Zephaniah Williams: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 08:13, 11 Gorffennaf 2011

Un o arweinwyr Terfysg Casnewydd yn 1839 oedd Zephaniah Williams (1795-1874). Yn enedigol o Argoed, Sir Fynwy. Cafodd peth addysg ac hefyd addysgodd ei hun, yn arbennig mewn daeareg. Yn 25ain oed priododd Joan. Roedd ganddo syniadau radical cryf. daeth yn golier ac wedyn yn brif golier a byddai yn talu ei lowyr yn y dafarn yr oedd yn ei gadw, sef y Royal Oak, yn Nantyglo.

Siartwyr

Dyn annibynol ei farn, oedd Zephaniah Williams, ac roedd yn cynnal cyfarfodydd 'Cymdeithas y Gweithwyr' yn ei gartref. Daeth yn arweinydd naturiol i ymgyrch y siartwyr yn Ne Cymru.

Terfysg Casnewydd

Arweiniodd torf o ddynion o ardal Nantyglo i lawr i Gasnewydd, ac at Westy'r Westgate ble roedd rhai o hoelion wyth y siartwyr wedi eu dal gan dros 30 o filwyr. Ei gyd-arweinwyr oedd John Frost a William Jones (Siartydd). Yn ôl rhai haneswyr, dyma'r gwrthryfel mwyaf a chryfaf yng ngwledydd Prydain yn y 19eg ganrif. ^[1].

Awstralia amdani!

Cafodd ef a'r ddau arweinydd arall eu dedfrydu i'w crogi a'u chwarteru yn 16eg o IOnawr 1840, ond ar ôl protest gryf iawn, newidiwyd hyn i alltudiaeth i Van Diemen's Land (Tasmania, heddiw) yn Awstralia.

Gwneud ei ffortiwn

Ar un cyfnod, gwyddom iddo gynllunio i ddianc o'r cyfandir ond cafodd bardwn amodol yn 1854 yn gadael iddo fyw unrhywle yn y Deyrnas Unedig. Penderfynodd aros yn Tasmania a daeth ei wraig a'i blant i fyw gyda fe. Wrth ddarganfod glo a'i fwyngloddio gwnaeth ffortiwn wrth sefydlu masnach lo Tasmania.

Bu farw'n ŵr cefnog iawn yn Launceston, Tasmania ym Mai, 1874.

Ffynonellau

↑ Edward Royal, Chartism, Longman, London: 1996

Dolenni allanol

Saesneg: Contemporary portrait of Zephaniah in the dock on trial

[1] Edward Royal, Chartism, Longman, London: 1996

[1]

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
-Un o arweinwyr [[Terfysg Casnewydd]] yn 1839 oedd '''Zephaniah Williams''' (1795-1874). Yn enedigol o [[Argoed, Caerffili|Argoed]], [[Sir Fynwy]], roedd yn lowr blaenllaw yn [[Blaina]] ac yn cadw tafarn y Royal Oak yn [[Nantyglo]], ble roedd yn arfer dalu ei lowyr.
+Un o arweinwyr [[Terfysg Casnewydd]] yn 1839 oedd '''Zephaniah Williams''' (1795-1874). Yn enedigol o [[Argoed, Caerffili|Argoed]], [[Sir Fynwy]]. Cafodd peth addysg ac hefyd addysgodd ei hun, yn arbennig mewn daeareg. Yn 25ain oed priododd Joan. Roedd ganddo syniadau radical cryf. daeth yn golier ac wedyn yn brif golier a byddai yn talu ei lowyr yn y dafarn yr oedd yn ei gadw, sef y Royal Oak, yn [[Nantyglo]].
 == Siartwyr ==
-Dyn annibynol ei farn, oedd Williams, ac roedd yn cynnal cyfarfodydd 'Cymdeithas y Gweithwyr' yn ei gartref. Daeth yn arweinydd naturiol o ymgyrch y [[siartwyr]] yn Ne Cymru.
+Dyn annibynol ei farn, oedd Zephaniah Williams, ac roedd yn cynnal cyfarfodydd 'Cymdeithas y Gweithwyr' yn ei gartref. Daeth yn arweinydd naturiol i ymgyrch y [[siartwyr]] yn Ne Cymru.
 == Terfysg Casnewydd ==
-Arweiniodd golofn o ddynion o ardal [[Nantyglo]] i lawr i Gasnewydd, ac at Westy'r Westgate ble roedd rhai o hoelion wyth y siartwyr wedi eu dal gan dros 60 o filwyr. Ei gyd-arweinwyr oedd [[John Frost]] a [[William Jones (Siartydd)]]. Yn ôl rhai haneswyr, dyma gwrthryfel mwyaf a chryfaf gwledydd Prydain yn ystod y 19eg ganrif. <ref>Edward Royal, ''Chartism'', Longman, London: 1996</ref>.
+Arweiniodd torf o ddynion o ardal [[Nantyglo]] i lawr i Gasnewydd, ac at Westy'r Westgate ble roedd rhai o hoelion wyth y siartwyr wedi eu dal gan dros 30 o filwyr. Ei gyd-arweinwyr oedd [[John Frost]] a [[William Jones (Siartydd)]]. Yn ôl rhai haneswyr, dyma'r gwrthryfel mwyaf a chryfaf yng ngwledydd Prydain yn y 19eg ganrif. <ref>Edward Royal, ''Chartism'', Longman, London: 1996</ref>.
-Daeth ei ddynion at ei gilydd, gan ymgynull yn nhafarn y 'Welsh Oak', [[Pontymister]], gan fartsio yn eu blaenau i Gasnewydd.
 == Awstralia amdani! ==
-Cafodd Williams a'r ddau arweinydd arall eu dedfrydu i'w crogi a'u chwarteru, ond ar ôl protest cryf iawn, newidiwyd hyn i alltudiaeth i [[Van Diemen's Land]] (Tasmania, heddiw) yn [[Awstralia]].
+Cafodd ef a'r ddau arweinydd arall eu dedfrydu i'w crogi a'u chwarteru yn 16eg o IOnawr 1840, ond ar ôl protest gryf iawn, newidiwyd hyn i alltudiaeth i [[Van Diemen's Land]] (Tasmania, heddiw) yn [[Awstralia]].
 == Gwneud ei ffortiwn ==
-Ar un cyfnod, gwyddom iddo gynllunio i ddianc o'r cyfandir. Ond, darganfu glo yno, a gwnaeth ei ffortiwn yn ei fwyngloddio. Dychwelodd gyda'i deulu yn ôl i Gymru yn 1854.
+Ar un cyfnod, gwyddom iddo gynllunio i ddianc o'r cyfandir ond cafodd bardwn amodol yn 1854 yn gadael iddo fyw unrhywle yn y Deyrnas Unedig. Penderfynodd aros yn Tasmania a daeth ei wraig a'i blant i fyw gyda fe. Wrth ddarganfod glo a'i fwyngloddio gwnaeth ffortiwn wrth sefydlu masnach lo Tasmania.
 Bu farw'n ŵr cefnog iawn yn [[Launceston, Tasmania]] ym Mai, 1874.