Macbeth (drama)

Macbeth

Enghraifft o:	gwaith dramatig
Awdur	William Shakespeare
Iaith	Saesneg Modern Cynnar, Saesneg
Dyddiad cyhoeddi	1623
Dechrau/Sefydlu	1606
Genre	trasiedi
Cymeriadau	King Duncan, Macbeth, Lady Macbeth, Banquo, Macduff, Lady Macduff, Macduff's son, Siward, Earl of Northumbria, Young Siward, Fleance, Three Witches, Malcolm, Donalbain, Ross, Lennox, Angus, Menteith, Caithness, Seyton, Hecate, Captain, Murderer Ι, Murderer ΙΙ, Murderer ΙΙΙ, Porter, Doctor Ι, Doctor ΙI, Gentlewoman
Statws hawlfraint	parth cyhoeddus, parth cyhoeddus
Dynodwyr
Freebase	/M/04rt6
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Macbeth a Banquo yn cyfarfod y tair gwrach ar y rhosdir gan Théodore Chassériau

Poster Macbeth o 1884

Un o ddramâu mwyaf adnabyddus y dramodydd William Shakespeare yw Tragodia Macbeth neu Macbeth (Saesneg: The Tragedy of Macbeth, neu Macbeth (/məkˈbɛθ/)), ac amcangyfrifir ei bod wedi'i llwyfannu gyntaf ym 1606 a'i chyhoeddi am y tro cyntaf ym 1623. Cyhoeddwyd 2 gyfieithiad / trosiad Cymraeg o'r ddrama - trosiad mydryddol gan Thomas Gwynn Jones [Tragodia Macbeth] ym 1942, ac addasiad Cymraeg gan Gwyn Thomas [Macbeth] yn 2017.

Cymeriadau

Cymeriadau Shakespeare	Cyfieithiad T. Gwynn Jones	Cyfieithiad Gwyn Thomas	Disgrifiad
Duncan	Duncan	Duncan	Brenin Yr Alban
Malcolm	Malcolm	Malcolm	mab hynaf Duncan
Donalbain	Donalbain	Donalbain	mab 'fenga Duncan
Macbeth	Macbeth	Macbeth	cadfridog ym myddin y Brenin Duncan; yn wreiddiol Arglwydd Glamis, yna Arglwydd Cawdor, ac yn ddiweddarach brenin yr Alban
Lady Macbeth	Arglwyddes Macbeth	Yr Arglwyddes Macbeth	gwraig Macbeth, ac yn ddiweddarach, brenhines Yr Alban
Banquo	Banquo	Banquo	cyfaill Macbeth's a chadfridog ym myddin Duncan
Fleance	Ffleawns	Fleance	mab Banquo
Macduff	Macduff	Macduff	Arglwydd o Fife
Lady Macduff	Arglwydes Macduff	Yr Arglwyddes Macduff	gwraig Macduff
Macduff's son	Bachgen, mab Macduff	Mab Macduff	llanc ifanc
Ross, Lennox, Angus, Menteith, Caithness	Ross, Lennox, Angus, Menteith Caithness	Ross Lennox Angus Menteith	Arglwyddi o'r Alban
Siward	Siward	Siward	Arglwydd Northumberland, cadfridog lluoedd Lloegr
Young Siward	Siward ifanc	Siward Ifanc	mab Siward
Seyton	Seyton	Seyton	prif was Macbeth
Hecate	Hecaté	Hecate	brenhines y gwrachod
Three Witches	Dewinesau	Tair Gwrach	tair merch ddirgel sy'n rhagweld tynged Macbeth
Captain	Rhingyll	Capten	ym myddin Yr Alban
Murderers	Llofruddion	Llofruddion	wedi'i talu gan Macbeth
Porter	Porthor	Porthor	ceidwad y porth yng nghartref Macbeth
Doctor	Meddyg	Meddyg o Sgotyn	meddyg yr Arglwyddes Macbeth
Doctor	Meddyg	Meddyg o Sais	yn Llys Lloegr
Gentlewoman	Cymdeithes Arglwyddes Macbeth	Gwreigdda	gwreigdda Yr Arglwyddes Macbeth
Lord	-	-	yn erbyn Macbeth
First Apparition	Drychiolaethau	Drychiolaethau	pen milwrol
Second Apparition	Drychiolaethau	Drychiolaethau	plentyn gwaedlyd
Third Apparition	Drychiolaethau	Drychiolaethau	plentyn wedi'i goroni
Attendants, Messengers, Servants, Soldiers	Gweinidogion Hen ŵr	Negesydd, Hen ŵr	Cymeriadau eraill

Disgrifiad

Yn y ddrama, mae cadfridog dewr o’r enw Macbeth o'r Alban yn derbyn proffwydoliaeth gan driawd o wrachod y caiff ei ddyrchafu un diwrnod, yn Frenin yr Alban. Wedi’i gyffroi gan uchelgais a’i hudo at drais gan ei wraig, mae Macbeth yn llofruddio’r brenin presennol ac yn cipio gorsedd yr Alban iddo’i hun. Yna, wedi’i boeni gan euogrwydd a pharanoia, mae’n cyflawni llofruddiaethau treisgar pellach i amddiffyn ei hun rhag gelyniaeth ac amheuaeth, gan ddod yn reolwr gormesol ar ei deyrnas. Mae’r holl dywallt gwaed yn arwain at wallgofrwydd ac yn y pen draw, at farwolaeth Macbeth a'i wraig.

Defnyddiodd Shakespeare hanes Macbeth, brenin yr Alban o waith gan Raphael Holinshed (1587), er nad yw'r digwyddiadau yn y ddrama yn cyfateb i'r hyn a wyddir am y Macbeth hanesyddol.

Mae rhai'n credu bod y ddrama wedi'i melltithio ac nid yw'n weddus nac yn ddoeth i yngan ei theitl gefn llwyfan, nac mewn unrhyw theatr, gan gyfeirio at y ddrama fel "Y Ddrama Honno" neu "Albanaidd" / "The Scottish Play". Mae'r ddrama wedi denu rhai o enwau mawr y byd actio actio i bortreadu Macbeth a'i Arglwyddes, ac mae hi wedi'i haddasu i ffilm, teledu, opera, nofelau, comics, a chyfryngau eraill.

Yn ôl T. Gwynn Jones, yn ei Ragair i'w gyhoeddiad o Tragodia Macbeth ym 1942, "seiliwyd y ddrama ar ddigwyddiadau yn hanes yr Alban yn yr unfed ganrif ar ddeg, pan oedd Duncan yn frenin. Mewn helynt rhwng Duncan a phendefigion ei deyrnas, lladdwyd y brenin, naill ai gan Macbeth ei hun neu drwy ei orchymyn, yn 1039, ar anogaeth ei wraig, medd rhai. Daeth Macbeth i'r orsedd, a bu'n teyrnasu am bymtheng mlynedd. Pan dyfodd meibion Duncan i oed, gwrthryfelasant yn ei erbyn gyda chymorth eu hewythr, Siward, Iarll Northumberland. Lladdwyd Macbeth mewn brwydr, a chyhoeddwyd Malcolm, mab hynaf Duncan, yn frenin yn 1056."

Crynodeb

Act 1

Mewn storm o fellt a tharanau, mae tair gwrach yn cwrdd gan benderfynu mai Macbeth, Thane (Arglwydd) Glamis fydd y gwrthrych nesaf, i'w drafod ganddynt. Mae milwyr yn adrodd wrth y Brenin Duncan o'r Alban, fod ei gadfridogion Banquo a Macbeth newydd drechu gwrthryfel dan arweiniad Arglwydd Cawdor, mewn cynghreiriau â lluoedd o Norwy ac Iwerddon. Mae Duncan yn canmol ei frodyr am eu dewrder a'u gallu i ymladd, gan gyhoeddi y bydd teitl Arglwydd Cawdor yn cael ei drosglwyddo i Macbeth.

Wrth grwydro ar rostir, caiff Macbeth a Banquo eu drysu o'u cyfarch â chanmoliaeth gan y gwrachod, tra'n annerch Macbeth yn broffwydol fel "Arglwydd Glamis" ac "Arglwydd Cawdor", ac yn olaf "Henffych, Macbeth, a fyddi / Wedi hyn - yn Frenin!". Pan hola Banquo am ei ffawd ei hun, mae'r gwrachod yn proffwydo y bydd yn dad i linach o frenhinoedd, er na fydd ef ei hun yn un. Mae'r gwrachod yn diflannu, ac mae'r Argwlydd Ross yn cyrraedd, gan hysbysu Macbeth am ei deitl newydd, a roed iddo gan y brenin, "Arglwydd Cawdor". Felly mae proffwydoliaeth gyntaf y gwrachod yn cael ei chyflawni, ac mae Macbeth yn dechrau meithrin uchelgeisiau o fod yn frenin. Mae'r Brenin Duncan ei hun yn croesawu ac yn canmol Macbeth a Banquo, gan ddatgan y byddant i gyd yn treulio'r noson yng nghastell Macbeth yn Inverness; hefyd, cyhoeddwyd mai mab Duncan, Malcolm, fydd ei etifedd swyddogol. Mae Macbeth yn anfon llythyr ymlaen at ei wraig, yn sôn am broffwydoliaeth y gwrachod, ac mae hithau'n benderfynol y dylai hi a'i gŵr lofruddio Duncan er mwyn ennill y goron. Pan gyrhaedda Macbeth Inverness, mae hi'n ei berswadio i ladd y brenin y noson honno. Maen nhw'n bwriadu meddwi dau was Duncan, sy'n gwarchod ei ystafell, fel y gallant feio'r gweision am y llofruddiaeth.

Act 2

Y noson honno, er gwaethaf ei amheuon a nifer o arwyddion goruwchnaturiol, gan gynnwys rhithweledigaeth o ddagr [cleddyf bychan] wedi'i orchuddio â gwaed, mae Macbeth yn trywanu Duncan, a'i ladd, tra'n cysgu. Gwneir y weithred oddi-ar y llwyfan. Wrth ddychwelyd, mae wedi'i ddychryn cymaint nes bod yr Arglwyddes Macbeth yn ei ganfod yn cludo'r dagerau gwaedlyd, oddi wrth y corff. Mae hi'n ei geryddu, a'i atgoffa bod yn rhaid eu gadael wrth y gweision sy'n cysgu. Mae hi'n cymryd y dagerau, ac yn eu rhoi yn ôl yn ystafell Duncan. Pan glyw'r cwpl gnocio ar giât y castell, maen nhw'n brysio i'r gwely.

Mae porthor meddw yn agor y giât, gan adael Macduff (Arglwydd Fife) a Lennox i mewn: maen nhw'n dymuno ymweld â'r brenin. Mae Macbeth yn eu cyfarch ac yn eu harwain i ystafell Duncan. Mae Macduff yn mynd i mewn i'r siambr ac yna'n dychwelyd i'r llwyfan, gan gyhoeddi llofruddiaeth Duncan. Mae Macbeth a Lennox yn rhuthro i'r siambr lle, oddi ar y llwyfan, mae Macbeth yn lladd gweision Duncan i'w hatal rhag cyffesu eu diniweidrwydd. Mae'n ailymddangos ac yn cyfaddef i'r uchelwyr ei fod wedi lladd y gweision, fel dial am lofruddiaeth y brenin. Mae dau fab Duncan yn ffoi o'r wlad, gan ofni y byddant yn cael eu lladd nesaf. Mae Macduff yn egluro bod eu ffo yn eu gwneud yn brif ddrwgdybiedig ym marwolaeth y brenin, ac mae Macbeth, fel perthynas agosaf Duncan, yn cymryd yr orsedd, fel Brenin newydd yr Alban. Mae Banquo yn cofio proffwydoliaeth y gwrachod am sut y byddai ei ddisgynyddion ei hun yn etifeddu'r orsedd, ac mae'n amau ​​​​y gallai Macbeth fod yn wir lofrudd Duncan.

Act 3

Er gwaethaf llwyddiant Macbeth, mae'n parhau i fod yn anesmwyth ynglŷn â rôl Banquo yn y broffwydoliaeth. Gan wahodd Banquo i wledd frenhinol, mae Macbeth yn clywed y bydd Banquo a'i fab ifanc Fleance yn marchogaeth y noson honno. Mae Macbeth yn trefnu'n gyflym i ladd Banquo a Fleance, gan gyflogi dynion i gyflawni'r weitrhed. Yn ystod yr ymosodiad, mae'r llofruddion yn llwyddo i ladd Banquo, ond mae Fleance yn dianc. Mae Macbeth yn gandryll bod etifedd Banquo yn dal yn fyw.

Yn y wledd, mae Macbeth wedi gwahodd ei arglwyddi a'r Arglwyddes Macbeth i noson o yfed a llawenydd, er bod Macduff wedi gwrthod dod. Daw ysbryd Banquo i mewn ac eistedd yn sedd Macbeth. Mae Macbeth yn canu'n ofnus, gan ddychryn ei westeion, gan mai dim ond ef sy'n gallu gweld yr ysbryd. Mae'r lleill yn bryderus wrth weld Macbeth yn cynddeiriogi â'r gadair wag, nes bod yr Arglwyddes Macbeth anobeithiol yn ceisio eu darbwyllo "Mae f'arglwydd fel hyn yn fynych, a wedi bod / O'i ienctid. Da chi, arhoswch yn eich seddau. / Dros dro mae'r ffit yn para; mewn dau chwinc / Fe fydd o'n holliach eto." Mae'r ysbryd yn gadael ac yn dychwelyd unwaith eto, gan achosi'r un dicter ac ofn afreolus ym Macbeth. Y tro hwn, mae'r Arglwyddes Macbeth yn mynnu bod yr ymwelwyr yn gadael.

Yng "nghynefin y Gwrachod: 'Ffos Acheron'" mae Hecate, brenhines y ddewiniaeth [gwrachod], yn ceryddu'r tair gwrach am gyfathrebu â Macbeth heb ymgynghori â hi. Mae Hecate yn cyfarwyddo'r gwrachod i roi ymdeimlad ffug o ddiogelwch a gorhyder i Macbeth ynglŷn â'i swydd newydd. Trwy eironi geiriol, mae Lennox yn datgelu i arglwydd arall ei amheuon bod Macbeth yn deyrn llofruddiol ac maent yn trafod sut mae Macduff, gan wrthod mynychu gwledd Macbeth, wedi mynd i Loegr i ddod o hyd i gynghreiriaid a fydd yn helpu i adennill gorsedd yr Alban.

Act 4

Mae Macbeth yn ymweld â'r tair gwrach ac yn gofyn iddynt ddatgelu gwirionedd eu proffwydoliaethau iddo. Maent yn galw ysbrydion erchyll, pob un ohonynt yn cynnig datganiadau goruwchnaturiol pellach. Yn gyntaf, maent yn creu "pen arfog", sy'n dweud wrtho am fod yn ofalus o Macduff. Yn ail, mae "plentyn gwaedlyd" yn dweud wrtho na fydd unrhyw un a aned o fenyw yn gallu ei niweidio. Yn drydydd, mae "plentyn coronog" sy'n dal coeden yn datgan y bydd Macbeth yn ddiogel nes bydd "Coed Birnam Fawr" yn dod at "lechwedd Dunsinane". Mae Macbeth yn teimlo rhyddhad oherwydd ei fod yn gwybod bod ei holl elynion wedi'u geni o fenywod ac na all coedwig deithio ar draws y tir. Fodd bynnag, mae'r gwrachod hefyd yn creu gorymdaith o wyth brenin coronog, yr olaf yn cario drych sy'n adlewyrchu hyd yn oed mwy o frenhinoedd, ac yn olaf ysbryd Banquo yn pwyntio at yr orymdaith. Mae Macbeth yn sylweddoli'n nerfus mai'r rhain i gyd yw disgynyddion Banquo a fydd yn caffael brenhiniaethau mewn nifer o wledydd.

Yng ngoleuni'r proffwydoliaethau diweddaraf, mae Macbeth yn gorchymyn i gastell yr anufudd Macduff gael ei gipio ac yn anfon llofruddion i ladd ei holl drigolion, gan gynnwys gwraig a mab ifanc Macduff. Yn y cyfamser, mae Macduff ei hun yn Lloegr yn cyfarfod â'r Tywysog Malcolm (yr hynaf o feibion ​​y Brenin Duncan) i drafod cyfundrefn ormesol Macbeth. Mae Malcolm, sy'n gorfod bod yn ofalus am unrhyw faglau, yn cyfaddef y byddai'n arweinydd ofnadwy pe bai'r goron yn cael ei rhoi iddo, ond dim ond celwydd yw hyn i weld sut y bydd Macduff yn ymateb. Mae Macduff yn dangos ei fod yn fwy ffyddlon i'r Alban nag unrhyw arweinydd penodol, gan greu argraff ar Malcolm, sydd bellach yn datgelu'r celwydd ac yn dweud bod Macduff wedi ennill ei ymddiriedaeth. Mae Arglwydd Ross yn cyrraedd i gyflwyno'r newyddion erchyll fod ei "gastell wedi ei gipio, / Dy wraig di a dy rai bach di wedi eu / Cigyddio'n giaidd." Gyda'r newyddion hwn am lofruddiaethau ei deulu, mae Macduff yn cael ei daro gan alar, ond mae Malcolm yn ei ysgogi'n gyflym i ddial, sy'n egluro ei fod wedi codi byddin gyda chymorth Brenin Lloegr Edward. Gyda'i gilydd, gallant drechu Macbeth a chipio gorsedd yr Alban yn ôl.

Act 5

Ym mhalas brenhinol Dunsinane fin nos, mae meddyg a gwreigdda yn trafod arferiad brawychus Yr Arglwyddes Macbeth o gerdded yn ei chwsg. Daw'r Arglwyddes yno mewn dieithrwch, gan gwyno am y llofruddiaethau diweddar a cheisio golchi staeniau gwaed dychmygol oddi ar ei dwylo. Mae ei gwylwyr yn rhyfeddu at ei chyffesion llawn euogrwydd. Yn y cyfamser, mae lluoedd cynghreiriaid y Tywysog Malcolm yn cwrdd ger Coed Birnam Fawr, gyda chefnogaeth ychwanegol gan Macduff ac Arglwyddi gwrthgiliedig Yr Alban, sydd wedi'u dychryn gan weithredoedd Macbeth. Tra'n gwersylla yng Nghoed Birnam Fawr, mae Malcolm yn gorchymyn i'w filwyr dorri i lawr a chario canghennau coed i guddliwio eu niferoedd.

Wrth i Macbeth baratoi ar gyfer yr ymosodiad, mae'n derbyn newyddion bod ei wraig wedi marw'n sydyn, gan achosi iddo draddodi ymson anobeithiol :

"Yfory, ac yfory, ac yfory

Sy'n ymlusgo ar y cyflymdra pitw hwn

O ddydd i ddydd, hyd sillaf olaf

Amser cofnodedig; ac y mae ein doeau

Ni bob un wedi g'leuo'r ffordd

I ffyliad hyd at angau llychlyd.

Diffodd, diffodd gannwyll fechan!

Nid ydi'n bywyd ni ond cysgod

Sydd yn cerdded, actor truan

Sy'n torsythu a gofidio ei orig

Ar y llwyfan, na chlywir dim amdano wedyn.

Chwedl ydi-hi a adroddir gan ynfytyn,

Yn llawn o sŵn, yn llawn rhyferthwy;

Yn golygu dim."

Eto i gyd, mae'n cael ei galonogi gan warant ymddangosiadol y gwrachod o'i anorchfygiad - "'Wnaiff neb o wraig a anwyd, na, ddim un, / Dy niweidio di, Macbeth", nes bod gwas yn adrodd bod byddin Malcolm yn symud ymlaen ar Dunsinane ar ffurf coed yn symud. Wrth i'r goresgynwyr gipio ei gastell, mae Macbeth yn cael ei wynebu gan Macduff. Mae Macbeth yn dweud wrtho na all "dyn sydd wedi / Ei eni o wraig" ei drechu, ond mae Macduff yn datgelu ei fod wedi'i eni trwy doriad Cesaraidd ac felly na chafodd enedigaeth naturiol. Yn yr ornest ddilynol gyda Macduff, mae Macbeth yn cael ei ladd. Daw Macduff i'w llwyfan yn cludo pen Macbeth wedi'i dorri, ac mae Malcolm yn trafod sut mae trefn wedi'i hadfer. Mae'n awgrymu mai hunanladdiad oedd marwolaeth yr Arglwyddes Macbeth, ac yn datgan ei fwriadau caredig dros y wlad, yn dyrchafu ei Arglwyddi yn ierll, ac yn gwahodd pawb i'w weld yn cael ei goroni yn Scone.

Addasiadau Cymraeg

Blaen ddalen cyhoeddiad 1942

Clawr cyhoeddiad Barddas 2017

Cyhoeddwyd Tragodia Macbeth gan T. Gwynn Jones ar ôl llwyfannu'r ddrama yn Abertawe ac yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caerdydd 1938. Roedd T. Gwynn Jones eisoes wedi cyhoeddi "cyfieithiad meistraidd" o Faust, Goethe ym 1922. Ar glawr y cyhoeddiad cyntaf o Tragodia Macbeth ym 1942, noda'r cyhoeddwyr [Foyles o Lundain] ei bod hi'n "fraint [c]ael cyflwyno'r gwaith hwn i werin Cymru". Aent ymlaen i nodi "Y mae cyhoeddi cyfieithiadau o gampweithiau gwledydd estron yn rhan o'n dyletswydd, ac yn gymorth i gymharu safonau ein llenyddiaeth ac i eangu gorwelion llenyddol ein gwlad. [...] Medrodd yr Athro ddwyn at y gwaith hwn feistrolaeth lwyr ar gyfoeth ein hiaith, ac astudiaeth oes o glasuron y byd." Nodwyd hefyd bod "Yr Athro" wedi cychwyn ar y cyfieithiad "yn gynnar yn ei fywyd, ond ni chwblhawyd y gwaith tan rhyw chwe' mlynedd yn ôl [1936]"

Yn ei gyflwyniad "Gair gan y Cyfieithydd", noda T. Gwynn Jones bod y trosiad wedi ymddangos gyntaf "o wythnos i wythnos ym Mhapur Pawb (Caernarfon) yn 1902". Ail-argraffwyd y trosiad ym misolyn Syr Owen Edwards, Cymru ym 1916, a bwriadwyd ei chyhoeddi fel llyfryn, ond "amcan a luddiwyd gan y rhyfel oedd i roi pen ar ryfel". Ni bu sôn amdani wedyn am dros 20 mlynedd. Noda'r Athro bod awgrym wedi codi y gellid ei llwyfannu yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru Machynlleth 1937, gyda Sybil Thorndike "yn barod i gymryd rhan Arglwyddes Macbeth". Ond "oherwydd diffyg adeilad cymwys at y pwrpas", ni allwyd trefnu hynny. Bwriedwyd eu chyhoeddi wedi'r llwyfanniad ym 1938, "ond daeth rhyfel arall a bu'n rhaid gohirio".

Yn ôl gweddw Gwyn Thomas yn 2017, bu ef hefyd yn gweithio ar ei gyfieithiad o Macbeth "am gryn amser", ac mae’n cofio iddo gael sgwrs gydag Arwel Gruffydd, Cyfarwyddwr Artistig Theatr Genedlaethol Cymru ar faes Eisteddfod Maldwyn a’r Gororau yn 2015. Nid dyma’r cyfieithiad cyntaf gan Gwyn Thomas o waith Shakespeare. Cyhoeddwyd Y Dymestl ym 1996 a Breuddwyd Nos Ŵyl Ifan yn 2000, ac addasodd nifer o ddramâu Shakespeare ar gyfer ffilmiau animeiddiedig i S4C sef y gyfres Shakespeare - Y Dramâu wedi'i Hanimeiddio.

Nododd Arwel Gruffydd yn ei Ragair i'r cyhoeddiad mai'r elfen oruwchnaturiol "yr ymwneud â gwrachod, yr ocwlt, a rhyw hen fyd paganaidd" oedd yr elfennau "mwyaf diddorol" yn y ddrama, ac y soniodd Gwyn "yn frwd amdani yn ein cyfarfod". Cyffelybodd Arwel hefyd weithredoedd a meddylfryd Macbeth i "wladweinwyr cyffelyb yn yr oes hon" [21ain ganrif] "sy'n gwbl argyhoeddedig eu bod yn 'gwneud y peth iawn' - er nad ydynt, hyd y gwyddom, wedi eu swyno gan wrachod - gan ymddangos yn ddi-ildio, yn ddidrugaredd, ac yn greulon ar adegau, ac mae i'w gweithredoedd ganlyniadau pellgyrhaeddol - enbyd hyd yn oed".

Cynyrchiadau nodedig

Ceir yr unig adroddiad llygad-dyst o lwyfannu Macbeth yn oes Shakespeare gan Simon Forman, a welodd berfformiad yn y Globe ar 20 Ebrill 1610. Mae ysgolheigion wedi nodi anghysondebau rhwng adroddiad Forman a'r ddrama fel y mae'n ymddangos yn y Folio Cyntaf. Mae rhai yn credu bod testun y Folio yn addasiad o'r ddrama wreiddiol. Mae hyn wedi arwain at y ddamcaniaeth bod y ddrama yn y Folio yn addasiad ar gyfer perfformiad dan do yn Theatr y Blackfriars (oedd yn cael ei redeg gan y King's Men o 1608).

1930au

Llwyfannwyd trosiad T. Gwynn Jones, Tragodia Macbeth gyntaf yn Llanelli, 11-14 Ebrill 1938 gan gwmni o'r cylch, dan hyfforddiant Meriel Williams o'r Chwaraedy Cenedlaethol Cymru, Llangollen, ac eilwaith wedi hynny yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caerdydd 1938 gan Gwmni'r Eisteddfod dan hyfforddiant Haydn Davies.

Cymeriadau T. Gwynn Jones	Cwmni Abertawe 1938	Cwmni Caerdydd 1938
Duncan	O. Williams	W. J. Griffiths
Malcolm	E. Bonnell	Islwyn Thomas
Donalbain	Arfon Griffiths	Dennis Jones
Macbeth	Maldwyn Lee	Jack James
Arglwyddes Macbeth	Meriel Williams	Dilys Davies
Banquo	Howard Davies	Isaac Davies
Ffleawns	Bryn Bonnell	D. Jones
Macduff	Glyn Phillips	R. T. Williams
Arglwyddes Macduff	Edwina Morgan	Nona Richards
Bachgen, mab Macduff	Donald Francis	(dim manylion)
Ross, Lennox, Angus, Menteith Caithness	Ifor Evans Huw Lewis Joseph Thomas Ben Jones Edgar Howells	Prysor Williams Trefor Lewis Llewelyn Jones D. C. Davies Del Harris
Siward	Bryn Bonnell	T. Lewis
Siward ifanc	Hugh Barnay	D. Jones
Seyton	Arwyn Roberts	Hugh Evans
Hecaté	Mrs Agnes Anthony	(dim manylion)
Dewinesau	Mrs Moss Lloyd, Veris Williams, Mrs M. A. Griffiths,	Phyllis Lloyd A. M. Humphreys Miriam Jenkins
Rhingyll	Emrys Marks	D. Moses Jones
Llofruddion	Emrys Marks, Will Jones, Glyn Phillips,	D. M. Jones, D. R. Jones, D. C. Davies
Porthor	W. H. Williams	Peter Edwards
Meddyg	W. H. Williams	Treharne Davies
Cymdeithes Arglwyddes Macbeth	M. Every	M. M. Jenkins
Milwyr	D. S. Jones, Emrys Marks, Brinley Thomas, Will Jones, Harold Jones, Arfon Griffiths, Huw Thomas, W. J. Howell	(dim manylion)
Drychiolaethau	Mrs O. Richards	(dim manylion)
Drychiolaethau	Mrs B. Bonnell	(dim manylion)
Drychiolaethau	Ruth Powell	(dim manylion)
Drychiolaethau	Irene Jenkins	(dim manylion)
Drychiolaethau	Ena Edwards	(dim manylion)
Gweinidogion Hen ŵr	Kenneth Miles, Frank Francis, John O. Williams	Hugh Evans
Cennad	(dim manylion)	D. R. James
Gwas Macbeth	(dim manylion)	D. R. James

2010au

Cast Macbeth Theatr Genedlaethol Cymru 2017

Llwyfannwyd y ddrama yn Gymraeg gan Theatr Genedlaethol Cymru yng Nghastell Caerffili yn 2017, o dan gyfarwyddyd Arwel Gruffydd; cynllunydd Ruth Hall; goleuo Joe Fletcher; sain Dyfan Jones; cyfarwyddydd cynorthwyol Aled Pedrick: cast

Cymeriad	Cast
Duncan	Llion Williams
Malcolm	Tomos Wyn
Donalbain	Siôn Eifion
Macbeth	Richard Lynch
Yr Arglwyddes Macbeth	Ffion Dafis
Banquo	Gareth John Bale
Macduff	Owain Gwynn
Yr Arglwyddes Macduff	Gwenllian Higginson
Ross, Lennox, Angus, Menteith,	Martin Thomas, Aled Pugh, Phylip Harries, Gareth John Bale
Siward	Phylip Harries
Siward Ifanc	Siôn Eifion
Tair Gwrach	Ffion Dafis, Siôn Eifion, Gwenllian Higginson
Capten	Owain Gwynn
Llofruddion	Siôn Eifion, Phylip Harries, Llion Williams, Tomos Wyn
Porthor	Phylip Harries,
Meddyg	Llion Williams
Gwreigdda	Gwenllian Higginson
Negesydd, Hen ŵr	Llion Williams

Roedd y cynhyrchiad yn deyrnged i'r Athro Gwyn Thomas, a fu farw cyn gweld ei gyfieithiad "newydd" o'r ddrama.

Nododd gohebydd y Daily Post, Eryl Crump - "Mae seddi, wedi'u hadeiladu'n arbennig, yn caniatáu i'r gynulleidfa weld cynhyrchiad agos atoch mewn tair ystafell wahanol iawn yn yr adeilad [castell]. Mae cynllun gwych Ruth Hall ynghyd â goleuadau Joe Fletcher a dyluniad cerddoriaeth Dyfan Jones yn creu profiad theatrig eithriadol iawn."