Atmosffer: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B →Atmosffer y Ddaear: clean up |
|||
| Llinell 9: | Llinell 9: | ||
== Atmosffer y Ddaear == |
== Atmosffer y Ddaear == |
||
''Prif erthygl: [[Atmosffer y ddaear]]''<br /> |
''Prif erthygl: [[Atmosffer y ddaear]]''<br /> |
||
Fel nifer o blanedau eraill, mae gan y Ddaear hithau fantell o nwyon amddifynnol o'i hamgylch sy'n eu hamddiffyn rhag tymheredd eithafol. |
Fel nifer o blanedau eraill, mae gan y Ddaear hithau fantell o nwyon amddifynnol o'i hamgylch sy'n eu hamddiffyn rhag tymheredd eithafol. |
||
[[Nitrogen]] yw prif nwy atmosfferig [[y Ddaear]]. Ceir yn yr atmosffer hefyd [[ocsigen]], sef nwy sy'n hanfodol i [[organebau byw]] resbiradu a'r nwy [[carbon deuocsid]] sy'n cael ei ddefnyddio gan [[planhigion|blanhigion]] yn y broses o [[ffotosynthesis]]. Mae'r atmosffer hefyd yn fath o darian rhag niwed i enynnau [[organebau byw]] gan [[ymbelydredd]] [[uwchfioled]] yr [[haul]]. |
[[Nitrogen]] yw prif nwy atmosfferig [[y Ddaear]]. Ceir yn yr atmosffer hefyd [[ocsigen]], sef nwy sy'n hanfodol i [[organebau byw]] resbiradu a'r nwy [[carbon deuocsid]] sy'n cael ei ddefnyddio gan [[planhigion|blanhigion]] yn y broses o [[ffotosynthesis]]. Mae'r atmosffer hefyd yn fath o darian rhag niwed i enynnau [[organebau byw]] gan [[ymbelydredd]] [[uwchfioled]] yr [[haul]]. |
||
Fersiwn yn ôl 11:31, 12 Mawrth 2017
Haen o nwyon yw'r atmosffer (hefyd "atmosffêr"; o'r Groeg ἀτμός - atmos, "vapor" + σφαίρα - sphaira, "sffêr") sy'n amgylchynu planed neu gorff digon sylweddol i'w gadw drwy atyniad ei ddisgyrchiant.
Mae rhai planedau megis y Cewri Nwy, sef pedair planed allanol Cysawd yr Haul, yn ddim byd ond nwy, ac felly fe ellir dweud fod ganddynt atmosffer twfn.
Atmosffer y Ddaear
Prif erthygl: Atmosffer y ddaear
Fel nifer o blanedau eraill, mae gan y Ddaear hithau fantell o nwyon amddifynnol o'i hamgylch sy'n eu hamddiffyn rhag tymheredd eithafol.
Nitrogen yw prif nwy atmosfferig y Ddaear. Ceir yn yr atmosffer hefyd ocsigen, sef nwy sy'n hanfodol i organebau byw resbiradu a'r nwy carbon deuocsid sy'n cael ei ddefnyddio gan blanhigion yn y broses o ffotosynthesis. Mae'r atmosffer hefyd yn fath o darian rhag niwed i enynnau organebau byw gan ymbelydredd uwchfioled yr haul.
Cymerwyd miliynau ar filiynau o flynyddoedd i'w greu gan newidiadau bio-cemegol wrth i organebau byw farw a dadelfennu.
Gwasgedd atmosfferig
Gwasgedd atmosfferig yw'r grym ar roddir yn berpendicwlar ar wyneb gan nwyon a chyfrifir hyn bob yn uned o arwynebedd. Mae'r gwasgedd atomosfferig yn ddibynol ar faint grym ei disgyrchiant a chyfanswm màs y golofn o nwyon uwch ei phen. Ar y Ddaear, mae'r unedau o wasgedd aer wedi eu safoni a gelwir hwy yn 'uned atmosfferig' (atm), a ddiffinir fel 101,325 Pa (760 Torr sef 14.696 pwys / modfedd agwâr (psi).
