Richard Owen (Y Diwygiwr)

Cefndir

Diwygiwr, gweinidog Methodist Calfinaidd oedd Richard Owen. Cafodd ei fagu yn Ystum Werddon, Llangristiolus, Ynys Mon. Yn 1839 fe gannwyd Richard Owen. Ei fam oedd Mary Owen a'i dâd John Owen. Bu farw ei dad pan oedd yn 11 mlwydd oed a fe gollodd ei frawd hynnaf ar ôl tua blwyddyn, roedd cwrs ysgol y fachgen yn fylchog. Ei briod oedd Ellen Owen (née Evans) yn 1867, chwaet i'r Parch. Am bedair blynedd roeddent yn byw yn Rhos-cefn-hir. Pentraeth — Ellen yn masnachu, ac Richard yn efengylu. Roedddent wedyn yn byw am dymor yn Llundain, ac ar ei ddychweliad yn ol yn 1873 fe'i hordeiniwyd. Ar ol dod yn ol ac ymsefydlu roedd yn amlwg ei fod wedi cael dylanwad dros Gymru gyfan. Am dymor byr roedd ei gartref yn Ninbych ac wedyn yn Aberystwyth, a bu farw yn Nhycroes, Pentraeth, Môn, 16 Chwefror 1887.

Gyrfa

Pan ddaeth yr amser iddo ymuno a'r weinidogiaeth roedd gwrthdaro ymuysg yr arweinwyr. Y rheswm am hyn oedd ei bod nhw yn meddwl fod angen gwait paratoi. Wrth iddo dyfu i fyny, gofynnai eglwys fach Cana ar gwr yr ardal am ei gymorth, roedd ganddo deimladau cryf o atyniad tuag at yr eglwys. Cafodd Daafydd Morgan ei ddiwygu, yng ngrym hyn fe'i gyflwynodd ei hyn yn ffurfiol fel ymgeisydd am y weinidogaeth. Cafodd saith eglwys i bregethu ynddynt, £10 a gafodd gan y dosbarth ar gael cwrs o addysg yn Ysgol Frutanaidd Llangefni. Fe ymunodd a Goleg y Bala yn 1863, roedd yn anodd iawn, hyd yn oed amhosib, iddo i wneud cynnydd enfawr yn ei waith gan ei fod yn efengylydd wneuthur. Fe wnaeth pobl Ffestiniog drefnu i'r prifathro a'r disgybl disyml gyd-bregethu o fewn yr un oedfa. Fe wnaeth bob barn condemaidd oedd gan Dr. Lewis Edwards ynglyn a Richard Owen ddiflanu. Fydd i'n llwyddianus iawn yn denu sylw pob unigoilyn yn y gynilleidfa.