Mercia: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 23:53, 19 Hydref 2009

Roedd Mercia (neu Mersia; Eingl-sacsoneg: Mierce, "pobl y gororau"), yn un o deyrnasoedd yr Eingl-sacsonaidd, gyda'i chalon o gwmpas dyffryn Afon Trent.

Roedd Mercia'n ffinio â nifer o deyrnasoedd Cymru, yn enwedig Powys, a bu llawer o ymladd rhyngddynt, ond hefyd ambell dro gynghrair. Y brenin cyntaf y gwyddir amdano oedd Creoda, a ddaeth i rym tua 585. Dilynwyd ef gan ei fab, Pybba, yn 593. Dilynwyd ef gan Cearl yn 606, yna daeth Penda yn frenin. Gwnaeth Penda gynghrair gyda nifer o'r brenhinoedd Cymreig i ymgyrchu yn erbyn Northumbria, yn enwedig Cadwallon ap Cadfan, brenin Gwynedd.

Lladdwyd Penda gan y Northunbriaid ym Mrwydr Winwaed yn 655, ac am gyfnod gwanychwyd Mercia yn fawr. Yn ddiweddarach, tua dechrau'r 8fed ganrif, cryfhaodd y deyrnas eto, a chipiwyd darn sylweddol o ddwyrain Powys, yn cynnwys y brifddinas, Pengwern. Daeth Æthelbald yn frenin yn 716, ac wedi iddo ef farw bu rhyfel am yr orsedd a enillwyd gan Offa. Yn ddiweddarach edwinodd grym Mercia, cipiwyd rhan ddwyreiniol y deyrnas gan y Daniaid a thyfodd Wessex i fod y mwyaf grymus o deyrnasoedd Lloegr.

Brenhinoedd a rheolwyr Mercia

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
-[[Image:Kingdom of Mercia.png|thumb|275px|right|Terynas Mercia, yn dangos y deyrnas wreiddiol yn y 6ed ganrif mewn gwyrdd tywyll, a maint eithaf y deyrnas rhwng y 7fed a'r 9fed ganrif mewn gwydd golau.]]
+[[Delwedd:Kingdom of Mercia.png|thumb|275px|right|Terynas Mercia, yn dangos y deyrnas wreiddiol yn y 6ed ganrif mewn gwyrdd tywyll, a maint eithaf y deyrnas rhwng y 7fed a'r 9fed ganrif mewn gwyrdd golau.]]
-Roedd '''Mercia''' (neu '''Mersia'''; [[Eingl-Sacsoneg]]:''Mierce'', "pobl y gororau"), yn un o deyrnasoedd yr [[Eingl-Sacsoniaid]], gyda'i chalon o gwmpas dyffryn [[Afon Trent]].
+Roedd '''Mercia''' (neu '''Mersia'''; [[Eingl-sacsoneg]]: ''Mierce'', "pobl y gororau"), yn un o deyrnasoedd yr [[Eingl-sacsonaidd]], gyda'i chalon o gwmpas dyffryn [[Afon Trent]].
-Roedd Mercia'n ffinio â nifer o deyrnasoedd cymru, yn enwedig [[Teyrnas Powys|Powys]], a bu llawer o ymladd rhyngddynt, ond hefyd ambell dro gynghrair. Y brenin cyntaf y gwyddir amdano oedd Creoda, a ddaeth i rym tua 585. Dilynwyd ef gan ei fab, [[Pybba]], yn 593. Dilynwyd ef gan Cearl yn 606, yna daeth [[Penda]] yn frenin. Gwnaeth Penda gynghrair gyda nifer o'r brenhinoedd Cymreig i ymgyrchu yn erbyn [[Northumbria]], yn enwedig [[Cadwallon ap Cadfan]], brenin [[Teyrnas Gwynedd|Gwynedd]].
+Roedd Mercia'n ffinio â nifer o deyrnasoedd Cymru, yn enwedig [[Teyrnas Powys|Powys]], a bu llawer o ymladd rhyngddynt, ond hefyd ambell dro gynghrair. Y brenin cyntaf y gwyddir amdano oedd Creoda, a ddaeth i rym tua 585. Dilynwyd ef gan ei fab, [[Pybba]], yn 593. Dilynwyd ef gan Cearl yn 606, yna daeth [[Penda]] yn frenin. Gwnaeth Penda gynghrair gyda nifer o'r brenhinoedd Cymreig i ymgyrchu yn erbyn [[Northumbria]], yn enwedig [[Cadwallon ap Cadfan]], brenin [[Teyrnas Gwynedd|Gwynedd]].
+Lladdwyd Penda gan y Northunbriaid ym Mrwydr Winwaed yn 655, ac am gyfnod gwanychwyd Mercia yn fawr. Yn ddiweddarach, tua dechrau'r [[8fed ganrif]], cryfhaodd y deyrnas eto, a chipiwyd darn sylweddol o ddwyrain Powys, yn cynnwys y brifddinas, [[Pengwern]]. Daeth [[Ethelbald, brenin Mercia|Æthelbald]] yn frenin yn [[716]], ac wedi iddo ef farw bu rhyfel am yr orsedd a enillwyd gan [[Offa, brenin Mercia|Offa]]. Yn ddiweddarach edwinodd grym Mercia, cipiwyd rhan ddwyreiniol y deyrnas gan y Daniaid a thyfodd [[Wessex]] i fod y mwyaf grymus o deyrnasoedd Lloegr.
-Lladdwyd Penda gan y Northunbriaid ym Mrwydr Winwaed yn 655, ac am gyfnod gwanychwyd Mercia yn fawr. Yn ddiweddarach, tua dechrau'r [[8fed ganrif]], cryfhaodd y deyrnas eto, a chipiwyd darn sylweddol o ddwyrain Powys, yn cynnwys y brifddinas, [[Pengwern]]. Daeth [[Ethelbald, brenin Mercia|Æthelbald]] yn frenin yn [[716]], ac wedi iddo ef farw bu rhyfel am yr orsedd a enillwyd gan [[Offa, brenin Mercia|Offa]]. Yn ddiweddarach edwinodd grym Mercia, cipiwyd rhan ddwyreiniol y dernas gan y Daniaid a thyfodd [[Wessex]] i fod y mwyaf grymus o deyrnasoedd Lloegr.
 ==Brenhinoedd a rheolwyr Mercia ==