Rhyfel cyfiawn: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B r2.7.1) (robot yn ychwanegu: fa:نظریه جنگ مشروع |
B r2.7.1) (robot yn ychwanegu: et:Õiglane sõda |
||
| Llinell 41: | Llinell 41: | ||
[[en:Just war theory]] |
[[en:Just war theory]] |
||
[[es:Guerra justa]] |
[[es:Guerra justa]] |
||
[[et:Õiglane sõda]] |
|||
[[fa:نظریه جنگ مشروع]] |
[[fa:نظریه جنگ مشروع]] |
||
[[fi:Oikeutettu sota]] |
[[fi:Oikeutettu sota]] |
||
Fersiwn yn ôl 11:48, 8 Chwefror 2012
Dywedir mai Awstin Sant oedd y cyntaf i ddadlau o blaid y syniad o ryfel cyfiawn. Un o athronwyr amlycaf y syniad yn awr yw Michael Walzer.
Yn ôl Thomas Aquinas, amodau rhyfel cyfiawn yw:
- auctoritas principis : rhaid cyhoeddi'r rhyfel gan awdurdod cyhoeddus sydd a'r hawl i wneud hynny. Os yw'r rhyfel yn cael ei gyhoeddi ar sail penderfyniad unigol, persona privata, ni all fod yn gyfiawn;
- causa justa : rhaid i'r achos fod yn un cyfiawn; dyma'r amod sy'n achosi fwyaf o drafferth i'w dehongli;
- intentio recta: ni ddylai fod unrhyw fwriad heblaw sicrhau fod daioni yn fuddugoliaethus, heb unrhyw fwriadau cudd.
Ymhlith yr arweinwyr crefyddol ac athronwyr sydd wedi mynegi barn ar y pwnc mae:
- Cicero (106 CC-43 CC)
- Awstin Sant (354-430)
- Sant Thomas Aquinas (1225-1274)
- Stanislaw o Skarbimierz (1360-1431)
- Francisco de Vitoria (1492-1546)
- Francisco Suarez (1548-1617)
- Hugo Grotius (1583-1645)
- Baron von Pufendorf (1632-1694)
- Emerich de Vattel (1714-1767)
- Immanuel Kant (1724-1804)
- Paul Tillich (1886-1965)
- Reinhold Niebuhr (1892-1971)
- H. Richard Niebuhr (1894-1962)
- Paul Ramsey (1913-1988)
- Michael Walzer (1935-)
- James Turner Johnson
- Jean Bethke Elshtain
- Louis Iasiello (1950-)
- Timothy P. Jackson (1954-)
- Brian Orend (1970-)