Peiriant ager: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Dim crynodeb golygu |
Dim crynodeb golygu |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
[[Delwedd:Preserved steam engine, University of Glamorgan - geograph.org.uk - 1659257.jpg|bawd|Peiriant Calvert ym [[Prifysgol Morgannwg|Mhrifysgol Morgannwg]]]] |
|||
[[ |
[[Delwedd:Parowoz Pm36-2.jpg|bawd|220px|Am tua chanrif a hanner, peiriannau ager a ddefnyddid ar y rheilffyrdd trwy'r byd. Mae'r injan hon yng [[Gwlad Pwyl|Ngwlad Pwyl]].]] |
||
Unrhyw [[peiriant|beiriant]] sy'n defnyddio [[ager]] (neu |
Unrhyw [[peiriant|beiriant]] sy'n defnyddio [[ager]] (neu "stêm") fel pŵer yw '''peiriant ager'''. Daeth y peiriannau hyn yn arbennig o bwysig tua diwedd y [[18fed ganrif]] ac yn ystod yn [[19eg ganrif]]. |
||
Ceir cofnod am beiriant ager tua [[80]] OC, peiriant a elwid yr [[aeolipile]] a ddisgrifir gan [[Hero o Alexandria]]. Nid oes cofnod i beiriant ager gael ei ddefnyddio ar gyfer pwrpas ymarferol yn y cyfnod yma, fodd bynnag. Yn [[1712]] datblygodd [[Thomas Newcomen]] beiriant ager y gellid ei ddefnyddio, er enghraifft mewn mwyngloddiau. Datblygwyd y peiriant gan [[James Watt]], a gynhyrchodd beiriant oedd yn defnyddio 75% yn llai o [[glo|lo]] i gynhyrchu'r ager na pheiriant Newcomen, ac y gellid ei ddefnyddio i redeg peiriannau ffatrioedd diwydiannol. Cafodd hyn ddylanwad aruthrol ar ddatblygiad y [[Chwyldro Diwydiannol]]. |
Ceir cofnod am beiriant ager tua [[80]] OC, peiriant a elwid yr [[aeolipile]] a ddisgrifir gan [[Hero o Alexandria]]. Nid oes cofnod i beiriant ager gael ei ddefnyddio ar gyfer pwrpas ymarferol yn y cyfnod yma, fodd bynnag. Yn [[1712]] datblygodd [[Thomas Newcomen]] beiriant ager y gellid ei ddefnyddio, er enghraifft mewn mwyngloddiau. Datblygwyd y peiriant gan [[James Watt]], a gynhyrchodd beiriant oedd yn defnyddio 75% yn llai o [[glo|lo]] i gynhyrchu'r ager na pheiriant Newcomen, ac y gellid ei ddefnyddio i redeg peiriannau ffatrioedd diwydiannol. Cafodd hyn ddylanwad aruthrol ar ddatblygiad y [[Chwyldro Diwydiannol]]. |
||
Fersiwn yn ôl 13:29, 12 Mehefin 2017
Unrhyw beiriant sy'n defnyddio ager (neu "stêm") fel pŵer yw peiriant ager. Daeth y peiriannau hyn yn arbennig o bwysig tua diwedd y 18fed ganrif ac yn ystod yn 19eg ganrif.
Ceir cofnod am beiriant ager tua 80 OC, peiriant a elwid yr aeolipile a ddisgrifir gan Hero o Alexandria. Nid oes cofnod i beiriant ager gael ei ddefnyddio ar gyfer pwrpas ymarferol yn y cyfnod yma, fodd bynnag. Yn 1712 datblygodd Thomas Newcomen beiriant ager y gellid ei ddefnyddio, er enghraifft mewn mwyngloddiau. Datblygwyd y peiriant gan James Watt, a gynhyrchodd beiriant oedd yn defnyddio 75% yn llai o lo i gynhyrchu'r ager na pheiriant Newcomen, ac y gellid ei ddefnyddio i redeg peiriannau ffatrioedd diwydiannol. Cafodd hyn ddylanwad aruthrol ar ddatblygiad y Chwyldro Diwydiannol.
Dangosodd y peiriannydd Trevithick y gellid defnyddio peiriant ager (neu injan stêm) i dynnu tren rheilffordd. Gwnaeth hyn ar dramffordd Pen y Darren. Defnyddid injenni stêm ar Reilffordd Stockton a Darlington ond Rocket a enillodd cystadleuaeth Treialon Rainhill oedd yr injan a ddangosodd wir botensial y peiriant. Un o nodweddion yr injan hon oedd bwyler gyda nifer o diwbiau tan i hwyluso berwi dwr y bwyler.
Erbyn dechrau'r 19eg ganrif, roedd peiriannau ager wedi dod yn bwysig mewn trafnidiaeth, ar gyfer trenau a llongau. Erbyn hyn, mae llai o ddefnydd arnynt, ond mae ymchwil yn parhau ar dechnoleg peiriannau ager. Er enghraifft, defnyddir pwer yr haul yn Sbaen wedi'i ffocysu ar beiriant ager mawr, a hwnnw yn ei dro'n roi tyrbein ac yn creu trydan.[1]
Gweler hefyd
- Injan stêm (math o drên)