Bert Thomas

Bert Thomas
Bert Thomas
Ganwyd	Herbert Samuel Thomas ; 13 Hydref 1883 ; Casnewydd
Bu farw	6 Medi 1966 ; Bayswater, Llundain
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Punch ;
Galwedigaeth	cartwnydd, darlunydd
Blodeuodd	1909
Cyflogwr	Punch ;
Gwobr/au	MBE

Cartwnydd gwleidyddol o Gymru oedd Herbert Samuel "Bert" Thomas MBE (13 Hydref 1883 – 6 Medi 1966). Bu'n cyfrannu at gylchgrawn Punch a chreu posteri propaganda Prydeinig adnabyddus yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf a'r Ail Ryfel Byd.

Gyrfa

Ymunodd Thomas â Punch ym 1905 a chyfrannodd tan 1935. Yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf roedd yn aelod o'r Artists Rifles.

Dechreuodd cartwnau gwleidyddol Thomas gael eu cynnwys mewn arddangosfeydd oriel fel caricatures artistig cyn gynhared â 1913, mewn arddangosfa ar y Strand gan y Society of Humorous Art ac yn 1916, ei gartŵn yn erbyn y Clyde strikers^[1] gyda'r Kaiser yn dweud "pass friend" i streiciwr yn ymddangos mewn arddangosfa o gartwnau rhyfel yn y Graves Galleries ar Pall Mall.^[2]

Yn 1918 daeth yn adnabyddus yn genedlaethol am ei gartwn "Arf a mo, Kaiser", a dynnwyd mewn deg munud ar gyfer ymgyrch Smokes for Tommy Dispatch Weekly. Cododd y cartŵn bron i chwarter miliwn o bunnoedd tuag at "comforts" (tybaco a sigaréts) ar gyfer milwyr rheng flaen a chafodd y ddelwedd ei ail-dynnu a'i ddefnyddio yn ystod yr Ail Ryfel Byd gyda'r pennawd "Arf a mo, 'itler".^[3] Gwnaeth yr Almaenwyr wahardd y cartŵn "Arf a mo, 'itler" ac i sicrhau nad oedd carcharorion Prydeinig yn colli eu parseli, creodd amrywiad gyda'r pennawd "Are we downhearted?"

Derbyniodd yr MBE yn Anrhydeddau Pen-blwydd 1918.

Bywyd personol

Bu farw Thomas yn ei gartref yn 33 Inverness Terrace, Bayswater, Llundain, ar 6 Medi 1966, ar ol dioddef strôc. Fe'i claddwyd ym Mynwent Kensal Green, Llundain.

Y cerflunydd Ivor Thomas (1873-1913) oedd ei frawd.

Roedd ei fab Peter hefyd yn creu cartwnau ar gyfer Punch.

Llyfryddiaeth

Thomas, Bert (1936). Cartoons and Character Drawing. OCLC 503806609.

Cyfeiriadau

↑ "Better Labour Outlook. The Clyde Strikers Returning, Causes Of Discontent". The Times]. 4 March 1915. t. 10.^{[dolen farw]}
↑ "Humour In Art. The Value Of The Grotesque". The Times]. 4 December 1913. t. 11. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-01-31. Cyrchwyd 2018-07-25.
↑ J. Bourne (2001), Who's Who in World War One, Taylor & Francis, p. 283, ISBN 9780415141802

[CS168756324-1] "Better Labour Outlook. The Clyde Strikers Returning, Causes Of Discontent". The Times]. 4 March 1915. t. 10.^{[dolen farw]}

[CS186843524-2] "Humour In Art. The Value Of The Grotesque". The Times]. 4 December 1913. t. 11. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-01-31. Cyrchwyd 2018-07-25.

[3] J. Bourne (2001), Who's Who in World War One, Taylor & Francis, p. 283, ISBN 9780415141802

[1]

[2]

[3]