Cynghanedd sain
Math o gynghanedd yw'r gynghanedd sain, nodwedd hynafol mewn barddoniaeth Gymraeg. Yn wahanol i'r mathau eraill o gynghanedd, rhennir llinell o gynghanedd sain yn dair rhan. Ceir odl rhwng y ddwy ran gyntaf, a chyfatebiaeth gytseiniol rhwng yr ail a'r drydedd ran. Dyma un enghraifft o gynghanedd sain:
- Estron, lladron a llwydrew.
Yma, mae "estron" a "lladron" yn odli. Yna, ceir cynghanedd gytseiniol rhwng "lladron" a llwydrew" i gwblhau'r gynghanedd sain.
Am ymdriniaeth lawn a chynhwysfawr, gweler y llyfryddiaeth safonol isod.
Enghreifftiau eraill
[golygu | golygu cod]- Tra môr yn fur i'r bur hoff bau
- Trwy deimlad gwladgarol, mor swynol yw si
- Wylit, wylit Lywelyn
- Adeg rhedeg drwy'r rhedyn
- Ein calon gan estron ŵr
Llyfryddiaeth
[golygu | golygu cod]- John Morris-Jones, Cerdd Dafod (Gwasg Prifysgol Rhydychen, 1925)
- Alan Llwyd, Anghenion y Gynghanedd (Argraffiad diwygiedig, Cyhoeddiadau Barddas, 2007)
- Myrddin ap Dafydd, Clywed Cynghanedd (Gwasg Carreg Gwalch, 1994)