Siwgr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
JAnDbot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn ychwanegu: be-x-old, ce, mn yn newid: af |
GhalyBot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn ychwanegu: arz:سكر |
||
| Llinell 25: | Llinell 25: | ||
[[af:Suikers]] |
[[af:Suikers]] |
||
[[ar:سكر]] |
[[ar:سكر]] |
||
[[arz:سكر]] |
|||
[[bat-smg:Sokros]] |
[[bat-smg:Sokros]] |
||
[[be:Цукар]] |
[[be:Цукар]] |
||
Fersiwn yn ôl 21:07, 14 Mawrth 2009
Fath o garbohydrad yw siwgr, a'r hyn a ddefnyddir i baratoi bwyd yw'n grisialau gwyn, sef swcros. Y siwgr sydd mewn celloedd blanhigion neu anifeiliaid yw glwcos.
Cemeg
Mewn biocemeg, mae siwgr yn moleciwl carbohydrad symlaf, sef monosaccharid a disaccharid. Mae siwgr yn cynnwys grŵp aldehyd (-CHO) neu grŵp keton (C=O) gan bondiau dwbl carbon-ocsigen a mae siwgr amlaf yn (CH2O)n gan yr n yn rhwybeth rhwng 3 a 7. Beth bynnag, mae deoxyribos yn eithriad am fod ef yn siwgr heb ocsigen.
Rhennir siwgr ar ôl ei cynnwys carbon hefyd, ac er enghraifft mae siwgr trios (C3H6O3) a siwgr pentos. Mae siwgr pentos yn cynnwys ribos a deocsiribos sydd mewn asid niwcleig (DNA). Mae siwgr hecsos yn cynnwys glwcos (ATP) sydd yn bwysig i gynhyrchu ynny. Mae planhigion yn cynhyrchu glwcos (C6H12O6) yn ystod ffotosynthesis ac yn ei droi hi i starts i'w storio.
Siwgr sydd yn rhoi flas i fwyd
Cynhyrchir siwgr o wialenni siwgr, betys siwgr neu palmwydd siwgr. Gwledydd sydd yn cynhyrchu siwgr yw'n cynnwys Awstralia, Brasil a Thailand, ond mae'r cynhyrchwyr bennaf yn wledydd America Ladin, y Môr Caribî a'r Dwyrain Pell.