Chwyldro Rwsia: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B robot yn tynnu: arz:الثوره روسيه (missing) |
Escarbot (sgwrs | cyfraniadau) B r2.7.2+) (robot yn ychwanegu: arz, br, mr, ms, oc, sk, zh-yue yn tynnu: ru yn newid: en, es, eu, he, sh, sr, ta |
||
| Llinell 31: | Llinell 31: | ||
[[an:Revolución rusa de 1917]] |
[[an:Revolución rusa de 1917]] |
||
[[ar:الثورة الروسية (1917)]] |
[[ar:الثورة الروسية (1917)]] |
||
[[arz:الثوره الروسيه]] |
|||
[[be-x-old:Рэвалюцыя 1917 году ў Расеі]] |
[[be-x-old:Рэвалюцыя 1917 году ў Расеі]] |
||
[[bg:Руска революция (1917)]] |
[[bg:Руска революция (1917)]] |
||
[[br:Dispac'h Rusia 1917]] |
|||
[[bs:Ruska revolucija]] |
[[bs:Ruska revolucija]] |
||
[[ca:Revolució Russa]] |
[[ca:Revolució Russa]] |
||
| Llinell 38: | Llinell 40: | ||
[[de:Russische Revolution]] |
[[de:Russische Revolution]] |
||
[[el:Ρωσική Επανάσταση]] |
[[el:Ρωσική Επανάσταση]] |
||
[[en:Russian Revolution |
[[en:Russian Revolution]] |
||
[[eo:Rusia revolucio de 1917]] |
[[eo:Rusia revolucio de 1917]] |
||
[[es:Revolución rusa |
[[es:Revolución rusa]] |
||
[[et:1917. aasta revolutsioonid Venemaal]] |
[[et:1917. aasta revolutsioonid Venemaal]] |
||
[[eu: |
[[eu:Errusiako Iraultza]] |
||
[[fa:انقلاب روسیه (۱۹۱۷)]] |
[[fa:انقلاب روسیه (۱۹۱۷)]] |
||
[[fr:Révolution russe]] |
[[fr:Révolution russe]] |
||
| Llinell 48: | Llinell 50: | ||
[[ga:Réabhlóid na Rúise 1917]] |
[[ga:Réabhlóid na Rúise 1917]] |
||
[[gl:Revolución Rusa de 1917]] |
[[gl:Revolución Rusa de 1917]] |
||
[[he:המהפכה הרוסית 1917]] |
[[he:המהפכה הרוסית (1917)]] |
||
[[hif:Russian Revolution of 1917]] |
[[hif:Russian Revolution of 1917]] |
||
[[hr:Ruska revolucija]] |
[[hr:Ruska revolucija]] |
||
| Llinell 62: | Llinell 64: | ||
[[lv:1917. gada Krievijas revolūcija]] |
[[lv:1917. gada Krievijas revolūcija]] |
||
[[ml:റഷ്യന് വിപ്ലവം]] |
[[ml:റഷ്യന് വിപ്ലവം]] |
||
[[mr:रशियन क्रांती (१९०७)]] |
|||
[[ms:Revolusi Rusia 1917]] |
|||
[[mwl:Reboluçon Russa de 1917]] |
[[mwl:Reboluçon Russa de 1917]] |
||
[[nl:Russische Revolutie (1917)]] |
[[nl:Russische Revolutie (1917)]] |
||
[[nn:Den russiske revolusjonen]] |
[[nn:Den russiske revolusjonen]] |
||
[[no:Den russiske revolusjon]] |
[[no:Den russiske revolusjon]] |
||
[[oc:Revolucion Russa]] |
|||
[[pl:Rewolucje w Rosji 1917 roku]] |
[[pl:Rewolucje w Rosji 1917 roku]] |
||
[[pnb:انقلاب روس]] |
[[pnb:انقلاب روس]] |
||
[[pt:Revolução Russa de 1917]] |
[[pt:Revolução Russa de 1917]] |
||
[[ro:Revoluția Rusă din 1917]] |
[[ro:Revoluția Rusă din 1917]] |
||
[[ru:Революция 1917 года в России]] |
|||
[[scn:Rivuluzzioni russa]] |
[[scn:Rivuluzzioni russa]] |
||
[[sh:Ruska revolucija]] |
[[sh:Ruska revolucija (1917.)]] |
||
[[simple:Russian Revolution of 1917]] |
[[simple:Russian Revolution of 1917]] |
||
[[sk:Ruská revolúcia 1917]] |
|||
[[sl:Ruska revolucija]] |
[[sl:Ruska revolucija]] |
||
[[sq:Revolucioni rus]] |
[[sq:Revolucioni rus]] |
||
[[sr:Руска револуција |
[[sr:Руска револуција]] |
||
[[sv:Ryska revolutionen]] |
[[sv:Ryska revolutionen]] |
||
[[sw:Mapinduzi ya Urusi ya 1917]] |
[[sw:Mapinduzi ya Urusi ya 1917]] |
||
[[ta:ரஷ்யப் புரட்சி 1917]] |
[[ta:ரஷ்யப் புரட்சி (1917)]] |
||
[[th:การปฏิวัติรัสเซีย พ.ศ. 2460]] |
[[th:การปฏิวัติรัสเซีย พ.ศ. 2460]] |
||
[[tr:Rus Devrimi (1917)]] |
[[tr:Rus Devrimi (1917)]] |
||
| Llinell 87: | Llinell 92: | ||
[[war:Rebolusyon Ruso (1917)]] |
[[war:Rebolusyon Ruso (1917)]] |
||
[[zh:1917年俄国革命]] |
[[zh:1917年俄国革命]] |
||
[[zh-yue:俄國革命]] |
|||
Fersiwn yn ôl 11:27, 5 Mawrth 2012
Cyfres o wrthryfeloedd yn Rwsia a gyrhaeddodd ei huchafbwynt yn 1917 oedd Chwyldro Rwsia. Yn ystod y chwyldro hon sefydlwyd llywodraeth dros dro yn lle rheolaeth y Tsar a arweiniodd at sefydlu yr Undeb Sofietaidd. Parharodd y wladwriaeth honno hyd at ei chwymp ym 1991.
Roedd dau gyfnod i Chwyldro Rwsia. Y cyfnod cyntaf oedd Chwyldro Chwefror yn 1917, pan sefydlwyd llywodraeth ddemocrataidd yn lle teyrnas Nicholas II o Rwsia. Yn ystod yr ail gyfnod, Chwyldro Hydref, roedd y sofietau a gafodd eu hysbrydoli gan y Bolsieficiaid am sefydlu llywodraeth dros dro.
Un o'r rhesymau pam y cychwynodd Chwyldro Chwefror oedd y ffaith nad oedd digon o fwyd gan y bobl ac anfodlonrwydd ynghylch rôl y wlad yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf. Yn ystod mis Chwefror roedd trodd protest yn frwydr gyda phobl y trefi yn brwydro yn erbyn yr heddlu a'r milwyr. Ymunodd mwyafrif milwyr Petrograd âyn ymuno â'r chwildro 'r chwyldro ac o ganlyniad gorfodwyd y Tsar Nicholas II i ymddiswyddo o'i frenhiniaeth.
Rhwng mis Chwefror a mis Hydref 1917 roedd anarchyddion a Bolsieficau yn ceisio ysbarduno'r chwyldro. Ym mis Gorffennaf roedd adran milwrol y Bolsiefic, adran mawr gweithwyr Bolsiefic ac anarchyddion Petrograd yn ceisio creu gwrthryfel sifil ym Mhetrograd, ond doedd hynny ddim yn llwyddiannus.
Arweinydd Chwyldro Hydref oedd Lenin a derbynnodd ideoleg Karl Marx. Fel hyn mewn gwirionedd y cychwynodd comiwnyddiaeth. Yn wahanol i Chwyldro Chwefror cynllunwyd Chwyldro Hydref yn fanwl. Ar 7 Tachwedd, 1917 daeth cwymp y llywodraeth dros dro o dan Aleksandr Kerensky gan chwyldrowyr Lenin. Trowyd llywodraeth democrataidd rhyddfrydol i un gomiwnyddiaeth a daeth y chwyldro i ben.
Ar ôl Chwyldro Rwsia dechreuodd Rhyfel Cartref Rwsia.
Sylwer bod Rwsia yn defnyddio Calendr Julius cyn 1918 a chalendr Gregori ers hynny
