Plas Cilgwyn
 | |
| Math | plasty  |
|---|---|
| Sefydlwyd |
|
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Ystad Cilgwyn |
| Sir | Ceredigion |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.049555°N 4.456886°W |
 | |
Plasdy a godwyd yn niwedd yr 1870au ydy Plas Cilgwyn, yng nghymunedau Llandyfriog ac Adpar, Castellnewydd Emlyn, Ceredigion. Cafodd ei godi gan deulu Fitzwilliam yn lle'r hen neuadd a safodd yma. Prynwyd y grisiau yn Arddangosfa Paris ym 1875 a'i gludo yma i Adpar mewn llong. Codwyd y plasdy oddeutu'r grisiau derw, trillawr. Mae'n debyg mai o chwarel Cilgerran, gerllaw, y daeth y garreg, gyda thenantiaid y teulu'n cael eu gorfodi i'w cludo. Mae'r Afon Ceri'n rhedeg drwy'r gerddi.[1]
Ceir hen luniau o dŵr mawreddog, plwm uwch ben y drws ffrynt, ond fe'i dymchwelwyd oherwydd ei fod yn rhy drwm i'r waliau ei gynnal. Yn yr Ail Ryfel Byd, defnyddiwyd y plasdy fel ysbyty ar gyfer milwyr Americanaidd. Gan fod y teulu'n ddirwestwyr, ni cheir namyn un seler, lle safodd y boiler glo. Saif yr Hen Gastell gerllaw lle dywedir i Ddraig Goch Cymru gael ei geni.
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ ["Walesdirectory.co.uk; adalwyd 15/02/2012; (Saesneg)". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-03-10. Cyrchwyd 2012-02-15. Walesdirectory.co.uk; adalwyd 15/02/2012; (Saesneg)]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- http://www.cilgwynmansion.pwp.blueyonder.co.uk Archifwyd 2012-01-07 yn y Peiriant Wayback.
