Capel Ebenezer, Caergybi

Capel Ebenezer, Caergybi

Math	capel
LL-Q9309 (cym)-RandomWilliams1908-Capel Ebenezer, Caergybi (Q29492553).wav
Daearyddiaeth
Lleoliad	Caergybi, Cymuned Caergybi
Sir	Caergybi, Cymuned Caergybi
Gwlad	Cymru
Uwch y môr	18.2 metr
Cyfesurynnau	53.298844°N 4.628538°W
Cod post	LL65 2TE
Statws treftadaeth	adeilad rhestredig Gradd II
Manylion

Mae Capel Ebenezer wedi ei leoli yn nhref Caergybi ar Ynys Môn.

Hanes

Mae hanes y capel hwn yn gallu cael ei lwybro’n ôl i Ysgol Sul mewn tŷ o’r enw Bodwradd sefydlwyd yn 1813. Ers hynny, mae’r ysgol wedi symud sawl gwaith. Parhaodd Ysgoldy Cweryd, sefydlwyd yn 1826, tan 1850 pan gafodd y capel cyntaf ei hadeiladu. Yn 1860, cafodd estyniad ei roi ar y capel a chafodd sawl atgyweiriad pellach yn yr 1880au. Gan gostio £1065, cafodd ysgoldy a thŷ capel ei hadeiladu yn 1891.

Yn 1897, cafwyd offeryn cerdd yn y capel am y tro cyntaf. Wedi ei hadeiladu mewn dull clasurol gyda mynediad bwa, agorwyd capel newydd yn 1903. Costiodd yr adeilad newydd £5000. Gyda’r ysgoldy a’r tŷ capel yn gyfagos, mae’r Capel Ebenezer yn adeilad mawr, nodedig. Ailadeiladwyd ymhellach, gan gynnwys y ffryntiad, rhwng 1901 a 1912. Mae'r prif ffasâd wedi blocio blociau cerrig llwyd gyda gorchuddion cerrig Caerfaddon ond mae'r waliau allanol wedi'u torri â cherrig mân. Mae'r to o lechi.

Yn ôl sôn, dechreuodd Band of Hope Caergybi yn yr Ebenezer. Erbyn hyn, mae’r capel wedi cau.