Siwgr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Dim crynodeb golygu |
B robot yn ychwanegu: bs:Šećer, ia:Sucro yn tynnu: la:Saccharosium |
||
| Llinell 32: | Llinell 32: | ||
[[bg:Захар]] |
[[bg:Захар]] |
||
[[bn:চিনি]] |
[[bn:চিনি]] |
||
[[bs:Šećer]] |
|||
[[ca:Sucre]] |
[[ca:Sucre]] |
||
[[ce:Шекар]] |
[[ce:Шекар]] |
||
| Llinell 54: | Llinell 55: | ||
[[hr:Šećeri]] |
[[hr:Šećeri]] |
||
[[hu:Cukor]] |
[[hu:Cukor]] |
||
[[ia:Sucro]] |
|||
[[id:Gula]] |
[[id:Gula]] |
||
[[io:Sukro]] |
[[io:Sukro]] |
||
| Llinell 64: | Llinell 66: | ||
[[ka:შაქარი]] |
[[ka:შაქარი]] |
||
[[ko:설탕]] |
[[ko:설탕]] |
||
[[la:Saccharosium]] |
|||
[[lt:Cukrus]] |
[[lt:Cukrus]] |
||
[[lv:Cukurs]] |
[[lv:Cukurs]] |
||
Fersiwn yn ôl 23:11, 20 Medi 2009
Fath o garbohydrad yw siwgr, a'r hyn a ddefnyddir i baratoi bwyd yw'n grisialau gwyn, sef swcros. Y siwgr sydd mewn celloedd blanhigion neu anifeiliaid yw glwcos.
Cemeg
Mewn biocemeg, mae siwgr yn moleciwl carbohydrad symlaf, sef monosaccharid a disaccharid. Mae siwgr yn cynnwys grŵp aldehyd (-CHO) neu grŵp keton (C=O) gan bondiau dwbl carbon-ocsigen a mae siwgr amlaf yn (CH2O)n gan yr n yn rhwybeth rhwng 3 a 7. Beth bynnag, mae deoxyribos yn eithriad am fod ef yn siwgr heb ocsigen.
Rhennir siwgr ar ôl ei cynnwys carbon hefyd, ac er enghraifft mae siwgr trios (C3H6O3) a siwgr pentos. Mae siwgr pentos yn cynnwys ribos a deocsiribos sydd mewn asid niwcleig (DNA). Mae siwgr hecsos yn cynnwys glwcos (ATP) sydd yn bwysig i gynhyrchu ynny. Mae planhigion yn cynhyrchu glwcos (C6H12O6) yn ystod ffotosynthesis ac yn ei droi hi i starts i'w storio.
Siwgr sydd yn rhoi flas i fwyd
Cynhyrchir siwgr o wialenni siwgr, betys siwgr neu palmwydd siwgr. Gwledydd sydd yn cynhyrchu siwgr yw'n cynnwys Awstralia, Brasil a Thailand, ond mae'r cynhyrchwyr bennaf yn wledydd America Ladin, y Môr Caribî a'r Dwyrain Pell.