Mater rhyngseryddol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
B r2.7.2) (robot yn ychwanegu: bg:Междузвездна среда |
Addbot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 45 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q41872 (translate me) |
||
Llinell 14: | Llinell 14: | ||
[[Categori:Seryddiaeth]] |
[[Categori:Seryddiaeth]] |
||
[[Categori:Astroffiseg]] |
[[Categori:Astroffiseg]] |
||
[[af:Interstellêre medium]] |
|||
[[ar:وسط بين نجمي]] |
|||
[[be:Міжзорнае асяроддзе]] |
|||
[[be-x-old:Міжзорнае асяродзьдзе]] |
|||
[[bg:Междузвездна среда]] |
|||
[[ca:Medi interestel·lar]] |
|||
[[cs:Mezihvězdné prostředí]] |
|||
[[da:Interstellart medium]] |
|||
[[de:Interstellare Materie]] |
|||
[[en:Interstellar medium]] |
|||
[[es:Medio interestelar]] |
|||
[[eu:Izarrarteko ingurune]] |
|||
[[fi:Tähtienvälinen aine]] |
|||
[[fr:Milieu interstellaire]] |
|||
[[he:תווך בין-כוכבי]] |
|||
[[hi:अंतरतारकीय माध्यम]] |
|||
[[hr:Međuzvjezdana tvar]] |
|||
[[hu:Csillagközi anyag]] |
|||
[[id:Medium antarbintang]] |
|||
[[it:Mezzo interstellare]] |
|||
[[ja:星間物質]] |
|||
[[ko:성간매질]] |
|||
[[lb:Interstellar Matière]] |
|||
[[lt:Tarpžvaigždinė medžiaga]] |
|||
[[lv:Starpzvaigžņu vide]] |
|||
[[ml:നക്ഷത്രാന്തരീയ മാദ്ധ്യമം]] |
|||
[[ms:Medium antara najam]] |
|||
[[ne:अंतरतारकीय माध्यम]] |
|||
[[nl:Interstellair medium]] |
|||
[[no:Interstellar materie]] |
|||
[[pl:Ośrodek międzygwiazdowy]] |
|||
[[pt:Meio interestelar]] |
|||
[[ru:Межзвёздная среда]] |
|||
[[sa:अंतरतारकीय माध्यमः]] |
|||
[[simple:Interstellar medium]] |
|||
[[sk:Medzihviezdna hmota]] |
|||
[[sl:Medzvezdna snov]] |
|||
[[su:Médium antarbéntang]] |
|||
[[sv:Interstellära mediet]] |
|||
[[ta:விண்மீன்களிடை ஊடகம்]] |
|||
[[th:มวลสารระหว่างดาว]] |
|||
[[tr:Yıldızlararası madde]] |
|||
[[uk:Міжзоряне середовище]] |
|||
[[ur:بین النجمی واسطہ]] |
|||
[[zh:星际物质]] |
Fersiwn yn ôl 05:45, 9 Mawrth 2013
Mater rhyngseryddol yw'r deunydd, nwy Hydrogen a llwch yn bennaf, sydd i'w cael yn y gofod rhwng sêr ein galaeth ni (y Llwybr Llaethog) ac sy'n neilltuol o ddwys rhwng ei freichiau troellog.
Fe'i ceir ar ffurf cymylau ionedig poeth, er enghraifft, rhanbarthau rhyngseryddol llai dwys ac oerach, neu gymylau dwys o hidrogen moleciwlar a moleciwlau eraill. Yn ogystal ceir cronynnau llwch yn y gofod ledled y galaeth.
Credir fod y llwch a nwy hyn yn tarddu o hen sêr, gweddillion supernovae. Mae rhai o'r cymylau mater rhyngseryddol yn feithrinfeydd sêr newydd.
Field, Goldsmith & Habing (1969) oedd y cyntaf i sgwennu papur ar y mater hwn, gyda McKee & Ostriker (1977) yn ychwanegu'r drydedd rhan. [1] Y prif arbenigwr yng Nghymru ar fater rhyngseryddol a'i astudiaeth yw'r athro Chandra Wickramasinghe, sy'n gweithio yng Nghaerdydd.
Cyfeiriadau
- Ferriere, K. (2001), "The Interstellar Environment of our Galaxy", Reviews of Modern Physics 73 (4): 1031–1066, arXiv:astro-ph/0106359, Bibcode 2001RvMP...73.1031F, doi:10.1103/RevModPhys.73.1031