Pegwn y De: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B →Gweler hefyd: remove redundant template, link FA now managed from Wikidata, removed: {{Cyswllt erthygl ddethol|mk}} using AWB |
B clean up |
||
Llinell 5: | Llinell 5: | ||
Pegwn y De daearyddol yw'r echel o gwmpas yr hwn y mae'r ddaear yn troi. |
Pegwn y De daearyddol yw'r echel o gwmpas yr hwn y mae'r ddaear yn troi. |
||
Y Norwywr [[Roald Amundsen]] oedd y dyn cyntaf i gyrraedd Pegwn y De. Cyrhaeddod ar [[14 Rhagfyr]], [[1911]]. Cyrhaeddodd [[Robert Falcon Scott|Capten Scott]] un mis ar ôl hynny, ond yn ystod ei daith yn ôl bu farw Scott a'i griw o newyn a'r oerni. |
Y Norwywr [[Roald Amundsen]] oedd y dyn cyntaf i gyrraedd Pegwn y De. Cyrhaeddod ar [[14 Rhagfyr]], [[1911]]. Cyrhaeddodd [[Robert Falcon Scott|Capten Scott]] un mis ar ôl hynny, ond yn ystod ei daith yn ôl bu farw Scott a'i griw o newyn a'r oerni. |
||
Ar ôl hynny aeth nifer o bobl eraill i'r pegwn, yn cynnwys [[Vivian Fuchs|Fuchs]], [[Antero Havola|Havola]], [[Albert P. Crary|Crary]], a [[Ranulph Twistleton-Wykeham Fiennes|Fiennes]]. |
Ar ôl hynny aeth nifer o bobl eraill i'r pegwn, yn cynnwys [[Vivian Fuchs|Fuchs]], [[Antero Havola|Havola]], [[Albert P. Crary|Crary]], a [[Ranulph Twistleton-Wykeham Fiennes|Fiennes]]. |
||
[[Richard Byrd]] oedd y dyn cyntaf i hedfan uwchben Pegwn y De, ar ([[29 Tachwedd]], [[1929]]). |
[[Richard Byrd]] oedd y dyn cyntaf i hedfan uwchben Pegwn y De, ar ([[29 Tachwedd]], [[1929]]). |
||
Llinell 18: | Llinell 18: | ||
== Pegwn daear-fagnetaidd y De == |
== Pegwn daear-fagnetaidd y De == |
||
Mae Pegwn daear-fagnetaidd y De (pegwn magnetaidd amgen) ger Pegwn daearyddol y De. |
Mae Pegwn daear-fagnetaidd y De (pegwn magnetaidd amgen) ger Pegwn daearyddol y De. |
||
== Pegwn mwyaf anghysbell y De == |
== Pegwn mwyaf anghysbell y De == |
||
Llinell 27: | Llinell 27: | ||
* [[Hydred]] a [[Lledred]] |
* [[Hydred]] a [[Lledred]] |
||
* [[Pegwn y Gogledd]] |
* [[Pegwn y Gogledd]] |
||
[[Categori:Y Pegynau|De, Pegwn y]] |
[[Categori:Y Pegynau|De, Pegwn y]] |
Fersiwn yn ôl 11:09, 14 Mawrth 2017
Pegwn y De yw pwynt mwyaf deheuol y Ddaear; y De absoliwt, cymar deheuol Pegwn y Gogledd. Does dim un safle penodol i Begwn y De, ond mae ei lleoliad yn cael ei ddiffinio mewn pedair ffordd wahanol. Mae Pegwn y De ar gyfandir yr Antarctig.
Pegwn daearyddol y De
Pegwn y De daearyddol yw'r echel o gwmpas yr hwn y mae'r ddaear yn troi.
Y Norwywr Roald Amundsen oedd y dyn cyntaf i gyrraedd Pegwn y De. Cyrhaeddod ar 14 Rhagfyr, 1911. Cyrhaeddodd Capten Scott un mis ar ôl hynny, ond yn ystod ei daith yn ôl bu farw Scott a'i griw o newyn a'r oerni.
Ar ôl hynny aeth nifer o bobl eraill i'r pegwn, yn cynnwys Fuchs, Havola, Crary, a Fiennes.
Richard Byrd oedd y dyn cyntaf i hedfan uwchben Pegwn y De, ar (29 Tachwedd, 1929).
Pegwn magnetaidd y De
Pegwn y de magnetaidd yw'r cyfeiriad y mae cwmpawd neu ben magned yn pwyntio iddo.
Ernest Shackleton oedd y dyn cyntaf i gyrraedd Pegwn magnetaidd y De ar (16 Ionawr, 1909)
Pegwn daear-fagnetaidd y De
Mae Pegwn daear-fagnetaidd y De (pegwn magnetaidd amgen) ger Pegwn daearyddol y De.
Pegwn mwyaf anghysbell y De
Mae'r pegwn hwn yn gorwedd ar hydred 85°50' (de) a lledred 65°47' (dwyrain). Dyma'r lle pellach o'r môr ar y cyfandir. Ym 1957 cyrhaeddodd tîm o'r Undeb Sofietaidd y lle i godi'r orsaf Sovetskaya. Roedd pobl yn byw yn yr orsaf yn ystod haf antarctigaidd 1957 - 1958.