Santes Tudful: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
RwthTomos1948 (sgwrs | cyfraniadau)
1,137 golygiad
BDim crynodeb golygu
Sian EJ (sgwrs | cyfraniadau)
58,007 golygiad
Rhedeg AWB i glirio gwallau using AWB
Llinell 5: Llinell 5:
==Hanes a thraddodiad==
==Hanes a thraddodiad==


Roedd Tudful yn un o 24 o ferched [[Brychan Brycheiniog]]. <ref>Jones, T.T. 1977, The daughters of Brychan, Brycheiniog Cyf.XVII</ref>Priododd Cynged ap Cadell Deyrnllwg ac roedd hi yn fam i Brochwel Ysgithrog ac yn famgu i Tysilio. Yn 480 roedd ar ei ffordd i ymweld â thad pan cafodd ei lladd "gan baganiaid" ger Merthyr Tudful.<ref name=Breverton/>.
Roedd Tudful yn un o 24 o ferched [[Brychan Brycheiniog]].<ref>Jones, T.T. 1977, The daughters of Brychan, Brycheiniog Cyf.XVII</ref> Priododd Cynged ap Cadell Deyrnllwg ac roedd hi yn fam i Brochwel Ysgithrog ac yn famgu i Tysilio. Yn 480 roedd ar ei ffordd i ymweld â thad pan cafodd ei lladd "gan baganiaid" ger Merthyr Tudful.<ref name=Breverton/>.


Fodd bynnag, gall 'merthyr' yn y Gymraeg olygu "eglwys (er cof am sant neu ar ei fedd)"; ceir enwau lleol tebyg eraill yn ne Cymru, e.e. [[Merthyr Cynog]], [[Merthyr Dyfan]] a [[Merthyr Mawr]], a cheir ''merther'' yn y [[Gernyweg]] a ''merzher'' yn [[Llydaweg]] hefyd, i gyd mewn enwau lleoedd.<ref>''[[Geiriadur Prifysgol Cymru]]'', cyfrol III, tud. 2436.</ref> Gall fod y hanes am ei lladd wedi datblygu fel ymgais i esbonio'r enw "Merthyr Tudful".
Fodd bynnag, gall 'merthyr' yn y Gymraeg olygu "eglwys (er cof am sant neu ar ei fedd)"; ceir enwau lleol tebyg eraill yn ne Cymru, e.e. [[Merthyr Cynog]], [[Merthyr Dyfan]] a [[Merthyr Mawr]], a cheir ''merther'' yn y [[Gernyweg]] a ''merzher'' yn [[Llydaweg]] hefyd, i gyd mewn enwau lleoedd.<ref>''[[Geiriadur Prifysgol Cymru]]'', cyfrol III, tud. 2436.</ref> Gall fod y hanes am ei lladd wedi datblygu fel ymgais i esbonio'r enw "Merthyr Tudful".
Llinell 26: Llinell 26:
[[Categori:Seintiau Cymru]]
[[Categori:Seintiau Cymru]]
[[Categori:Teyrnas Brycheiniog]]
[[Categori:Teyrnas Brycheiniog]]
[[Categori: Santesau Celtaidd 388-680]]
[[Categori:Santesau Celtaidd 388-680]]
[[Categori:Oes y Seintiau]]
[[Categori:Oes y Seintiau]]

Fersiwn yn ôl 06:02, 3 Ionawr 2018

Santes Tudful, Eglwys Gadeiriol Llandaf
Afbais Cyngor Merthyr Tudful, gyda'r Santes Tudful

Santes a roes ei henw i dref Merthyr Tudful oedd Tudful (bu farw c. 480).[1]

Hanes a thraddodiad

Roedd Tudful yn un o 24 o ferched Brychan Brycheiniog.[2] Priododd Cynged ap Cadell Deyrnllwg ac roedd hi yn fam i Brochwel Ysgithrog ac yn famgu i Tysilio. Yn 480 roedd ar ei ffordd i ymweld â thad pan cafodd ei lladd "gan baganiaid" ger Merthyr Tudful.[1].

Fodd bynnag, gall 'merthyr' yn y Gymraeg olygu "eglwys (er cof am sant neu ar ei fedd)"; ceir enwau lleol tebyg eraill yn ne Cymru, e.e. Merthyr Cynog, Merthyr Dyfan a Merthyr Mawr, a cheir merther yn y Gernyweg a merzher yn Llydaweg hefyd, i gyd mewn enwau lleoedd.[3] Gall fod y hanes am ei lladd wedi datblygu fel ymgais i esbonio'r enw "Merthyr Tudful".

Bu yn santes poblogaidd gyda'r werin yn yr Oesoedd Canol ond ceisiodd yr Eglwys Catholig gwanychu cred y werin ynddi.

Ei dydd gŵyl yw 23 Awst.

Gweler Hefyd

Dylid darllen yr hanes hwn ynghyd-destun "Santesau Celtaidd 388-680."

Eicon o Santes Tudful, yn Eglwys Santes Tudful, yng nghanol tref Merthyr.

Cyfeiriadau

  1. ↑ 1.0 1.1 T. D. Breverton, The Book of Welsh Saints (Cyhoeddiadau Glyn Dŵr, 2001).
  2. ↑ Jones, T.T. 1977, The daughters of Brychan, Brycheiniog Cyf.XVII
  3. ↑ Geiriadur Prifysgol Cymru, cyfrol III, tud. 2436.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Santes_Tudful&oldid=4274602"