Rhyfel y Cynghreiriaid: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B robot yn ychwanegu: sh:Saveznički rat (91 - 88. pne.) |
Addbot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 19 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q677316 (translate me) |
||
Llinell 11: | Llinell 11: | ||
[[Categori:Gweriniaeth Rhufain]] |
[[Categori:Gweriniaeth Rhufain]] |
||
[[bg:Съюзническа война (91–88 пр.н.е.)]] |
|||
[[ca:Guerra social]] |
|||
[[da:Forbundsfællekrigen]] |
|||
[[de:Bundesgenossenkrieg (Rom)]] |
|||
[[en:Social War (91–88 BC)]] |
|||
[[es:Guerra Social (91–88 a. C.)]] |
[[es:Guerra Social (91–88 a. C.)]] |
||
[[eu:Gizarte Gerra]] |
|||
[[fi:Liittolaissota]] |
|||
[[fr:Guerre sociale]] |
[[fr:Guerre sociale]] |
||
[[he:מלחמת בעלות הברית]] |
|||
[[it:Guerra sociale]] |
|||
[[ja:同盟市戦争]] |
|||
[[ko:동맹시 전쟁]] |
|||
[[nl:Bellum sociorum]] |
|||
[[no:Forbundsfellekrigen]] |
|||
[[pl:Bitwa nad rzeką Tolenus]] |
|||
[[pt:Guerra Social (91–88 a.C.)]] |
|||
[[ru:Союзническая война (91—88 до н. э.)]] |
|||
[[sh:Saveznički rat (91 - 88. pne.)]] |
|||
[[sr:Савезнички рат у Риму]] |
|||
[[sv:Bundsförvantskriget 91 - 88 f.Kr.]] |
[[sv:Bundsförvantskriget 91 - 88 f.Kr.]] |
||
[[tr:Sosyal Savaş (M.Ö. 91-M.Ö. 88)]] |
[[tr:Sosyal Savaş (M.Ö. 91-M.Ö. 88)]] |
||
[[uk:Союзницька війна (90—88 роки до н. е.)]] |
|||
[[zh:同盟者戰爭 (前91到88年)]] |
[[zh:同盟者戰爭 (前91到88年)]] |
Fersiwn yn ôl 11:21, 15 Mawrth 2013
Rhyfel a ymladdwyd yn yr Eidal rhwng 91 CC a 88 CC oedd Rhyfel y Cynghreiriaid (Lladin: Bellum soci(or)um neu Marsicum bellum). Ymladdwyd y rhyfel rhwng Gweriniaeth Rhufain ar un ochr a nifer o bobloedd eraill yr Eidal oedd wedi bod mewn cynghrair a Rhufain ar yr ochr arall.
Ers i Rufaibn ddechrau ymestyn ei grym dros yr Eidal, roedd wedi gwneud cytundebau ar wahân a gwahanol civitates, gan eu hystyried fel cynghreiriaid (socii). Roedd gan y gynghreiriaid fesur helaeth o hunanlywodraeth, ond roedd rhaid iddynt gyflenwi milwyr i fyddinoedd Rhufain. Tyfodd anfodlonrwydd ar y drefn yma ymhlith y cynghreiriaid, a ddymunai ddod yn ddinasyddion Rhufeinig. Yn 91 CC, rhoddodd y tribunus plebis Marcus Livius Drusus minor gynnig ymlaen i roi dinasyddiaeth Rufeinig i'r socii, ond llofruddiwyd ef gan wrthwynebwyr y syniad cyn i'r cais lwyddo. Gwrthryfelodd y socii, gan greu cynghrair gyda Corfinium fel prifddinas.
Bu ymladd caled, ond llwyddodd Rhufain i sicrhau heddwch trwy ymestyn dinasyddiaeth Rhufeinig yn raddol, yn gyntaf i'r cynghreiriaid oedd wedi aros yn deyrngar i Rufain trwy'r Lex Iulia yn 90 CC. Yn 89 CC, rhoddodd y Lex Plautia Papiria ddinasyddiaeth Rufeinig i bawb yn yr Eidal i'r de o afon Po, ar yr amod eu bod yn rhoi gorau i'r ymladd o fewn dau fis. Rhoddodd y Lex Pompeia ddinasyddiaeth Ladin i bawb yn yr Eidal i'r gogledd o afon Po.
Llwyddodd hyn i roi diwedd ar yr ymladd yng ngogledd yr Eidal, ond parhaodd y Samnitiaid i ymladd hyd 82 CC. Yn y diwedd, gorchfygwyd hwy gan Lucius Cornelius Sulla.