Ysgol-lys cywasg

Ysgol-lys cywasg Nardia compressa
Statws cadwraeth
Pryder lleiaf  (IUCN 3.1)
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas:	Plantae
Rhaniad:	Marchantiophyta
Dosbarth:	Jungermanniopsida
Urdd:	Jungermanniales
Teulu:	Jungermanniaceae
Genws:	Nardia
Rhywogaeth:	N. compressa
Enw deuenwol
Nardia compressa

Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Ysgol-lys cywasg (enw gwyddonol: Nardia compressa; enw Saesneg: compressed flapwort). O ran tacson, mae'n perthyn i urdd y Jungermanniales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida.

Mae’r rhywogaeth hon i’w chanfod yng Nghymru.

Mae'n tyfu mewn lleoedd asidig gwlyb ar greigiau a cherrig mewn nentydd ac afonydd byw, ac weithiau mewn tywod a graean.

Disgrifiad

Yn tyfu mewn clustogau neu fatiau tenau, gyda choesynau codi i fyny, neu'n brostad ac weithiau'n ffurfio tyweirch helaeth. Mae'r dail fel arfer wyrdd tywyll mewn safleoedd cysgodol, ond gallant fod yn goch neu'n goch tywyll neu hyd yn oed yn borffor tywyll, tywyll mewn safleoedd mwy agored. Mae'r egin, fel arfer, yn 1–2 mm o led (i'w weld o'r ochr), a 1–2 cm o hyd, ond gallant fod hyd at 15 cm yn yr ucheldir. Mae'r dail yn grwm ac yn aml yn lletach nag yn hir (3 mm o led a hyd at 1.8 mm o hyd).

Llysiau'r afu

Prif: Llysiau'r afu

Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr. Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.

Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.