Vincent van Gogh

Oddi ar Wicipedia
Vincent van Gogh
GanwydVincent Willem Van Gogh Edit this on Wikidata
30 Mawrth 1853 Edit this on Wikidata
Zundert Edit this on Wikidata
Bu farw29 Gorffennaf 1890 Edit this on Wikidata
Auberge Ravoux, Auvers-sur-Oise Edit this on Wikidata
Man preswylMonastery of Saint-Paul-de-Mausole, Cuesmes, Maison Van Gogh Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBrenhiniaeth yr Iseldiroedd Edit this on Wikidata
Alma mater
  • Académie royale des Beaux-Arts
  • Royal Academy of Fine Arts Edit this on Wikidata
Galwedigaetharlunydd, dylunydd botanegol, drafftsmon, gwneuthurwr printiau, drafftsmon, ysgythrwr, lithograffydd, arlunydd graffig Edit this on Wikidata
Cyflogwr
  • Goupil & Cie Edit this on Wikidata
Adnabyddus amThe Potato Eaters, Café Terrace at Night, Y Noson Serennog, Bedroom in Arles, Sunflowers, Self-Portrait with Bandaged Ear, Landscape with a Carriage and a Train, Wheatfield with Crows, Head of an Old Peasant Woman with White Cap Edit this on Wikidata
Arddullcelf tirlun, bywyd llonydd, portread, dinaswedd, interior view, hunanbortread, celf Gristnogol Edit this on Wikidata
Prif ddylanwadAnton Mauve, Paul Gauguin, Willem Roelofs, Paul Cézanne, Peter Paul Rubens, Jean-François Millet, Hokusai Edit this on Wikidata
MudiadÔl-argraffiaeth, Mynegiadaeth Edit this on Wikidata
TadTheodorus Van Gogh Edit this on Wikidata
MamAnna Carbentus Van Gogh Edit this on Wikidata
PartnerSien Hoornik, Margot Begemann Edit this on Wikidata
llofnod
Mae ei gyfres o luniau o flodau'r haul ymysg ei waith enwocaf

Arlunydd o'r Iseldiroedd oedd Vincent Willem van Gogh (30 Mawrth 185329 Gorffennaf 1890) (Ynganiad: "Cymorth – Sain" ˈvɪnsɛnt vɑn ˈɣɔx ). Roedd yn un o'r Ôl-argraffiadwyr (Post Impressionists), ac mae'n un o'r artistiaid enwocaf erioed.

Fe'i ganwyd yn Zundert. Yn ddyn ifanc, bu'n fasnachwr celf, yn athro, ac yna'n bregethwr – ond ni fu'n llwyddiannus iawn yn yr un o'r meysydd hyn.

Ym 1880 y cychwynnodd ar ei yrfa fel arlunydd, ag yntau'n 27 oed. Un o'r pethau a'i symbylodd i ddechrau arlunio oedd anogaeth ei frawd Theo, a oedd yn werthwr gwaith celf llwyddiannus ym Mharis ar y pryd. Theo oedd un o'r ychydig rai a gredai yn ei athrylith, a bu'n anfon deunyddiau peintio ac arian at ei frawd mawr yn fisol o'r cyfnod hwnnw ymlaen. Yn ystod ei fywyd ysgrifennodd Vincent lawer o lythyrau at Theo, a chadwodd Theo bob un ohonynt; cawsant eu cyhoeddi ym 1914.

Bu farw yn Auvers-sur-Oise.

Salwch meddwl[golygu | golygu cod]

Roedd rhyw fath o salwch meddwl arno. Yn ystod un o'i byliau, torrodd labed ei glust i ffwrdd. Dirywiodd ei gyflwr meddyliol tua diwedd ei oes. Ar y seithfed ar hugain o Orffennaf 1890, fe'i saethodd ei hun yn ei frest.

Bu farw yn ei wely ddeuddydd yn ddiweddarach, a Theo ei frawd wrth erchwyn ei wely. Roedd Theo wedi ceisio codi ei galon bod dyddiau gwell i ddod, ond geiriau olaf Vincent cyn marw oedd "La tristesse durera toujours" (fe bery'r tristwch am byth).

Gwaith[golygu | golygu cod]

Cynhyrchodd Vincent ei holl waith, dros 2000 o weithiau i gyd gan gynnwys paentiadau a brasluniau, mewn deng mlynedd (tua 900 o beintiadau a thua 1100 o ddarluniau a brasluniau). I gychwyn, roedd ei luniau'n dywyll eu lliw, nes iddo ddarganfod gwaith yr argraffiadwyr ym Mharis. Daw mwyafrif ei luniau enwocaf o ddwy flynedd olaf ei fywyd, a gwnaeth 90 o luniau yn y deufis olaf. Roedd ei enwogrwydd wedi tyfu'n raddol ers ei arddangosfeydd cyntaf o 1880 ymlaen, ac wedi ei farwolaeth bu arddangosfeydd coffa iddo ym mhrif ddinasoedd Ewrop.

Dylanwad[golygu | golygu cod]

Bu ei ddylanwad ar gelf yr 20g yn enfawr, yn arbennig artistiaid mynegiadol (expressionist) ac arlunwyr 'Fauve'. Erbyn hyn, mae ei waith ymysg y gwaith celf enwocaf, y mwyaf poblogaidd a'r drytaf erioed.

Comin Wikimedia
Comin Wikimedia
Mae gan Gomin Wikimedia
gyfryngau sy'n berthnasol i: