Nell Gwyn

Nell Gwyn
Nell Gwyn
Ganwyd	2 Chwefror 1650 ; Llundain
Bu farw	14 Tachwedd 1687 ; Llundain, y Deyrnas Unedig
Dinasyddiaeth	Teyrnas Lloegr
Galwedigaeth	actor llwyfan, actor
Tad	Thomas Gwynne
Mam	Eleanor Smith
Partner	Siarl II
Plant	Charles Beauclerk, James Beauclerk

Roedd Nell Gwyn, sef Eleanor Gwyn (2 Chwefror 1650 – 14 Tachwedd 1687), yn actores o Loegr, a aned yn Henffordd, yn ôl pob tebyg, neu o bosibl Llundain (Covent Garden) neu Rhydychen. Roedd ei chyfenw 'Gwyn' hefyd, yn unol ag arferiad ei hoes, yn cael ei sillafu fel 'Gwynn' a 'Gwynne'.

Teulu a magwraeth

Does dim llawer o wybodaeth am ei theulu ond awgrymir gan rai fod ei rhieni'n ddigon tlawd, er bod ei bywgraffydd, Charles Beauclerk, yn amau hynny. Elen oedd enw ei mam, a gelwid hi yn "Old Madam", "Madam Gwyn", ac yn "Old Ma Gwyn". Mae enw'i mam a'i chyfenw'n awgrymu ei bod o dras Gymreig. Ganwyd Elen, mae'n debyg, ym mhlwyf St Martin in the Fields a threuliodd ei dyddiau yn Llundain. Dywed un cofnod mai ei thad oedd "Tho^s [Thomas] Guine a Cap^t [captain] of ane antient fammilie in Wales".

Defnyddiai arfau Gwyniaid Llansanwyr a oedd yn ddisgynyddion Richard Gwyn o Lansanwyr, liv. 1545 [WG2 Godwin 6 (C)] a'i wraig Ann f. Llywelyn [WG2 Ein. ap G. 16 (A)]. Ni wyddus y cysylltiaid rhwng Nel a theulu Richard, fodd bynnag.^[1]^[2]^[3]^[4]^[5]^[6]^[7]^[8]^[9]^[10]

Oedolyn

Yn ôl traddodiad roedd hi'n gwerthu orennau yn Drury Lane, ardal theatrau Llundain, cyn dechrau ar ei gyrfa ar y llwyfan. Roedd hi'n enwog fel comedienne.

Ei pherthynas â Siarl II

Cymerodd y brenin Siarl II Nell yn ordderch a chafodd ddau blentyn gordderch ganddi, yn cynnwys yr Arglwydd Buckhurst. Dywedir mai "Peidiwch â gadael i Nellie bach lwgu" oedd geiriau olaf y brenin pan fu farw yn 1685.

Cyfranodd Nell Gwyn at sefydlu Ysbyty Brenhinol Chelsea.

Cyfeiriadau

↑ T. C. D., "The Will of Nell Gwynn", The Genealogists' Magazine, cyfr. VII, pp. 8-10.
↑ George Wilson, "Nell Gwynn", The Genealogical Magazine, cyfr. IV (1901), tt. 384-389 (sy'n cynnwys nifer o'i disgynyddion).
↑ Arthur Irwin Dasent, Nell Gwynne (Llundain: Macmillan, 1924), tt. 20-34.
↑ John Harold Wilson, Nell Gwyn (London: Muller, 1952), pp. 3-11.
↑ Clifford Bax, Pretty Witty Nell (London: Chapman and Hall, 1932), tt. 4-7.
↑ H. Noel Williams, Rival Sultanas (London: Hutchinson, 1915), pp. 39-42.
↑ Lewis Melville, Nell Gwyn (London: Hutchinson, 1924), pp. 8-23, esp. t. 12.
↑ Peter Cunningham, The Story of Nell Gwyn (New York: Blom, 1923), tt. 18-20, 154-158.
↑ Bryan Bevan, Nell Gwyn (New York: Roy, 1970), pp. 18-23.
↑ http://www.wargs.com/essays/welsh/gwynn.html

[1] T. C. D., "The Will of Nell Gwynn", The Genealogists' Magazine, cyfr. VII, pp. 8-10.

[2] George Wilson, "Nell Gwynn", The Genealogical Magazine, cyfr. IV (1901), tt. 384-389 (sy'n cynnwys nifer o'i disgynyddion).

[3] Arthur Irwin Dasent, Nell Gwynne (Llundain: Macmillan, 1924), tt. 20-34.

[4] John Harold Wilson, Nell Gwyn (London: Muller, 1952), pp. 3-11.

[5] Clifford Bax, Pretty Witty Nell (London: Chapman and Hall, 1932), tt. 4-7.

[6] H. Noel Williams, Rival Sultanas (London: Hutchinson, 1915), pp. 39-42.

[7] Lewis Melville, Nell Gwyn (London: Hutchinson, 1924), pp. 8-23, esp. t. 12.

[8] Peter Cunningham, The Story of Nell Gwyn (New York: Blom, 1923), tt. 18-20, 154-158.

[9] Bryan Bevan, Nell Gwyn (New York: Roy, 1970), pp. 18-23.

[10] ttp://www.wargs.com/essays/welsh/gwynn.html

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]