Rhyfel cyfiawn

Dywedir mai Awstin Sant oedd y cyntaf i ddadlau o blaid y syniad o ryfel cyfiawn. Un o athronwyr amlycaf y syniad yn awr yw Michael Walzer.

Yn ôl Thomas Aquinas, amodau rhyfel cyfiawn yw:

1. auctoritas principis : rhaid choeddi'r rhyfel gan awdurdod cyhoeddus sydd a'r hawl i wneud hynny. Os yw'r rhyfel yn cael ei gyhoeddi ar sail penderfyniad unigol, persona privata, ni all fod yn gyfiawn;
2. causa justa : rhaid i'r achos fod yn un cyfiawn; dyma'r amod sy'n achosi fwyaf o drafferth i'w dehongli;
3. intentio recta : ni ddylai fod unrhyw fwriad heblaw sicrhau fod daioni yn fuddugoliaethus, heb unrhyw fwriadau cudd.

Ymhlith yr arweinwyr crefyddol ac athronwyr sydd wedi mynegi barn ar y pwnc mae:

• Cicero (106 CC-43 CC)
• Awstin Sant (354-430)
• Sant Thomas Aquinas (1225-1274)
• Stanislaw o Skarbimierz (1360-1431)
• Francisco de Vitoria (1492-1546)
• Francisco Suarez (1548-1617)
• Hugo Grotius (1583-1645)
• Baron von Pufendorf (1632-1694)
• Emerich de Vattel (1714-1767)
• Immanuel Kant (1724-1804)
• Paul Tillich (1886-1965)
• Reinhold Niebuhr (1892-1971)
• H. Richard Niebuhr (1894-1962)
• Paul Ramsey (1913-1988)
• Michael Walzer (1935-)
• James Turner Johnson
• Jean Bethke Elshtain
• Louis Iasiello (1950-)
• Timothy P. Jackson (1954-)
• Brian Orend (1970-)