Polynomial: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
EmausBot (sgwrs | cyfraniadau) B r2.7.2+) (robot yn newid: be:Мнагачлен |
Addbot (sgwrs | cyfraniadau) B Bot: Migrating 67 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q43260 (translate me) |
||
Llinell 33: | Llinell 33: | ||
[[Categori:Algebra]] |
[[Categori:Algebra]] |
||
[[Categori:Dadansoddi]] |
[[Categori:Dadansoddi]] |
||
[[af:Polinoom]] |
|||
[[ar:متعددة الحدود]] |
|||
[[az:Çoxhədli]] |
|||
[[be:Мнагачлен]] |
|||
[[be-x-old:Мнагасклад]] |
|||
[[bg:Многочлен]] |
|||
[[bn:বহুপদী (গণিত)]] |
|||
[[bs:Polinom]] |
|||
[[ca:Polinomi]] |
|||
[[cs:Polynom]] |
|||
[[cv:Полином]] |
|||
[[da:Polynomium]] |
|||
[[de:Polynom]] |
|||
[[el:Πολυώνυμο]] |
|||
[[en:Polynomial]] |
|||
[[eo:Polinomo]] |
|||
[[es:Polinomio]] |
|||
[[et:Polünoom]] |
|||
[[eu:Polinomio]] |
|||
[[fa:چندجملهای]] |
|||
[[fi:Polynomi]] |
|||
[[fr:Polynôme]] |
|||
[[fy:Mearterm]] |
|||
[[gl:Polinomio]] |
|||
[[he:פולינום]] |
|||
[[hi:बहुपद]] |
|||
[[hu:Polinom]] |
|||
[[id:Polinomial]] |
|||
[[io:Polinomio]] |
|||
[[is:Margliða]] |
|||
[[it:Polinomio]] |
|||
[[ja:多項式]] |
|||
[[ka:მრავალწევრი]] |
|||
[[kk:Көпмүшелік]] |
|||
[[ko:다항식]] |
|||
[[la:Polynomium]] |
|||
[[lt:Polinomas]] |
|||
[[lv:Polinoms]] |
|||
[[mk:Полином]] |
|||
[[ml:ബഹുപദം]] |
|||
[[ms:Polinomial]] |
|||
[[nap:Polinomio]] |
|||
[[nl:Polynoom]] |
|||
[[nn:Polynom]] |
|||
[[no:Polynom]] |
|||
[[pl:Wielomian]] |
|||
[[pt:Polinómio]] |
|||
[[ro:Polinom]] |
|||
[[ru:Многочлен]] |
|||
[[sh:Polinom]] |
|||
[[si:බහු පදය]] |
|||
[[simple:Polynomial]] |
|||
[[sk:Mnohočlen]] |
|||
[[sl:Polinom]] |
|||
[[sr:Полином]] |
|||
[[sv:Polynom]] |
|||
[[ta:பல்லுறுப்புக்கோவை]] |
|||
[[th:พหุนาม]] |
|||
[[tr:Polinom]] |
|||
[[uk:Многочлен]] |
|||
[[ur:کثیر رقمی]] |
|||
[[vi:Đa thức]] |
|||
[[yi:פאלינאם]] |
|||
[[yo:Onírúiyepúpọ̀]] |
|||
[[zh:多項式]] |
|||
[[zh-classical:多項式]] |
|||
[[zh-yue:多項式]] |
Fersiwn yn ôl 22:03, 8 Mawrth 2013
Mewn mathemateg, mae polynomial yn fynegiant lle mae cysonion a newidynnau yn cael eu cyfuno trwy adio, tynnu, a lluosi yn unig. Felly, mae
yn bolynomial, ond nid yw
yn bolynomial.
Mae ffwythiant polynomaidd yn ffwythiant a ddiffinir trwy werthuso polynomial. Mae ffwythiannau polynomaidd yn ddosbarth pwysig o ffwythiannau esmwyth (hynny yw, ffwythiannau y gallem eu differu unrhyw nifer o weithiau).
Oherwydd eu strwythr syml, mae'n hawdd gwerthuso polynomialau, ac fe'u defnyddir yn aml i ddadansoddi'n rhifyddol wrth astudio ffwythiannau mwy cymhleth.
Polynomialau Algebreaidd haniaethol
Mewn algebra haniaethol, rhaid gwahaniaethu'n ofalus rhwng polynomialau a ffwythiannau polynomaidd. Diffinir polynomial f fel mynegiant ffurfiol ar ffurf
lle mae'r cyfernodau a0, ..., an yn elfennau o ryw fodrwy R, ac ystyrir X yn symbol ffurfiol. Mae dau bolynomial yn hafal os, a dim ond os, yw dilyniannau eu cyfernodau yn hafal. Gellir adio polynomialau, trwy adio'r cyfernodau cyfatebol yn R, a'u lluosi trwy ddefnyddio'r rheol dosraniadol a'r diffiniadau
- ar gyfer pob elfen a o'r fodrwy R
- ar gyfer rhifau naturiol k ac l.
Gellir gwirio fod y set o bolynomialau a chanddynt gyfernodau yn y fodrwy R yn fodrwy ei hunan, sef y fodrwy o bolynomialau dros R, a ysgrifennir R[X]. Os yw R yn gymudol, yna mae R[X] yn algebra dros R.
Gallwn ystyried fod R[X] yn deillio o R trwy ychwanegu elfen X i R a'r unig amod ar X yw ei fod yn cymudo â phob elfen o R. Er mwyn i R[X] ffurfio modrwy, rhaid cynnwys hefyd pob sỳm o bwerau o X. Mae ffurfio'r fodrwy bolynomaidd, ynghyd â ffurfio modrwyon cymhareb trwy ffactorio'r idealau allan, yn arfau pwysig at ffurfio modrwyon newydd.
I bob polynomial f yn R[X], gellir diffinio ffwythiant polynomaidd sydd â pharth ac amrediad R. Canfyddir allbwn y ffwythiant ar gyfer mewnbwn r trwy roi r yn lle X yn y mynegiant f. Mae'n rhaid i algebryddion wahaniaethu rhwng polynomialau a ffwythiannau polynomaidd, oherwydd bod dau wahanol bolynomial yn gallu ennyn ar yr un ffwythiant (er enghraifft, os yw'r polynomialau dros gorff meidraidd). Nid yw hyn yn wir am y rhifau real neu gymhlyg, felly yn aml nid yw dadansoddwyr yn gwahaniaethu rhwng y ddau gysyniad.