Parasetamol

Oddi ar Wicipedia
Parasetamol
Delwedd:N-Acetyl-p-aminophenol.svg, Paracetamol-skeletal.svg
Enghraifft o'r canlynolmath o endid cemegol Edit this on Wikidata
Mathacetamides, aromatic amide, phenols Edit this on Wikidata
Màs151.063 uned Dalton Edit this on Wikidata
Fformiwla gemegolC₈h₉no₂ edit this on wikidata
Enw WHOParacetamol edit this on wikidata
Clefydau i'w trinGorwres, poen, tueddiad at ddioddef o ffliw difrifol, nasopharyngitis edit this on wikidata
BeichiogrwyddCategori beichiogrwydd awstralia a, categori beichiogrwydd unol daleithiau america c edit this on wikidata
Rhan oresponse to paracetamol Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae parasetamol, a elwir hefyd yn acetaminophen neu APAP, yn feddyginiaeth a ddefnyddir i drin poen a thwymyn. Y fformiwla cemegol ar gyfer y cyffur hwn yw C₈H₉NO₂. Fe'i defnyddir fel arfer ar gyfer rhyddhad rhag poen ysgafn i gymedrol. Mae'r dystiolaeth am ei werth i leddfu twymyn mewn plant yn ansicr.[1][2] Fe'i gwerthir yn aml mewn cyfuniad â chynhwysion eraill, megis mewn llawer o feddyginiaethau ar gyfer annwyd. Defnyddir parasetamol mewn cyfuniad â meddyginiaeth opioid hefyd, ar gyfer poen mwy difrifol fel poen canser a phoen ar ôl llawdriniaeth.[3] Fe'i defnyddir fel arfer trwy ei lyncu ond mae hefyd ar gael mewn ffurf i'w gweini trwy'r rectwm neu yn fewnwythiennol. Mae effeithiau'n para rhwng dwy a phedair awr.

Mae parasetamol yn ddiogel, fel arfer o ddefnyddio'r dosau a argymhellir.[4] Weithiau y bydd brechau croen difrifol yn digwydd fel sgil effaith cymryd parasetamol a gall dos rhy uchel arwain at fethiant yr afu. Ymddengys ei fod yn ddiogel i'w ddefnyddio yn ystod beichiogrwydd ac wrth fwydo ar y fron.[5] Gall cleifion sy'n byw efo chlefyd yr afu ei ddefnyddio ond mewn dosau is.[6] Mae parasetamol wedi'i ddosbarthu fel poenliniarydd ysgafn.[7]. Nid oes ganddo weithgaredd gwrthlidiol sylweddol. Nid yw'n hollol glir a sut mae'r cyffur yn gweithio.[8]

Darganfuwyd parasetamol ym 1877.[9] Dyma'r feddyginiaeth fwyaf cyffredin ar gyfer poen a thwymyn yn Ewrop a'r Unol Daleithiau.[10] . Mae ar Restr Meddyginiaethau Hanfodol Sefydliad Iechyd y Byd, sef restr o'r meddyginiaethau mwyaf effeithiol a diogel sydd eu hangen mewn system iechyd[11]. Mae parasetamol ar gael fel meddyginiaeth generig ac o dan enwau masnachol megis Anadin, Tylenol a Panadol ymhlith eraill[12] .

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. ↑ Meremikwu, M; Oyo-Ita, A (2002). "Paracetamol for treating fever in children". The Cochrane Database of Systematic Reviews (2): CD003676. doi:10.1002/14651858.CD003676. PMID 12076499.
  2. ↑ De Martino, Maurizio; Chiarugi, Alberto (2015). "Recent Advances in Pediatric Use of Oral Paracetamol in Fever and Pain Management". Pain and Therapy 4 (2): 149–168. https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs40122-015-0040-z.
  3. ↑ Scottish Intercollegiate Guidelines Network (SIGN) (2008). "6.1 and 7.1.1". Guideline 106: Control of pain in adults with cancer (PDF). Scotland: National Health Service (NHS). ISBN 9781905813384.
  4. ↑ Russell, FM; Shann, F; Curtis, N; Mulholland, K (2003). "Evidence on the use of paracetamol in febrile children". Bulletin of the World Health Organization 81 (5): 367–72. PMC 2572451. PMID 12856055. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=2572451.
  5. ↑ "Acetaminophen". The American Society of Health-System Pharmacists. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 5 June 2016. Cyrchwyd 16 September 2016. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  6. ↑ Lewis, JH; Stine, JG (June 2013). "Review article: prescribing medications in patients with cirrhosis - a practical guide". Alimentary pharmacology & therapeutics 37 (12): 1132–56. doi:10.1111/apt.12324. PMID 23638982.
  7. ↑ Hochhauser, Daniel (2014). Cancer and its Management. John Wiley & Sons. t. 119. ISBN 9781118468715.
  8. ↑ McKay, Gerard A.; Walters, Matthew R. (2013). "Non-Opioid Analgesics". Lecture Notes Clinical Pharmacology and Therapeutics (arg. 9th). Hoboken: Wiley. ISBN 9781118344897.
  9. ↑ Mangus, Brent C.; Miller, Michael G. (2005). Pharmacology application in athletic training. Philadelphia, Pennsylvania: F.A. Davis. t. 39. ISBN 9780803620278.
  10. ↑ Aghababian, Richard V. (22 October 2010). Essentials of emergency medicine. Jones & Bartlett Publishers. t. 814. ISBN 978-1-4496-1846-9.Check date values in: |date= (help)
  11. ↑ "WHO Model List of Essential Medicines (19th List)" (PDF). World Health Organization. April 2015. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 13 December 2016. Cyrchwyd 8 December 2016. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  12. ↑ Hamilton, Richard J. (2013). Tarascon pocket pharmacopoeia : 2013 classic shirt-pocket edition (arg. 27th). Burlington, Massachusetts: Jones & Bartlett Learning. t. 12. ISBN 9781449665869.

Rhybudd Cyngor Meddygol[golygu | golygu cod]


Cyngor meddygol

Sgrifennir tudalennau Wicipedia ar bwnc iechyd er mwyn rhoi gwybodaeth sylfaenol, ond allen nhw ddim rhoi'r manylion sydd gan arbenigwyr i chi. Mae llawer o bobl yn cyfrannu gwybodaeth i Wicipedia. Er bod y mwyafrif ohonynt yn ceisio osgoi gwallau, nid ydynt i gyd yn arbenigwyr ac felly mae'n bosib bod peth o'r wybodaeth a gynhwysir ar y ddalen hon yn anghyflawn neu'n anghywir.

Am wybodaeth lawn neu driniaeth ar gyfer afiechyd, cysylltwch â'ch meddyg neu ag arbenigwr cymwys arall!

Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Parasetamol&oldid=11718642"