Neidio i'r cynnwys

Parc Cwmdonkin

Oddi ar Wicipedia

Mae Parc Cwmdonkin yn barc dinesig sydd wedi'i leoli yn ardal yr Uplands o Abertawe, de Cymru. Ceir bandstand, ardal chwarae i blant, gerddi dŵr, cyrtiau tenis a lawnt fowlio yno.

Dyluniad un o gerddi Dylan Thomas, "The Hunchback in the Park", gan yr arlunydd Eidalaidd Lidia Chiarelli.

Dechreuwyd defnyddio'r tir hwn gan y cyhoedd pan grëwyd cronfa ddŵr Comdonkin tua 1850 gan William Henry Smith a'r Swansea Waterworks Company. Dengys cofnodion Bwrdeistref Abertawe[1] a phapur newydd y Cambrian [2] fod arian cyhoeddus wedi cael ei ddefnyddio er mwyn cymryd drosodd a rhedeg “the destructive pit at Cwmdonkin, euphemistically called a reservoir”.[3].

Gwnaed yr awgrym cyntaf i dirweddu'r tir o amgylch y cronfa ddŵr ym 1853 ond dim ond ym 1874 y prynodd Cyngor Abertawe dau gae wrth Mr James Walters am £4650 er mwyn creu'r parc. Agorwyd y parc ar y 24ain o Orffennaf, 1874. Bu peth beirniadaeth fod y parc mewn ardal gyfoethog, dosbarth canol o'r dref; arweiniodd hyn at yr "Ymgyrch Mannau agored" o dan arweiniad William Thomas o Lan a ymgyrchodd am fwy o barciau yn yr ardaloedd tlotach, dosbarth gweithiol.[4]

Llenwyd Cronfa ddŵr Cwmdonkin gyda rwbel yn y 1950au a dirweddu i fod yn ardal i blant chwarae.

Cysylltiadau â Dylan Thomas

[golygu | golygu cod]

Magwyd y bardd Dylan Thomas yn 5, Cwmdonkin Drive, ger y parc. Roedd y parc yn ffynhonnell gref o ysbrydoliaeth iddo ac ymddengys yn ei waith, gan gynnwys ei ddarllediadau radio Return Journey a Reminiscences of Childhood, ac yn fwyaf enwog yn ei gerdd The hunchback in the park.

Rhoddwyd cofeb i Thomas yn y parc ym 1963 sy'n cynnwys llinellau o'r gerdd “Fern Hill”.

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. I'w gweld yn West Glamorgan Archive Service
  2. "Prosiect Mynegai Cambrian Cyngor Abertawe". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2009-07-15. Cyrchwyd 2009-06-07.
  3. Golygyddol o bapur newydd the Cambrian, 14 Mai 1869
  4. Davies, Rice a J. Roberts, "Prize Essays on the desirability and advantages of recreation grounds for Swansea", Swansea: Cambrian Books Publishing Company, 1895.

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]