Argae Aswan: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Porius1 (sgwrs | cyfraniadau) Tudalen newydd: Rhoddir yn enw '''Argae Aswan''' i ddau argae ar draws Afon Nîl gerllaw dinas Aswan yn yr Aifft. Yr argae hynaf yma yw '''Argae Isel Aswan'''; yr un diweddaraf ac enwoca... |
Porius1 (sgwrs | cyfraniadau) BDim crynodeb golygu |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
Rhoddir yn enw '''Argae Aswan''' i ddau argae ar draws [[Afon Nîl]] gerllaw dinas [[Aswan]] yn [[yr Aifft]]. Yr argae hynaf yma yw '''Argae Isel Aswan'''; yr un diweddaraf ac enwocaf yw '''Argae Uchel Aswan'' ([[Arabeg]]: '''السد العالي'''. |
Rhoddir yn enw '''Argae Aswan''' i ddau argae ar draws [[Afon Nîl]] gerllaw dinas [[Aswan]] yn [[yr Aifft]]. Yr argae hynaf yma yw '''Argae Isel Aswan'''; yr un diweddaraf ac enwocaf yw '''Argae Uchel Aswan''' ([[Arabeg]]: '''السد العالي'''. |
||
Adeiladwyd y ddau argae i osgoi lligogydd ar yr afon, i gynhyrchu [[trydan]] ac i gael dŵr ar gyfer amaethyddiaeth. Adeiladwyd yr argae cyntaf rhwng 1899 a [[1902]], pan oedd yr Aifft yn rhan o'r [[Ymerodraeth Brydeinig]]. Roedd yn 1,900 m o hyd a 54 m o uchder, ond profiodd hyn yn annigonol ac ychwanegwyd at ei uchder yn 1907 - 1912 a 1929 - 1933. |
Adeiladwyd y ddau argae i osgoi lligogydd ar yr afon, i gynhyrchu [[trydan]] ac i gael dŵr ar gyfer amaethyddiaeth. Adeiladwyd yr argae cyntaf rhwng 1899 a [[1902]], pan oedd yr Aifft yn rhan o'r [[Ymerodraeth Brydeinig]]. Roedd yn 1,900 m o hyd a 54 m o uchder, ond profiodd hyn yn annigonol ac ychwanegwyd at ei uchder yn 1907 - 1912 a 1929 - 1933. |
||
| Llinell 53: | Llinell 53: | ||
[[ur:اسوان بند]] |
[[ur:اسوان بند]] |
||
[[zh:阿斯旺水坝]] |
[[zh:阿斯旺水坝]] |
||
{{coor title d|23.970589|N|32.877861|E}} |
|||
[[Image:Lake Nasser location.png|thumb|right|250px|Map showing reservoir]] |
|||
[[Image:Power Station of Aswan dam.jpg|thumb|250px|right|The [[Hydroelectricity|hydroelectric]] power station of Aswan Dam]] |
|||
Fersiwn yn ôl 11:33, 3 Ebrill 2008
Rhoddir yn enw Argae Aswan i ddau argae ar draws Afon Nîl gerllaw dinas Aswan yn yr Aifft. Yr argae hynaf yma yw Argae Isel Aswan; yr un diweddaraf ac enwocaf yw Argae Uchel Aswan (Arabeg: السد العالي.
Adeiladwyd y ddau argae i osgoi lligogydd ar yr afon, i gynhyrchu trydan ac i gael dŵr ar gyfer amaethyddiaeth. Adeiladwyd yr argae cyntaf rhwng 1899 a 1902, pan oedd yr Aifft yn rhan o'r Ymerodraeth Brydeinig. Roedd yn 1,900 m o hyd a 54 m o uchder, ond profiodd hyn yn annigonol ac ychwanegwyd at ei uchder yn 1907 - 1912 a 1929 - 1933.
Dechreuwyd cynllunio Argae Uchel Aswan yn 1952. Tua'r un adeg daeth Nasser i rym. Roedd yr Unol Daleithiau a'r Deyrnas Unedig wedi addo $270 miliwn o gymorth at y costau, ond ataliwyd hyn yn 1956 oherwydd ei gwrthwynebiad i wleidyddiaeth Nasser. Yn 1958 cytunodd yr Undeb Sofietaidd i dalu am y cynllun yn eu lle. Dechreuwyd adeiladu'r argae yn 1960, a chafodd ei orffen ar 21 Gorffennaf, 1970. Dechreuodd Llyn Nasser ffurfio tu ôl i'r arfae yn 1964. Bu cydweithrediad rhwng nifer o wledydd wedi ei drefnu gan UNESCO i symud nifer o demlau a henebion eraill rhag iddynt gael eu boddi. Teml Abu Simbel yw'r enwocaf o'r rhain.
Mae'r argae yn 3,830 m o hyd a 111 m o uchder; ac yn cynnwys 43 miliwn m³ o ddeunydd. Gall hyd at 11,000 m³ o ddŵr yr eiliad lifo trosto. Mae Llyn Nasser yn 550 km o hyd a 35 km o led yn y man lletaf, gydag arwynebedd o 5,250 km².