Gwinwydden: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
EmausBot (sgwrs | cyfraniadau)
B r2.7.2+) (robot yn ychwanegu: be:Вінаград
diweddaru
Llinell 1: Llinell 1:
{{Blwch tacson
{{Blwch tacson
| lliw = lightgreen
| enw = Gwinwydden
| enw = Gwinwydden
| delwedd = Vineyard_Ciudad_Real.jpg
| delwedd = Vineyard_Ciudad_Real.jpg
Llinell 6: Llinell 5:
| neges_delwedd = Gwinwydd yn Ciudad Real, Sbaen
| neges_delwedd = Gwinwydd yn Ciudad Real, Sbaen
| regnum = [[Planhigyn|Plantae]]
| regnum = [[Planhigyn|Plantae]]
| divisio = [[Planhigyn blodeuol|Magnoliophyta]]
| divisio_heb_reng = [[Planhigyn blodeuol|Angiosbermau]]
| classis = [[Magnoliopsida]]
| classis_heb_reng = [[Ewdicot]]au
| ordo_heb_reng = [[Rosid]]au
| ordo = [[Vitales]]
| ordo = [[Vitales]]
| familia = [[Vitaceae]]
| familia = [[Vitaceae]]
Llinell 16: Llinell 16:
}}
}}


Enw am blanhigion yn perthyn o'r teulu [[Vitaceae]] yw '''Gwinwydden''' (''Vitis'' spp.). Maent yn dwyn [[grawnwin]] fel ffrwyth, a defnyddir y rhain i gynhyrchu [[gwin]]. [[Vitis vinifera]], sy'n dod o [[Asia]] yn wreiddiol, a ddefnyddir i gynhyrchu gwin yn fasnachol fel rheol, ond gellir defnyddio grawnwin nifer o rywogaethau eraill hefyd.
Enw am blanhigion yn perthyn o'r teulu [[Vitaceae]] yw '''Gwinwydden''' (''Vitis'' spp.). Maent yn dwyn [[grawnwin]] fel ffrwyth, a defnyddir y rhain i gynhyrchu [[gwin]]. ''[[Vitis vinifera]]'', sy'n dod o [[Asia]] yn wreiddiol, a ddefnyddir i gynhyrchu gwin yn fasnachol fel rheol, ond gellir defnyddio grawnwin nifer o rywogaethau eraill hefyd.


Ceir cofnod o dyfu gwinwydd ar gyfer gwin o gyfnod cynnar iawn yn [[yr Hen Aifft]] ac [[Asia Leiaf]], efallai o'r cyfnod [[Neolithig]]. Erbyn hyn, tyfir gwinwydd ar draws y byd lle mae'r tywydd yn gymhedrol.
Ceir cofnod o dyfu gwinwydd ar gyfer gwin o gyfnod cynnar iawn yn [[yr Hen Aifft]] ac [[Asia Leiaf]], efallai o'r cyfnod [[Neolithig]]. Erbyn hyn, tyfir gwinwydd ar draws y byd lle mae'r tywydd yn gymhedrol.
Llinell 23: Llinell 23:


== Rhywogaethau ==
== Rhywogaethau ==
*[[Vitis acerifolia]]
*''[[Vitis acerifolia]]''
*[[Vitis aestivalis]]
*''[[Vitis aestivalis]]''
*[[Vitis amurensis]]
*''[[Vitis amurensis]]''
*[[Vitis arizonica]]
*''[[Vitis arizonica]]''
*[[Vitis x bourquina]]
*''[[Vitis x bourquina]]''
*[[Vitis californica]]
*''[[Vitis californica]]''
*[[Vitis x champinii]]
*''[[Vitis x champinii]]''
*[[Vitis cinerea]]
*''[[Vitis cinerea]]''
*[[Vitis x doaniana]]
*''[[Vitis x doaniana]]''
*[[Vitis girdiana]]
*''[[Vitis girdiana]]''
*[[Vitis labrusca]]
*''[[Vitis labrusca]]''
*[[Vitis x labruscana]]
*''[[Vitis x labruscana]]''
*[[Vitis monticola]]
*''[[Vitis monticola]]''
*[[Vitis mustangensis]]
*''[[Vitis mustangensis]]''
*[[Vitis x novae-angliae]]
*''[[Vitis x novae-angliae]]''
*[[Vitis palmata]]
*''[[Vitis palmata]]''
*[[Vitis riparia]]
*''[[Vitis riparia]]''
*[[Vitis rotundifolia]]
*''[[Vitis rotundifolia]]''
*[[Vitis rupestris]]
*''[[Vitis rupestris]]''
*[[Vitis shuttleworthii]]
*''[[Vitis shuttleworthii]]''
*[[Vitis tiliifolia]]
*''[[Vitis tiliifolia]]''
*[[Vitis vinifera]]
*''[[Vitis vinifera]]''
*[[Vitis vulpina]]
*''[[Vitis vulpina]]''




Llinell 86: Llinell 86:
|}
|}


[[Categori:Vitaceae]]

[[Categori:Gwinwyddaeth]]

[[Categori:Vitales]]


[[ab:Ажь]]
[[ab:Ажь]]

Fersiwn yn ôl 21:24, 20 Ebrill 2012

Gwinwydden
Gwinwydd yn Ciudad Real, Sbaen
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Plantae
Ddim wedi'i restru: Angiosbermau
Ddim wedi'i restru: Ewdicotau
Ddim wedi'i restru: Rosidau
Urdd: Vitales
Teulu: Vitaceae
Genws: Vitis
L.
Rhywogaethau

niferus

Enw am blanhigion yn perthyn o'r teulu Vitaceae yw Gwinwydden (Vitis spp.). Maent yn dwyn grawnwin fel ffrwyth, a defnyddir y rhain i gynhyrchu gwin. Vitis vinifera, sy'n dod o Asia yn wreiddiol, a ddefnyddir i gynhyrchu gwin yn fasnachol fel rheol, ond gellir defnyddio grawnwin nifer o rywogaethau eraill hefyd.

Ceir cofnod o dyfu gwinwydd ar gyfer gwin o gyfnod cynnar iawn yn yr Hen Aifft ac Asia Leiaf, efallai o'r cyfnod Neolithig. Erbyn hyn, tyfir gwinwydd ar draws y byd lle mae'r tywydd yn gymhedrol.

Yn ôl yr FAO, defnyddir 75,866 cilometr sgwar o dir trwy'r byd ar gyfer tyfu gwinwydd ar gyfer grawnwin. Gelwir y tir y tyfir y gwinwydd arno yn winllan.

Rhywogaethau


Mannau lle tyfir gwinwydd; data o 2005.
Gwlad Arwynebedd a ddefnyddir
Sbaen 11,750 km²
Ffrainc 8,640 km²
Yr Eidal 8,270 km²
Twrci 8,120 km²
Unol Daleithiau 4,150 km²
Iran 2,860 km²
Romania 2,480 km²
Portiwgal 2,160 km²
Yr Ariannin 2,080 km²
Awstralia 1,642 km²