Neidio i'r cynnwys

Saltring

Oddi ar Wicipedia
Saltring
Enghraifft o'r canlynolmath o offeryn cerdd Edit this on Wikidata
Mathofferyn â thannau wedi'i blycio, true board zithers with resonator box Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Offeryn cerdd o deulu'r sither yw saltring[1] (Groeg (iaith): ψαλτήρι; Saesneg: psaltery) neu nabl.[2] Mae'n cynnwys blwch pren wedi'i dyllu â thyllau sain, gyda thannau wedi'u hymestyn ar ei draws, ac ynghlwm wrth y blwch gyda phegiau neu binnau. Mae'r tannau'n cael eu plycio â'r bysedd neu â phlectrwm. Fel arfer mae gan y blwch siâp petryal neu drapesiwm, neu "ben mochyn" (h.y. â dwy ochr grwm a dwy ochr syth).

Roedd saltringau'n cael eu darlunio'n aml mewn llawysgrifau, paentiadau a cherfluniau canoloesol ledled Ewrop yn ystod yr Oesoedd Canol, ac yn amlwg roedd y saltring yn offeryn poblogaidd a chyffredin cyn y 16g. Fel y rhan fwyaf o offerynnau eraill ei gyfnod nid oedd ganddi unrhyw repertoire penodol, ond roedd yn chwarae pa bynnag dôn y gofynnwyd amdani. Fe'i disodlwyd yn raddol gan offerynnau tebyg fel y sither, a'r dwsmel, ac roedd wedi diflannu o Ewrop erbyn y 19g.

Cyfeiriadau Beiblaidd

[golygu | golygu cod]

Er bod yr enwau "saltring" a "nabl" yn cael eu defnyddio sawl gwaith yn y cyfieithiad Cymraeg o'r Beibl, mae'r geiriau Hebraeg cyfatebol yn cyfeirio at ryw offeryn arall o fath anhysbys. Er enghraifft:

  • "Pan glywoch sŵn y cornet, y chwibanogl, y delyn, y dulsimer, y saltring, y symffon, a phob rhyw gerdd, y syrthiwch, ac yr addolwch y ddelw aur a gyfododd Nebuchodonosor y brenin." (Daniel 3:5)
  • "Ac yn eu gwleddoedd hwynt y mae y delyn, a’r nabl, y dympan, a’r bibell, a’r gwin: ond am waith yr Arglwydd nid edrychant, a gweithred ei ddwylo ef nid ystyriant." (Eseia 5:12)

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1.  saltring. Geiriadur Prifysgol Cymru. Adalwyd ar 16 Hydref 2022.
  2.  nabl. Geiriadur Prifysgol Cymru. Adalwyd ar 16 Hydref 2022.