Confensiwn Aarhus
| Enghraifft o'r canlynol | cytundeb, cytundeb  |
|---|---|
| Dyddiad | 25 Mehefin 1998 |
| Iaith | Tsieceg |
| Gwefan | http://www.unece.org/env/pp/welcome.html |
Mae Confensiwn Aarhus yn gytundeb amgylcheddol amlochrog sy'n cynyddu'r cyfleoedd i ddinasyddion gael mynediad at wybodaeth amgylcheddol ac yn sicrhau gweithdrefn reoleiddio dryloyw a dibynadwy.[1][2]
Llofnodwyd Confensiwn UNECE ar Fynediad at Wybodaeth, Cyfranogiad y Cyhoedd mewn Gwneud Penderfyniadau a Mynediad at Gyfiawnder mewn Materion Amgylcheddol, a elwir fel arfer yn Gonfensiwn Aarhus, ar 25 Mehefin 1998 yn ninas Aarhus yn Nenmarc. Daeth i rym ar 30 Hydref 2001. Ym Mawrth 2014, roedd ganddo 47 o'i blaid—46 o wledydd a’r Undeb Ewropeaidd.[3] Mae pob un o'r gwladwriaethau sydd wedi cadarnhau'r Confensiwn o fewn Ewrop a Chanolbarth Asia. Mae'r Undeb Ewropeaidd wedi dechrau cymhwyso egwyddorion tebyg i Aarhus yn ei ddeddfwriaeth, yn arbennig y Gyfarwyddeb Fframwaith Dŵr (Cyfarwyddeb 2000/60/EC). Mae Liechtenstein a Monaco wedi arwyddo'r confensiwn ond heb ei gadarnhau.
Mae Confensiwn Aarhus yn rhoi’r hawliau cyhoeddus (o ran mynediad at wybodaeth, cyfranogiad y cyhoedd a mynediad at gyfiawnder) ym mhrosesau gwneud penderfyniadau’r llywodraeth ar faterion sy’n ymwneud â’r amgylchedd lleol, cenedlaethol a thrawsffiniol. Canolbwyntiir ar ryngweithio rhwng y cyhoedd ac awdurdodau cyhoeddus.
Cynnwys[golygu | golygu cod]
Mae Confensiwn Aarhus yn ffordd o wella'r rhwydwaith llywodraethu amgylcheddol, ac mae'n cyflwyno perthynas rhwng cymdeithas sifil a llywodraethau.[4] Cafodd Confensiwn Aarhus ei ddrafftio gan lywodraethau, gyda chyfranogiad tra gofynnol gan gyrff anllywodraethol (NGOs), ac mae’n rhwymo'n gyfreithiol holl Wladwriaethau a gadarnhaodd eu bod yn 'Bartïon' (hy y rhai sydd wedi arwyddo).[5] Mae pob Parti wedi ymrwymo i hyrwyddo’r egwyddorion a gynhwysir yn y confensiwn ac i gyflwyno adroddiad cenedlaethol, gan ymgynghori mewn modd tryloywder bob amser.[6]
Nodweddion cyffredinol[golygu | golygu cod]
Mae Confensiwn Aarhus yn ddull sy’n seiliedig ar hawliau: mae gan y cyhoedd, yn y presennol a chenedlaethau’r dyfodol, yr hawl i wybod ac i fyw mewn amgylchedd iach.
Y Tair Colofn[golygu | golygu cod]
- Mynediad at wybodaeth: dylai fod gan unrhyw ddinesydd yr hawl i gael mynediad eang a hawdd at wybodaeth amgylcheddol. Rhaid i awdurdodau cyhoeddus ddarparu’r holl wybodaeth sydd ei hangen a’i chasglu a’i lledaenu mewn modd amserol a thryloyw. Dim ond o dan sefyllfaoedd penodol y gallant wrthod gwneud hyn (fel diogelwch cenedlaethol);[7][8] UNECE, 2006.
- Cyfranogiad y cyhoedd mewn gwneud penderfyniadau - mae'n rhaid hysbysu'r cyhoedd am yr holl brosiectau perthnasol ac mae'n rhaid i'r cyhoedd gael y cyfle i gymryd rhan yn y broses hon o benderfynu a deddfwriaethu. Gall pobl sy'n gwneud penderfyniadau fanteisio ar wybodaeth ac arbenigedd pobl eraill; mae'r cyfraniad hwn yn gyfle cryf i wella ansawdd penderfyniadau a chanlyniadau amgylcheddol ac i warantu cyfreithlondeb gweithdrefnol.[9][10]
- Mynediad at gyfiawnder: mae gan y cyhoedd yr hawl i weithdrefnau atebolrwydd barnwrol neu weinyddol rhag ofn y bydd y Wladwriaeth yn torri neu’n methu â chadw at gyfraith amgylcheddol ac egwyddorion y confensiwn.[10][11]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Aarti, Gupta (2008). "Transparency under scrutiny: Information disclosure in Global Environmental Governance". Global Environmental Politics 8 (2): 1–7. doi:10.1162/glep.2008.8.2.1.
- ↑ Rodenhoff, Vera (2003). "The Aarhus convention and its implications for the 'Institutions' of the European Community". Review of European Community and International Environmental Law 11 (3): 343–357. doi:10.1111/1467-9388.00332.
- ↑ "United Nations Treaty Collection". United Nations. Cyrchwyd 18 August 2017.
- ↑ Aarti, 2008, p.2
- ↑ Rodehoff, 2003, p.350
- ↑ Kravchenko, S (2007). "The Aarhus convention and innovations in compliance with multilateral environmental law and Policy". Colorado Journal of International Environmental Law and Policy 18 (1): 1–50.
- ↑ Rodenhoff, 2003, p.345
- ↑ UNECE (2006). Your right to a healthy environment: a simplified guide to the Aarhus convention on access to information, public participation in decision making and access to justice in environmental matters. New York: Geneva:United Nations.
- ↑ Rodenhoff, 2003, p.346
- ↑ 10.0 10.1 UNECE, 2006
- ↑ Rodehoff, 2003, p.348
Dolenni allanol[golygu | golygu cod]
- Gwefan Confensiwn Aarhus UNECE
- Gwefan Clirio Confensiwn Aarhus UNECE
- Cyfraith Achos Pwyllgor Cydymffurfiaeth Confensiwn Aarhus (2004-2008)
- 2il Argraffiad o Gyfraith Achosion Pwyllgor Cydymffurfiaeth Confensiwn Aarhus (2004–2011)
- Am Ail Gyfarfod y Pleidiau i Gytundeb Aarhus. 2005 Archifwyd 2016-12-26 yn y Peiriant Wayback.
- Ar gyfer Trydydd Cyfarfod y Partïon i Gonfensiwn Aarhus. 2008 Archifwyd 2016-04-04 yn y Peiriant Wayback. Archived
- Ar gyfer Pedwerydd Cyfarfod y Partïon i Gonfensiwn Aarhus. 2011
- Ar gyfer Pumed Cyfarfod y Partïon i Gonfensiwn Aarhus. 2014
- Confensiwn Aarhus: Arweinlyfr Cyfreithiol