Chimurenga
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | genre gerddorol  |
|---|---|
| Math | music of Zimbabwe |
| Dechrau/Sefydlu | 1970 |
Mae cerddoriaeth Chimurenga yn genre cerddoriaeth boblogaidd o Zimbabwe a fathwyd ac a boblogeiddiwyd gan Thomas Mapfumo. Gair iaith Shona am "ryddhad" neu "ymryddau" yw Chimurenga, a ddaeth i ddefnydd cyffredin yn ystod 'Bush War' Rhodesia - y gwerthryfel gan bobl ddu frodorol y wlad yn erbyn y llywodraeth a sefydliadau gwynion o dras Brydeinig yn yr 1970au.[1]. Rhodesia oedd yr hen enw drefedigaethol ar y wlad a enwyd yn Zimbabwe yn 1980. Gelwir y brwydrau cynharach yn yr 1890au yn erbyn lluoedd Prydain yn 'Chimurenga Gyntaf'.[1] Mae dehongliad modern y gair wedi'i ymestyn i ddisgrifio brwydr dros hawliau dynol, urddas gwleidyddol a chyfiawnder cymdeithasol.
Datblygodd Mapfumo arddull o gerddoriaeth yn seiliedig ar gerddoriaeth draddodiadol Shona, y mbira, ond yn cael ei chwarae ag offeryniaeth drydan fodern, gyda geiriau wedi'u nodweddu gan sylwebaeth gymdeithasol a gwleidyddol.[2]
Roedd cyfuno'r melodi traddodiadol ag arddul a nodweddion mwy cyfoes fel gitâr drydan i ddynwared sŵn y mbira, yn ffordd o apelio at gynulleidfaoedd yn y cefn gwlad ac yn y dinasoedd a hefyd lledaenu negeseuon gwleidyddol. Wrth gyfuno'r hen a'r newydd llwyddwyd artistiaid fel Thomas Mapfuno a Jonas Sitole hefyd i gynyddu apêl a gwerthiant artistiaid oedd yn canu caneuon Chimurenga.[3]
O'r cyfuno cyfoes yma y daeth genre newydd a elwir Jit. Ymysg bandiau mwyaf adnabyddus yn y math yma o ganu oedd y Four Brothers a'r Bhundu Boys.[3]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ 1.0 1.1 Bertho 2017, t. 137.
- ↑ "What Is Chimurenga?". www.zambuko.com. Cyrchwyd 2016-07-06.
- ↑ 3.0 3.1 "Chimurenga". Ethnomusicology Explained! ar Youtube. 2016.
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]- ar gerddoriaeth Chimurenga yn Almaeneg
