriniaethol na threfnau anghynhwysol Bath neu San Michael a San Siôr, ac yn ei dyddiau cynnar, ni deilwyd hi mewn cyfrifiaeth uchel. Newidiodd hyn drost y blynyddoedd. |
||
Llinell 32: | Llinell 32: | ||
[[Delwedd:Order of the British Empire (Military) Ribbon.png|thumb|Rhuban Dosbarth Milwrol y Drefn]] |
[[Delwedd:Order of the British Empire (Military) Ribbon.png|thumb|Rhuban Dosbarth Milwrol y Drefn]] |
||
[[Delwedd:Bessie Rischbieth.jpg|thumb|Gwisgai swyddogion benywaidd y Drefn eu symbolau ar fwa, fel dengys yn y llun hwn]] |
[[Delwedd:Bessie Rischbieth.jpg|thumb|Gwisgai swyddogion benywaidd y Drefn eu symbolau ar fwa, fel dengys yn y llun hwn]] |
||
Mae aelodau'r drefn yn gwisgo gwisgoedd llafurfawr ar ddigwyddiadau arbennig (megis gwasanaethau ''quadrennial'' a choronni), sy'n newid o ran dosbarth ( |
Mae aelodau'r drefn yn gwisgo gwisgoedd llafurfawr ar ddigwyddiadau arbennig (megis gwasanaethau ''quadrennial'' a choronni), sy'n newid o ran dosbarth (gwnaethpwyd newidiadau mawr i ddyluniad y gwisgoedd yn [[1937]]) |
||
{{eginyn}} |
{{eginyn}} |
||
== Capel == |
== Capel == |
||
Capel y drefn yw crypt dwyreiniol [[Prifeglwys San Paul]], ond deilir y gwasanaethau mawr ym mhrif gorff y brifeglwys. (Mae'r brifeglwys |
Capel y drefn yw crypt dwyreiniol [[Prifeglwys San Paul]], ond deilir y gwasanaethau mawr ym mhrif gorff y brifeglwys. (Mae'r brifeglwys hefyd yn gartref i gapel [[Trefn San Michael a St Siôr]].) Deilir gwasanaethau crefyddol y Drefn pob pedair mlynedd, yn y gwasanaethau rhain swyddogir Marchogion a Bonesigau newydd, neilltuwyd y capel yn [[1960]]. |
||
== Blaenoriaeth a Breintiau == |
== Blaenoriaeth a Breintiau == |
||
[[Delwedd:Circlet K.B.E..jpg|bawd|Gall Marchog neu Bonesig ddangos cylch y drefn ar eu [[arfbais]] gyda bathodyn y Drefn wedi ei hongian arni.<ref>Yn y llun hon, mae derbynydd yr anrhydedd hefyd wedi eu derbyn i [[Drefn Feneral San John]], felly dengys y bathodyn hwnnw hefyd, ar y rhuban du ar y dde.</ref>]] |
[[Delwedd:Circlet K.B.E..jpg|bawd|Gall Marchog neu Bonesig ddangos cylch y drefn ar eu [[arfbais]] gyda bathodyn y Drefn wedi ei hongian arni.<ref>Yn y llun hon, mae derbynydd yr anrhydedd hefyd wedi eu derbyn i [[Drefn Feneral San John]], felly dengys y bathodyn hwnnw hefyd, ar y rhuban du ar y dde.</ref>]] |
||
Gwobrwyir |
Gwobrwyir aelodau'r drefn safle yn y [[drefn blaenorieth]]. Mae gwrageth dynion y drefn hefyd yn ymddangos yn y flaenoriaeth, yn ogystal â meibion, merched a merched-yng-nghyfraith Merchod y Groes Fawr a Marchog Cadlywydd; ni ddengys perthnasau merched y drefn unrhyw flaenoriaeth arbennig. Gall perthnasau ennill blaenoriaeth, fel rheol cyffredin, gan eu tadau a'u gwyr, ond nid gan eu mamau a'u gwragedd. |
||
== Diddymiadu == |
== Diddymiadu == |
||
Llinell 46: | Llinell 46: | ||
* 1921: Cymerwyd anrhydedd OBE [[Cecil Malone]] oddiarno (gwobrwywyd 1919), yn dilyn ei gyhuddiaeth yn ôl [[Deddf Amddifyniaeth y Deyrnad (Caffaeliad Tir) 1920]].<ref>''The [[London Gazette]]'', [[24 Mehefin]] [[1921]].</ref> |
* 1921: Cymerwyd anrhydedd OBE [[Cecil Malone]] oddiarno (gwobrwywyd 1919), yn dilyn ei gyhuddiaeth yn ôl [[Deddf Amddifyniaeth y Deyrnad (Caffaeliad Tir) 1920]].<ref>''The [[London Gazette]]'', [[24 Mehefin]] [[1921]].</ref> |
||
* 1940: Cymerwyd anrhydedd CBE [[Vidkun Quisling]] oddiarno (gwobrwywyd 1929), yn dilyn ei gydweithrediad â'r [[Yr Almaen Naziaidd]] yn eu meddiant o [[Norwy]]. |
* 1940: Cymerwyd anrhydedd CBE [[Vidkun Quisling]] oddiarno (gwobrwywyd 1929), yn dilyn ei gydweithrediad â'r [[Yr Almaen Naziaidd]] yn eu meddiant o [[Norwy]]. |
||
* 1949: Cymerwyd anrhydedd OBE [[Man Wai Wong]] oddiarno (gwobrwywyd 1947), yn dilyn ei gyhuddiaeth am ymddygiad anghyfreithlon |
* 1949: Cymerwyd anrhydedd OBE [[Man Wai Wong]] oddiarno (gwobrwywyd 1947), yn dilyn ei gyhuddiaeth am ymddygiad anghyfreithlon ym [[Malaya]].<ref>The [[London Gazette]], [[20 December]] [[1949]].</ref> |
||
* 1965: Cymerwyd anrhydedd OBE [[Kim Philby]] oddiarno (gwobrwywyd 1946), yn dilyn ei amlygiad fel [[asiant ddwbl]].<ref>[http://www.gazette-online.co.uk/archiveViewFrameSetup.asp?webType=0&PageDuplicate=x0%20%20%20%20%20%20&issueNumber=43735 ''The London Gazette''], [[10 August]] [[1965]]. Retrieved [[28 Feb]] [[2007]].</ref> |
* 1965: Cymerwyd anrhydedd OBE [[Kim Philby]] oddiarno (gwobrwywyd 1946), yn dilyn ei amlygiad fel [[asiant ddwbl]].<ref>[http://www.gazette-online.co.uk/archiveViewFrameSetup.asp?webType=0&PageDuplicate=x0%20%20%20%20%20%20&issueNumber=43735 ''The London Gazette''], [[10 August]] [[1965]]. Retrieved [[28 Feb]] [[2007]].</ref> |
||
* 1975: Cymerwyd anrhydedd MBE [[William Spens, 2il Farwn Spens|William Spens]] oddiarno (gwobrwywyd 1954), yn dilyn ei gyhuddiaeth am ddwyn.<ref>[http://www.gazette-online.co.uk/archiveViewFrameSetup.asp?webType=0&PageDuplicate=x0%20%20%20%20%20%20&issueNumber=46636 ''The London Gazette''], [[18 July]] [[1975]]. Retrieved [[28 Feb]] [[2007]].</ref> |
* 1975: Cymerwyd anrhydedd MBE [[William Spens, 2il Farwn Spens|William Spens]] oddiarno (gwobrwywyd 1954), yn dilyn ei gyhuddiaeth am ddwyn.<ref>[http://www.gazette-online.co.uk/archiveViewFrameSetup.asp?webType=0&PageDuplicate=x0%20%20%20%20%20%20&issueNumber=46636 ''The London Gazette''], [[18 July]] [[1975]]. Retrieved [[28 Feb]] [[2007]].</ref> |
Fersiwn yn ôl 14:36, 25 Medi 2008
Mae "CBE", "DBE", "MBE" ac "OBE" i gyd yn ail-gyfeirio yma. Am ddefnyddiau eraill o'r term gweler CBE (gwahaniaethu), DBE (gwahaniaethu), MBE (gwahaniaethu) neu OBE (gwahaniaethu)
Trefn urddas marchog Prydeinig ydy Trefn Arbennig yr Ymerodraeth Brydeinig (Saesneg: The Most Excellent Order of the British Empire) a sefydlwyd ar 4 Mehefin 1917 gan Siôr V, brenin y Deyrnas Unedig. Mae'r drefn yn cynnwys pump dosbarth o raniadau dinesig a milwrol; yn nhrefn y pwysicaf gyntaf:
- Marchog y Groes Fawr neu Bonesig y Groes Fawr) (Saesneg: Knight Grand Cross neu Dame Grand Cross) (GBE)
- Marchog Cadlywydd neu Bonesig Cadlywydd (Saesneg: Knight Commander or Dame Commander) (KBE or DBE)
- Cadlywydd (Saesneg: Commander (CBE)
- Swyddog (Saesneg: Officer) (OBE)
- Aelod (Saesneg: Member) (MBE).
Dim ond y ddwy urdd uchaf sy'n galluogi i'r derbynnydd ddod yn aelod o'r urdd marchog, gan roi'r hawl iddynt ddefnyddio'r teitl 'Syr' (gŵr) neu 'Bonesig' (benyw) o flaen eu henwau, cyn belled â'u bod yn enedigol o wlad y mae Elizabeth II, brenhines y Deyrnas Unedig yn bennaeth gwladwriaeth arni. Os nad ydynt, gallent ddefnyddio enw'r urdd yn eu henwau ond nid y teitlau.
Mae hyn yn berthnasol hefyd i'r British Empire Medal, nid yw derbynnwyr o'r fedal honno yn aelodau o'r drefn, ond mae perthynas gyda'r drefn. Ni wobrwyir y fedal hon bellach yn y Deyrnas Unedig na'i gwledydd dibynadwy, ond mae'r Ynysoedd Cook a rhai Gwledydd y Gymanwlad yn dal i'w gwobrwyo.
Arwyddair y drefn yw I Dduw a'r Ymerodraeth. Hon yw'r drefn lleiaf pwysig Brydeinig, ac mae ganddi fwy o aelodau nac unrhyw drefn arall.
Hanes
Sefydlodd Siôr V, brenin y Deyrnas Unedig y drefn i lenwi gwagle yn Nhrefn anrhydeddau Prydeinig: The Most Honourable Order of the Bath a wobrwywyd i swyddogion uwch filwrol yn unig a gweinyddion dinasol; The Most Distinguished Order of St Michael and St George a anrhydeddodd llysgenaid; a Threfn Frenhinol Fictorianaidd a anrhydeddodd pobl a oedd wedi gweinyddu'r Teulu Brenhinol yn bersonol. Bwriad pennaf y brenin oedd i anrhydeddu'r miloedd o bobl a weinyddodd o fewn sawl ffurf answyddogol yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf. Dim ond un dosbarth oedd gan y drefn yn wreiddiol, ond yn 1918, yn fuan wedi ei sefydliad, rhannwyd hi'n swyddogol i raniadau Milwrol a Dinesig.
Mae trefn y Farchogath yn fwy gweriniaethol na threfnau anghynhwysol Bath neu San Michael a San Siôr, ac yn ei dyddiau cynnar, ni deilwyd hi mewn cyfrifiaeth uchel. Newidiodd hyn drost y blynyddoedd.
Cyfansoddiad
Mae'r Frenhiniaeth Brydeinig yn Dofren y Drefn, ac yn swyddogi pob aelod arall y Drefn (yn arferol, ar gyngor y llywodraeth).
Mae'r erthygl hon yn Eginyn. Gallwch helpu Wicipedia drwy ei datblygu. |
Gwisgoedd ac offer
Mae aelodau'r drefn yn gwisgo gwisgoedd llafurfawr ar ddigwyddiadau arbennig (megis gwasanaethau quadrennial a choronni), sy'n newid o ran dosbarth (gwnaethpwyd newidiadau mawr i ddyluniad y gwisgoedd yn 1937)
Mae'r erthygl hon yn Eginyn. Gallwch helpu Wicipedia drwy ei datblygu. |
Capel
Capel y drefn yw crypt dwyreiniol Prifeglwys San Paul, ond deilir y gwasanaethau mawr ym mhrif gorff y brifeglwys. (Mae'r brifeglwys hefyd yn gartref i gapel Trefn San Michael a St Siôr.) Deilir gwasanaethau crefyddol y Drefn pob pedair mlynedd, yn y gwasanaethau rhain swyddogir Marchogion a Bonesigau newydd, neilltuwyd y capel yn 1960.
Blaenoriaeth a Breintiau
Gwobrwyir aelodau'r drefn safle yn y drefn blaenorieth. Mae gwrageth dynion y drefn hefyd yn ymddangos yn y flaenoriaeth, yn ogystal â meibion, merched a merched-yng-nghyfraith Merchod y Groes Fawr a Marchog Cadlywydd; ni ddengys perthnasau merched y drefn unrhyw flaenoriaeth arbennig. Gall perthnasau ennill blaenoriaeth, fel rheol cyffredin, gan eu tadau a'u gwyr, ond nid gan eu mamau a'u gwragedd.
Diddymiadu
- 1921: Cymerwyd anrhydedd OBE Cecil Malone oddiarno (gwobrwywyd 1919), yn dilyn ei gyhuddiaeth yn ôl Deddf Amddifyniaeth y Deyrnad (Caffaeliad Tir) 1920.[2]
- 1940: Cymerwyd anrhydedd CBE Vidkun Quisling oddiarno (gwobrwywyd 1929), yn dilyn ei gydweithrediad â'r Yr Almaen Naziaidd yn eu meddiant o Norwy.
- 1949: Cymerwyd anrhydedd OBE Man Wai Wong oddiarno (gwobrwywyd 1947), yn dilyn ei gyhuddiaeth am ymddygiad anghyfreithlon ym Malaya.[3]
- 1965: Cymerwyd anrhydedd OBE Kim Philby oddiarno (gwobrwywyd 1946), yn dilyn ei amlygiad fel asiant ddwbl.[4]
- 1975: Cymerwyd anrhydedd MBE William Spens oddiarno (gwobrwywyd 1954), yn dilyn ei gyhuddiaeth am ddwyn.[5]
- 1980: Cymerwyd anrhydedd KBE Albert Henry oddiarno (gwobrwywyd 1974), yn dilyn ei gyhuddiaeth o dwyll etholaethol.[6]
- 1988: Cymerwyd anrhydedd OBE Lester Piggott oddiarno (gwobrwywyd yn 1975), yn dilyn ei gyhuddiaeth o dwyll treth tax fraud.[7]
- 2006: Cymerwyd anrhydedd MBE Michael Eke oddiarno (gwobrwywyd yn 2003) yn dilyn ei gyhuddiaeth am ddwyn a thwyllo.[8]
- 2006: Cymerwyd anrhydedd MBE Naseem Hamed oddiarno (gwobrwywyd yn 1999) yn dilyn ei gyhuddiaeth o yrru'n beryglus.[9]
Beirniadaeth
Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu at yr adran hon.
Beirniadodd John Lennon y drefn filwrol yn hallt gan ddweud:
- Saesneg: "Lots of people who complained about us receiving the MBE received theirs for heroism in the war - for killing people. We received ours for entertaining other people. I'd say we deserve ours more."
Nodiadau
- ↑ Yn y llun hon, mae derbynydd yr anrhydedd hefyd wedi eu derbyn i Drefn Feneral San John, felly dengys y bathodyn hwnnw hefyd, ar y rhuban du ar y dde.
- ↑ The London Gazette, 24 Mehefin 1921.
- ↑ The London Gazette, 20 December 1949.
- ↑ The London Gazette, 10 August 1965. Retrieved 28 Feb 2007.
- ↑ The London Gazette, 18 July 1975. Retrieved 28 Feb 2007.
- ↑ The London Gazette, 11 April 1980. Retrieved 28 Chwefror 2007.
- ↑ The London Gazette, 6 Mehefin 1981.
- ↑ MBE conman is stripped of honour
- ↑ 'Prince' Naseem stripped of MBE after time in jail for car crash
Ffynonellau
- www.honours.gov.uk
- Cambridge University Heraldic and Genealogical Society. (2002). The Most Excellent Order of the British Empire.
- Peter Galloway, The Order of the British Empire, Cyhoeddwyr: Central Chancery of the Orders of Knighthood Cyhoeddwyd: 1996 ISBN: 0-907605-65-6
- "Knighthood and Chivalry." (1911). Encyclopædia Britannica, 11th ed. London: Cambridge University Press.
- Velde, F. R. (2003). "Order of Precedence in England and Wales.