Beibl 1588

Dalen gynta Beibl 1588.

Beibl 1588 oedd y fersiwn llawn cyntaf o'r Beibl i ymddangos yn Gymraeg. Yr Esgob William Morgan (1545 - 10 Medi 1604), ficer Llanrhaeadr-ym-Mochnant ynghyd â Llanarmon Mynydd Mawr ar y pryd, oedd yn bennaf gyfrifol am y gwaith. Credir yn gyffredinol mai cyhoeddi'r Beibl hwn yn gymaint a dim arall fu'n gyfrifol i'r Gymraeg oroesi.

Stamp answyddogol yn dathlu pedwerydd ganmlwyddiant Testament Newydd 1567 (1567-1967)

Roedd cyfieithiad William Salesbury o'r Testament Newydd wedi bod ar gael ers 1567, ac er fod yna dipyn o feirniadu ar Gymraeg hwnnw, roedd cyfieithiad Salesbury yn rhoi sail hynod werthfawr i gyfieithiad newydd William Morgan. Erbyn 1587 roedd William Morgan wedi gorffen cyfieithu'r Hen Destament, y Testament Newydd a'r Apocryffa, ac fe aeth y cyfan drwy'r wasg yn 1588.

Llyfryddiaeth

• Isaac Thomas, William Morgan a'i Feibl (Gwasg Prifysgol Cymru, Caerdydd, 1988)
• Prys Morgan, Beibl i Gymru (Pwyllgor Dathlu Pedwarcanmlwyddiant Cyfieithu'r Beibl/Gwasg Cambria, 1988) - copi digidol

Dolenni allanol

• Llyfrgell Genedlaethol Cymru: copi digidol gyda chyflwyniad
• Llyfrgell Genedlaethol Cymru: Erthyglau ar Feibl 1588