Gwleidyddiaeth yr adain dde

Oddi ar Wicipedia
(Ailgyfeiriad o Adain dde)

Term cyffredinol sy'n cwmpasu pawb sydd â daliadau gwleidyddol ceidwadol yn hytrach na rhai rhyddfrydol yw adain dde.

Mae'n gysylltiedig â'r syniad o gyfrifoldeb yr unigolyn tuag at y gymdeithas; mae'n ffafrio buddion pobl gefnog ac yn derbyn trefn gymdeithasol elitaidd.

5 Mai 1789: Agoriad yr États généraux yn Versailles; eisteddai'r ceidwadwyr ar y dde.

Bathwyd y term yn y 1790au, pan eisteddai cynrychiolwyr ceidwadol yn senedd chwyldroadol Ffrainc ar ochr dde'r llywydd.[1] Ffurfiwyd adain Dde Ffrainc fel ymateb i'r adain Chwith, ac roedd yn cynnwys y gwleidyddion hynny a oedd yn cefnogi hierarchaeth, traddodiad a chlerigiaeth.[2] Daeth yr amadrodd la droite ('y dde') yn gyffredin yn Ffrainc wedi adfer y frenhiniaeth yn 1815 i gyfeirio at y Brenhinwyr.[3] Ni ddaeth y term i'r Saesneg na'r Gymraeg tan yr 20g.[4]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. "Termau Iaith Uwch". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2017-07-29. Cyrchwyd 2017-03-29.
  2. Carlisle, Rodney P. (2005). Encyclopedia of Politics: The Left and the Right. Thousand Oaks [u.a.]: SAGE Publishing. ISBN 1-4129-0409-9.
  3. Gauchet, Marcel, "Right and Left" in Nora, Pierre, ed., Realms of Memory: Conflicts and Divisions (1996) tt. 247–8
  4. "The English Ideology: Studies in the Language of Victorian Politics" George Watson Allen Lane: London 1973 t.94